Wij zijn u nog een verklaring verschuldigd waarom wij u: gewaardeerde lezer, vandaag (op de Bossen Voor Klimaatdag) confronteren met een tekening van Dick Bruna. Dat zit zo: voorafgaand aan een grote conferentie waar de focus ligt op wat bedrijven kunnen betekenen voor 'bosbescherming als klimaatinstrument' zullen basisschoolkinderen, bedrijven en natuurorganisaties in Artis een enorme puzzel leggen. De door Dick Bruna belangeloos getekende puzzel is 15 x 19 meter en bestaat uit 1050 puzzelstukken. Dat maakt het een van de grootste puzzels ooit, analoog aan de mondiale klimaatpuzzel waar de mensheid nu voor staat. Ontbossing zorgt voor 20% van de totale CO2-uitstoot op aarde. Bosbescherming is een beproefd middel om CO2 emissies door ontbossing tegen te gaan (zie: REDD). Het is kosten-efficiënt en kan -in tegenstelling tot veel andere klimaatmaatregelen- direct worden toegepast. Met jaarlijks 30 miljard euro kunnen we de ontbossing halveren. Op een aantal lege puzzelstukken hebben kinderen zelf leuzen gezet. De laatste puzzelstukken zullen gelegd worden door Lodewijk de Waal (Voorzitter HIER Klimaatcampagne), vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties en een aantal kinderen. Het officiële gedeelte van het leggen van de puzzel vindt plaats tussen 14.00 en 14.30 uur.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Onverstoord primair bos in gematigde gebieden kán significant meer koolstof herbergen dan tropische bossen (Mongabay). Dit blijkt uit een studie [.pdf] naar bijna 100 verschillende bossen wereldwijd die deze maand is gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Dit onderzoek kan ingrijpende gevolgen hebben voor het implementeren van bosbescherming in het nieuwe klimaatprotocol. Wie immers de meeste koolstof heeft kan straks ook aanspraak maken op het meeste REDD geld.
Onderzoeksresultaten uit artikel Re-evaluation of forest biomass carbon stocks and lessons from the world’s most carbon-dense forests [.PDF] verwerkt door Mongabay.com
Zowel de boven- als ondergrondse biomassa bleek in eeuwenoude gematigde bossen vaak hoger dan in de tropische bossen. Kampioen zijn de eucalyptus bossen in de Central Highlands in Victoria, Australië met 2844 ton koolstof per hectare, zo ontdekte de Australische wetenschapper Dr Heather Keith nadat ze wereldwijd bijna honderd [lijst .pdf] verschillende bossen onderzocht.
Gemiddeld bevatten de gematigde vochtige bossen uit het onderzoek 377 (tC/ha), gevolgd door de subtropische vochtige bossen met 294 (tC/ha), tropisch vochtig bos 179 (tC/ha), gematigd droog bos 176 (tC/ha) en tropisch regenwoud met 171 (tC/ha) [bron: overgenomen van Mongabay]. Deze cijfers zetten ‘de wereld van de koolstofvastlegging’ op z’n kop en zijn in in bepaalde gevallen in tegenspraak met de door het IPCC gehanteerde standaardwaarden voor bostypen (zie:kaart). Misschien dat landen met gematigde bossen nu opeens recht hebben op meer REDD geld en landen met tropische bossen minder? (Los van de lopende discussie over verdeling en specificering van emissiedoelen etc.) Ook de Australische houthakkers zijn in paniek: opeens zijn de bossen die ze omhakken meer waard als ze ze laten staan? “Maar laat ons ze nou maar omhakken want elders gaat dat omhakken een stuk rücksichtloser” roepen ze nu.
Deze week vergaderen in het Poolse Poznan duizenden ambtenaren over de inhoud van een nieuw klimaatverdrag dat eind 2009 in Kopenhagen moet worden afgerond. Over een week komen ook de staatshoofden en ministers naar Poznan maar de stad was vorige week al dichtgetimmerd door de politie, zo tekende onze correspondent Polen reeds op.
De verwachtingen rondom de klimaattop in Poznan zijn over het algemeen niet hoog. Het pessimisme over de economische toestand in de wereld wordt versterkt door een reële Alliantie van Onwilligen (waaronder Italië, Duitsland en Polen). Regeringen hebben opeens veel minder geld over voor klimaatbeleid. Er schijnt al een Obama-delegatie in Poznan rond te hobbelen maar officieël vertegenwoordigd de lame duck administration van Dubya nog steeds de VS. Ook vanuit Amerika kan dus vooral Onwilligheid worden verwacht. Gastland Polen is opmerkelijk genoeg een gangmaker in deze mondiale Onwilligheid. Hierdoor werkt het echter mee aan het mislukken van de grootste internationale bijeenkomst op haar grondgebied sinds de oprichting van het Warsaw Pact, vanuit nationaal pr-beleid gezien is dat dus best een beetje dom…
Desalniettemin zijn er ook positieve verwachtingen. Zo zal het beschermen van bestaand bos waarschijnlijk woren opgenomen in een volgende klimaatverdrag. Ontbossing zorgt immers voor een vijfde deel van de mondiale CO2-uitstoot, het klimaatinstrument om ontbossing te voorkomen heet REDD. De discussie rondom REDD zal zich voornamelijk toespitsen op de keuze tussen een marktbenadering (verhandelbare credits) en of het instellen van een internationaal fonds, dat belooft een clash van ideologieën te worden. Het Global Canopy Programme een kennisorganisatie waaraan 19 wetenschappelijke instituten zijn verbonden heeft speciaal voor Poznan The Little REDD Book geproduceerd dat heel overzichtelijk alle voorstellen van nationale overheden en ngo’s opsomt en vergelijkt. Lekker overzichtelijk met picto’s, dus ook geschikt voor de visueel ingestelde luie lezers.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
“Groene golf uit Brussel verliest aan kracht door kredietcrisis..” kopte het pampieren FD vorige week. Hiermee doelde men op de stagnerende onderhandelingen over het EU-klimaat pakket. Voorzitter Frankrijk wil graag met één duidelijk Europees geluid aankomen op de internationale klimaattop in Poznan begin december. Maar de voortwoekerende kredietcrisis maakt veel landen huiverig om dure klimaatdoelstellingen te accepteren.
Betekent de kredietcrisis dan het einde van alle verduurzaming en gaan we nu arm en vervuild ten onder? Wellicht toch niet, want afgezien van wishful thinking dat de kredietcrisis tot vergroening van de economie zal leiden gaan concrete (forse) investeringen in nieuw klimaatbeleid gewoon door. Vorige week werd een paar honderd miljoen geïnvesteerd in bescherming van tropische bossen. Een ervan is een direct klimaatproject, de andere zal indirect bijdragen aan het afremmen van ontbossing en dus CO2 uitstoot.
Ondanks de kredietcrisis hebben donoren 100 miljoen dollar gestoken in het Forest Carbon Partnership Facility (FCPF) van de Wereldbank dat ontbossing in ontwikkelingslanden moet tegengaan. Het betreft hier zogenaamde REDD pilotprojecten die van belang zijn voor de ontwikkeling van nieuw klimaatbeleid in een post-Kyoto verdrag. Het animo onder ontwikkelingslanden om mee te doen aan het FCPF was groot. Voor de 20 beschikbare plaatsen melden zich 40 landen aan, het werden er uiteindelijk 30. In de toekomst zal het REDD mechanisme miljarden euro’s aan Westerse klimaatcompensatie naar ontwikkelingslanden doen vloeien die voortaan betaald krijgen om hun bossen te laten staan in plaats van te kappen. Er bestaat een risico dat bij te veel van dergelijke CO2-credits de stimulans voor Westerse bedrijven om te verduurzamen wordt weggenomen. Echter met het voorkomen van ontbossing kan 20% van de mondiale CO2 uitstoot worden vermeden en biodiversiteit blijft behouden (ook op hogere temperaturen).
Vanzelfsprekend is er positief gereageerd op het initiatief van de Braziliaanse president Lula om een fonds in te stellen voor de bescherming van het Amazone-woud (BBC). Het afremmen van de ontbossing in de Amazone moet helpen tegen klimaatverandering. De Braziliaanse overheid hoopt het eerste jaar één miljard dollar in te zamelen, Noorwegen stort al 100 miljoen dollar. Uiteindelijk moet het fonds in 2021 21 miljard dollar bevatten. Greenpeace is verheugd omdat Brazilië hiermee eindelijk de relatie tussen bosbehoud en klimaatverandering erkent.
Maar agro-grootmacht Brazilië lijkt met dit initiatief internationale processen op het gebied van het voorkomen van ontbossing te negeren. Wat Brazilië nu op eigen houtje doet wil een coalitie van regenwoudlanden al veel langer, maar dan alleen op een mondiaal niveau geregeld binnen de VN. Zij willen een systeem van verhandelbare CO2-credits waarbij de geïndustrialiseerde landen de armere regenwoudlanden gaan betalen voor het laten staan van het bos. Vorige week heeft de Wereldbank in dit kader 14 landen geselecteerd voor pilot projecten op dit zogenaamde REDD-mechanisme.
Met nog een slag om de arm (omdat ik op deze plaats-tijd nog niet over alle informatie beschik) kan men concluderen dat Brazilië zich in deze kwestie als een typische grootmacht ala Verenigde Staten, Rusland of China gedraagt. Onder het voorwendsel van een overdreven zorg om buitenlandse inmenging onttrekt het land zich aan internationale samenwerking en creëert haar eigen stokpaardje. Het is voor het Amazone-woud te hopen dat ze ondanks de mooie Braziliaanse woorden toch niet alsnog wordt verzaagd tot duizenden stokpaardjes…
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
