Rechtspraak kan transparanter

Het is te veel werk om alle uitspraken van rechters geanonimiseerd online te zetten, volgens het ministerie van justitie. Onzin, zolang het openbaren van de uitspraken een uitgangspunt is, beargumenteert Dirk Kloosterboer. In theorie is de rechtspraak openbaar. In de praktijk hebben we rechtspraak.nl, een redelijk gebruiksvriendelijke website waar uitspraken kunnen worden opgezocht. Daar is echter lang niet alles te vinden: slechts 2% van de uitspraken wordt online gezet. Bovendien kan het soms best lang duren voordat dit gebeurt. Op zich hoeft het misschien niet te verbazen dat veel uitspraken niet online staan. Ook in andere opzichten is Nederland niet zo transparant – zo is overheidsinformatie niet heel erg toegankelijk, we scoren matig als het gaat om openbaarheid van bedrijfsgegevens en na aanscherping van de regels rond partijfinanciering blijft het voor politieke partijen mogelijk om giften geheim te houden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Welke vereniging zullen we nu eens verbieden?

De rechter in Zwolle heeft besloten dat pedofielenvereniging Martijn ontbonden moet worden, omdat de vereniging een gevaar is voor de openbare orde. De meeste lezers hier op Sargasso zijn het er niet mee eens. Wat ze over het hoofd zien is dat elk nadeel zijn voordeel heeft. Deze uitspraak opent namelijk wel mogelijkheden om eens grote schoonmaak te houden onder de vele foute clubs die ons land rijk is.

Neem nu de Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland. Wat citaten vanaf de website:

“Mochten er bepaalde negatieve reacties zijn op een vaccinatie – eczeem, verkoudheden, epilepsie en vormen van autisme –, dan zijn er mogelijkheden om deze met passende homeopathische geneesmiddelen te behandelen, ook al heeft de vaccinatie lang geleden plaatsgevonden.”

“Er is voldoende wetenschappelijk onderzoek gedaan dat aantoont dat homeopathie een effectieve methode is om luchtweginfecties bij kinderen te behandelen. Kinderen kunnen dan nog wel verkouden worden – dat is goed voor de ontwikkeling van het afweersysteem –, maar na een passend homeopathisch geneesmiddel zullen verkoudheden minder vaak voorkomen. Bovendien knappen ze eerder op.”

“Mensen die hun hele leven homeopathie hebben gebruikt, gebruiken over het algemeen minder reguliere geneesmiddelen. Als ze goed zijn behandeld, zijn ze ook gezonder.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nederland keert terug naar de Middeleeuwen

Onder het Middeleeuwse inquisitoire strafproces was geen enkele vrijspraak definitief. Als het aan de Tweede Kamer ligt, keren we terug naar dat systeem, met alle negatieve gevolgen van dien voor de zorgvuldigheid bij opsporing en vervolging. Dan wordt een vrijgesproken verdachte nooit van blaam gezuiverd, meent criminoloog Wiene van Hattum.

De Tweede Kamer heeft op dinsdag 24 januari het wetvoorstel ‘Herziening ten nadele’ aangenomen. Het voorstel maakt het mogelijk dat een definitieve vrijspraak kan worden herzien als nieuw forensisch onderzoek aantoont dat de vrijgesproken verdachte toch de dader is geweest. De regeling is bestemd voor vrijgesproken verdachten van opzettelijk gepleegde misdrijven waarbij het slachtoffer werd gedood. Deze delicten variëren van ‘hulp bij zelfdoding’ (maximumstraf 3 jaar) en ‘mishandeling de dood ten gevolge hebbend’ (maximumstraf 6 jaar) tot ‘moord’ (30 jaar of levenslang).

Wet aangepast voor nieuwe onderzoekstechnieken

Behalve nieuw technisch bewijs kan ook een naderhand afgelegde ‘geloofwaardige bekentenis’ een grond opleveren voor herziening. Om de regeling compleet te maken is de procedure eveneens bestemd voor zaken waarin is gebleken dat de vrijspraak berust op een vals deskundigenrapport of op een verklaring van een getuige die door de vrijgesproken verdachte is bedreigd, of indien de vrijspraak het gevolg is van omkoping van de rechter.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Meer open rechtspraak, betere verslaggeving

De rechtspraak moet zich meer open stellen voor media, maar de media zijn op hun beurt dan wel verplicht prudent verslag te doen van strafzaken, stellen gastauteurs Nel Ruigrok (Nederlandse Nieuwsmonitor) en Bernadette Kester (Universitair docent Communicatie en Media, Erasmus Universiteit).

De Raad van de Rechtspraak publiceert binnenkort het onderzoek Rechtbankverslaggeving in een veranderend medialandschap, uitgevoerd door de Nederlandse Nieuwsmonitor en de afdeling Communicatie en Media van de Erasmus Universiteit te Rotterdam. De onderzoekers pleiten voor meer openheid vanuit de Rechtspraak en prudentie van de kant van de (burger)journalistiek waar het gaat om de zogenaamde trial by media nog voor het rechtsproces is begonnen.

De Rechtspraak vormt een belangrijk fundament van onze samenleving en is, evenals de samenleving zelf, onderhevig aan veranderingen. Zo schuiven we steeds verder op van een representatieve naar een deliberatieve democratie, waar urgementatie centraal staat. Het publieke debat speelt daarin een  cruciale rol en iedere burger moet in staat worden gesteld aan dit debat deel te nemen.

Met deze ontwikkeling zijn ook andere opvattingen over openbaarheid en informatievoorziening ontstaan. In de representatieve democratie verschafte de overheid informatie wanneer burgers daarom vroegen, als was het een gunst. Tegenwoordig beschouwen burgers de informatievoorziening als een recht waarop zij op ieder moment een beroep  moeten kunnen doen. Hierbij zijn media – als intermediair tussen politiek en burger –  meestal de recht opeisende partij.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rechters moeten ons niet de wet voorschrijven

Onze democratische rechtsstaat juridiseert in toenemende mate. Rechterlijke interpretaties worden voor lief genomen en politici leunen graag op internationale verdragen. Parlementariërs moeten beseffen dat het hun taak is rechterlijke uitspraken te toetsen in plaats van deze volgzaam over te nemen, schrijft Patrick van Schie, directeur van de Telderstichting.

Onze rechtsstaat is geleidelijk in de geschiedenis tot stand gekomen. Een van de belangrijkste aspecten ervan is dat de politieke macht niet alleen regeert via wetten maar ook zelf aan die wetten gebonden is. Niemand staat boven de wet, dus ook niet degenen die de wetten maken of uitvoeren. De rechtspraak is in handen van onafhankelijke rechters, die zich in hun beoordeling of een wet is overtreden niet door instructies van politici, of van wie ook, mogen laten leiden.

De rechtsstaat moet dus de gecollectiviseerde macht binnen de perken houden. In een democratische rechtsstaat is het ontoelaatbaar als een oncontroleerbare, aan niemand verantwoording schuldig zijnde instantie macht over anderen kan uitoefenen. Onafhankelijke rechters begrenzen de macht van politici; zij mogen niet tot een eigen onaantastbare machtsinstantie uitgroeien. In een democratische rechtsstaat dienen immers de wetgevende, de uitvoerende en de rechtsprekende macht met elkaar in evenwicht te zijn. Indien een van deze machten steevast het laatste woord heeft, is er iets scheefgegroeid.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 30-10-2022

Waarover debatteert de Kamer donderdag eigenlijk?

Komende donderdag vindt in de Tweede Kamer een spoeddebat plaats over de vermeende toepassing van islamitisch recht door Nederlandse rechtbanken. De aanleiding? Een Telegraafartikel over een tot op heden geheim gebleven onderzoek van de PVV.

Het is alweer even geleden dat De Telegraaf, door sommigen inmiddels gezien als het officiële persorgaan van de PVV, een artikel publiceerde met de omineuze titel Sharia al in Nederland. Volgens dat artikel luidde de PVV de noodklok nu uit eigen onderzoek van de partij gebleken zou zijn dat in Hollandse rechtbanken steeds vaker regels uit moslimlanden toegepast worden. Het artikel eindigde met Geert Wilders’ inmiddels overbekende mantra: ,,De islamisering is ook hier allang begonnen.’’

Of die stelling van Wilders klopt, daar gaat het me nu nog even niet om. Ik wil het hebben over wat er na publicatie van dit artikel gebeurde.

Een dag na publicatie, op 12 april 2011, vroeg PVV-Kamerlid Joram van Klaveren een spoeddebat aan. De aanleiding was niet zoals je zou verwachten het eigen onderzoek van de PVV. Nee, de aanleiding was dat bericht in De Telegraaf. Een aantal Kamerleden, waaronder GroenLinkser Tofik Dibi, deelde de zorgen van Van Klaveren. Sommige partijen pleitten zelfs voor een breder overleg. Van Klaveren hield echter voet bij stuk. En zo komt het dat er donderdag een spoeddebat over een Telegraafartikel op de agenda van de Tweede Kamer staat.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Don Quichot haakt af

De burger die zich onheus behandeld voelt door de overheid, zal een van zijn rechtsbeschermers moeten missen, als hij procedeert tot aan de Centrale Raad van Beroep. Eén van de raadsheren bij de hoogste bestuursrechter, stapt op uit protest tegen de slechter wordende rechtspositie van burgers. Een bericht in De Pers dat amper aandacht heeft gekregen.
De ex-hoogleraar Staats- en Bestuursrecht, Twan Tak, vindt dat hij niet langer deel uit kan maken van een rechtsstelsel dat lak aan de burger heeft. Algemeen belang, efficiency en kostendekkendheid zijn belangrijker geworden dan de individuele rechten van de burger. De overheid doet alle moeite de rechtsgang van de burger te dwarsbomen. Algemene normen en administratieve rompslomp werken nadelig voor de rechtzoekende burger.

Twan Tak is er blijkbaar achter gekomen dat een stelsel niet van binnenuit is te veranderen. Al jaren vecht hij tegen de verloedering van de rechtsbescherming aan de burger. Zijn kritiek is dat de overheid middels wijzigingen in wetten en procedures haar eigen positie versterkt ten koste van de rechtsbescherming van de burgers. De overheid bepaalt, de burger baalt.
In 2002 publiceerde hij zijn boek “Het Nederlandse bestuursprocesrecht in theorie en praktijk”. Daarin leverde hij onder andere kritiek op de Raad van State en de in 1994 ingevoerde Algemene wet bestuursrecht. In een interview met dagblad Trouw zei Tak: “De Raad is primair adviseur van de overheid. Bij de benoeming van zijn leden blijkt zelfs een juridische opleiding niet nodig, de politieke kleur is minstens zo belangrijk. Alle zaken die hen worden voorgelegd, bekijken ze puur met een bestuurlijk oog. Het zijn stuk voor stuk regenten, ongeschikt als rechter”.

Vorige Volgende