Odyssee door Rusland wegens Rammstein-clip

Op 29 april 2021 werd Andrej Borovikov uit Archangelsk veroordeeld tot twee jaar en zes maanden strafkolonie. Ardy Beld sprak hierover met de echtgenote van Andrej, Darja Borovikova. Haar man kreeg deze straf voor het opslaan van de videoclip ‘Pussy’ van Rammstein in zijn profiel op het sociale netwerk vk.com. De rechter achtte het bewezen dat de lokale ex-coördinator van Navalny’s Fonds voor Corruptiebestrijding hiermee pornografie verspreidde. Het opslaan geschiedde al in 2014, maar leidde nu pas tot een veroordeling. De videoclip is vrij toegankelijk in de database van vk.com. Verschillende activisten maakten met eenmansprotestacties op de absurde zaak opmerkzaam, maar werden opgepakt wegens het overtreden van ‘sanitair-epidemiologische voorschriften’. Inmiddels heeft de ‘criminele verspreider van Duitse muziekvideo’s’, zoals Borovikov zijn brieven ondertekent, gedurende de laatste twee maanden een ware odyssee door Europees Rusland achter de rug. Een update van zijn zaak.

Rondreis door burchten en forten

Van 29 april tot 30 mei bevond hij zich in detentiecentrum Nr. 4 in zijn woonplaats Archangelsk. Dit centrum is aangesloten op een onlinesysteem voor correspondentie met de gedetineerden. Zodoende was een redelijk vlot contact met de buitenwereld mogelijk. Bovendien kon Borovikov nog pakketjes ontvangen van zijn zwangere echtgenote, andere familieleden, vrienden en kennissen. Op 30 mei werd hij onverwacht gedeporteerd naar de gevangenis van Jaroslavl, 1000 kilometer naar het zuiden. Op 7 juni werd hij wederom totaal onvoorzien overgeplaatst naar de penitentiaire inrichting in een fort bij de stad Kirov. Deze stad ligt 700 km ten oosten van Jaroslavl en is eveneens 1000 kilometer verwijderd van zijn woonplaats. De activist beschrijft zijn odyssee met humor: ‘Tot voor kort zat ik in een burcht uit de tijd van Catharina de Grote. Daar was ik een week. Sinds de tijd van Catharina is er kennelijk niet veel aan verbouwing gedaan. Nu woon ik in een fort uit de 17e eeuw. Ik reis door het land en woon uitsluitend in burchten en forten. Onze dierbare overheid heeft speciaal voor mij een monumentenreis georganiseerd…’

Hoger beroep

Borovikov zou de behandeling van zijn hoger beroep in de rechtbank van Archangelsk moeten volgen via een videoverbinding vanuit Kirov. Nadat twee eerdere data ‘wegens ziekte van de rechter’ werden verschoven, kwam het twee maanden na de veroordeling toch nog tot een termijn voor de zitting: 29 juni om 14:00 plaatselijke tijd. Het hoger beroep vond in tegenstelling tot de eerste veroordeling achter gesloten deuren plaats. De rechter deelde de advocaat van Borovikov direct na aanvang mee dat hij zojuist vanuit Kirov was geïnformeerd dat Borovikov een dag tevoren was opgenomen in het gevangenishospitaal. Verdere uitleg werd niet gegeven, het hoger beroep werd verdaagd. Een andere advocaat van Borovikov in Kirov had hem op donderdag 24 juni nog bezocht in de gevangenis. Volgens hem was op dat moment met de gezondheid van de veroordeelde activist alles in orde. De volgende dag informeerde de rechtbank dat het hoger beroep naar 15 juli is verschoven. Een tijd stond nog niet vast.

Reactie van Rammstein

Interessant bij deze hele kwestie is natuurlijk de reactie van de wereldberoemde band wiens video als oorzaak wordt voorgewend voor alle onrecht dat Andrej Borovikov wordt aangedaan. Op aanvraag van de Duitse site musikreviews.de liet gitarist Paul Landers weten dat Rammstein geen noodzaak tot handelen ziet, omdat ‘de video onder kunst valt en de door de Russische rechter aangevoerde reden derhalve niet de ware grond voor de veroordeling kan zijn’. De in 1963 in Leipzig geboren Rammstein-zanger Till Lindemann maakt het nog bonter. Op 9 mei van dit jaar verscheen zijn clip als soloartiest ter ere van de ‘dag van de overwinning’ (op nazi-Duitsland) opgenomen in de Hermitage in Sint-Petersburg. Tegen een achtergrond van werken van beroemde meesters en koordames in witte gewaden zingt hij in het Russisch het Sovjetlied ‘Ljoebimyj gorod’ (geliefde stad).

Voor een dergelijk optreden in het bekendste museum van Noordelijk Venetië moet een muzikant wel heel goede contacten onder de elite in Rusland hebben. Dit vermoeden wordt nog versterkt door een kort daarop verschenen en naar alle waarschijnlijkheid in Moskou gedraaide horrorvideo van Lindemann. De videoclip ‘Ich hasse Kinder’  staat bol van Sovjetsymboliek, bloed en scholieren in pioniersuniformen. Een correspondent van de oppositiekrant ‘Novaja Gazeta’ lukte het als enige een directe, maar helaas nietszeggende reactie van de Rammstein-zanger op de zaak Borovikov te krijgen: ‘Ik geef geen commentaar over dit onderwerp.’

Jevgeni Roizman, voormalig burgemeester van Jekaterinenburg en oppositioneel politicus over de Duitse band: ‘Als ik nu alleen al de naam Rammstein hoor, dan weet ik genoeg. Dat zijn de menselijke verraders die hun kop in het zand hebben gestoken terwijl ze dankzij hun bekendheid en hun connecties een eenvoudige jongen, een vader, een fan, hadden kunnen redden. Hiervoor hadden ze alle mogelijkheden. Ze hadden de wereldgemeenschap gezamenlijk wakker kunnen schudden. Het enige dat ze echter gezamenlijk deden, was hun kop in het zand steken. Bij Rammstein denk ik nu alleen nog aan Andrej Borovikov die voor twee jaar en zes maanden de gevangenis in moest.’

[Dit artikel van Ardy Beld verscheen eerder op doorbraak.be]