Reclame als spiegel?

In het boek Wat mocht, wat mag, what's next schrijven Wilbert Schreurs en Doortje Smithuijsen over veranderende normen in de reclame. Reclame is een barometer van de tijdgeest. Als spiegel van verandering zien we via reclame de normen over goede smaak en fatsoen verschuiven, schrijven zij. Dat wordt duidelijk als we naar de jaren negentig kijken. De val van de Muur en de groei van de winsten in de neoliberale economie verleggen de grenzen. Reclamemakers kunnen zich meer permitteren. De angst voor negatieve effecten van reclames die voor sommige mensen te ver gaan is verdwenen. Het bekende voorbeeld is Benetton. Dat kledingbedrijf adverteert met foto's van maatschappelijk actuele thema's en gebeurtenissen. Er wordt geen kleding getoond, alleen de tekst 'United Colors of Benetton'. Voorbeelden: een priester en een non die elkaar kussen, een pasgeboren baby die bebloed en wel nog aan de navelstreng hangt, een shirt van een soldaat die in Bosnië heeft gevochten, een advertentie met een stervende aidspatiënt: het zijn uitingen die onmiskenbaar bedoeld zijn om te prikkelen. En daar is het Benetton natuurlijk om te doen. Reclame is een kwestie van aandacht vragen, opvallen en emoties opwekken. Zo probeerde Mazda naar het voorbeeld van Benetton op te vallen en te prikkelen met het billboard met een close-up van een vrouw met een dichtgeslagen oog. In kleine letters staan, naast het oog, de verschillende kleuren van de nieuwe Mazda-modellen vermeld, met daaronder ‘United Colors of Mazda’. Spiegel of trendsetter? De Reclame Code Commissie kreeg het druk met al deze voorbeelden van grensoverschrijdende reclame. De RCC wijst sommige klachten toe met het argument dat het hier gaat om ‘gebruikmaken van andermans leed voor reclamedoeleinden’. En dat is niet geoorloofd. De reclamemakers zijn er niet van onder de indruk. Een van hen zegt over de nieuwe trend: 'Nu moeten we eens gaan kijken waar je de mensen echt mee kan raken.' Was deze nieuwe reclametrend een spiegel van de verandering op moreel gebied? Of moeten we enkele decennia later constateren dat hier een trend is gezet voor communicatie in bredere zin? De verharding in de onderlinge communicatie op sociale media, de polarisatie, de uitingen van haat, de bedreigingen, de zwart-wit versimpeling, het cynisme dat uitsluitend bedoeld is om te scoren: het zijn alle kenmerken van communicatie die wil prikkelen, opvallen en aandacht vragen. In die zin lijkt reclame niet zozeer een spiegel, maar meer een trendsetter voor de tijdgeest. [overgenomen van Free Flow of Information]

Shell teruggefloten om misleidende reclame voor kinderen

Shell is door de Reclame Code Commissie in hoger beroep teruggefloten om misleidende reclame op het kinderfestival Generation Discover 2018. Het College van Beroep (CvB) oordeelt dat Shell kinderen van 8-14 jaar heeft misleid door de indruk te geven dat Shell via Gas-to-Liquid (GTL) een bijdrage zou leveren aan een goed milieu en de VN-duurzame ontwikkelingsdoelen. Het College beveelt Shell aan “om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken”.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Becel nog lang geen 50 jaar goed

“Becel, al 50 jaar goed voor hart en bloedvaten”, jubelt Unilever in zijn reclame voor dit broodsmeerseltje. Maar de Reclame Code Commissie steekt een stokje voor de juichkreet. “Misleidend en onwaar”, luidt de uitspraak op een klacht van een consument.

De uitspraak (van 28 april jl.) is definitief, want de beroepstermijn van 14 dagen is inmiddels ruimschoots verstreken. Hoewel de Reclame Code Commissie een zgn. “autodisciplinair” orgaan binnen het reclamewezen is en als zodanig geen bindende uitspraken doet, is het wel zeker dat Unilever zich zal conformeren aan de aanbeveling om niet langer met de gewraakte slogan te adverteren.

Op zich een interessante casus. In de beginjaren van het product bevatte Becel een relatief grote hoeveelheid transvetten (ca. 7%). Volgens de huidige inzichten zijn transvetten nadelig voor hart en bloedvaten. Daarnaast bevatte Becel geruime tijd wel een grote hoeveelheid linolzuur (omega-6), maar weinig tot geen alfa-linoleenzuur (omega-3), terwijl sindsdien het inzicht is gegroeid dat een te grote inname van omega-6 de opname van het eveneens noodzakelijke omega-3 verhindert.

Becel verweerde zich met te stellen dat ook in de beginjaren Becel in elk geval gezonder was dan andere margarines, boter of reuzel en dat de claim relatief moet worden bezien. De RCC veegde dit verweer van tafel: beter betekent nog niet goed.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.