Evenwicht

De pers betracht objectiviteit. Natuurlijk maakt elk medium zijn eigen keuzes in wat het nieuwswaardig acht, maar in de presentatie van items beogen ze balans: ze trekken uitspraken en feiten na, plegen hoor en wederhoor, trachten andere zienswijzen over het voetlicht te brengen. Alleen werkt dat niet altijd. De discussie over klimaatsverandering veegde de vloer aan met die gewrochte objectiviteit. Jarenlang poogde zowat elke redactie keurig gebalanceerde bijdragen te maken, en gaf klimaatsceptici derhalve volop gelegenheid om wetenschappers aan te vallen die zeiden dat er iets dramatisch gaande was met ons klimaat.

Foto: harry_nl (cc)

Moet de Persrichtlijn op de schop?

COLUMN - De Persrichtlijn voor journalisten en de rechterlijke macht, is op diverse punten te restrictief. Journalisten zouden de grenzen dus best eens wat meer mogen verkennen, schrijft senior rechter Willem F.Korthals Altes op Ivoren Toga.

Onlangs moest juridisch commentator Folkert Jensma in zijn column “De Rechtsstaat” in NRC Handelsblad naar aanleiding van een bezoek van Russische rechtbankverslaggevers vaststellen dat het met de openbaarheid van onze gerechten maar zo zo is gesteld. Wie als journalist in Nederland zittingen wil bijwonen, moet allerlei bureaucratische hindernissen overwinnen. Dat wil je vandaag de dag niet graag aan Russen uitleggen.

Misschien kan Jensma enige hoop putten uit een uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) van 22 maart j.l.

Klaagster in die zaak is Sofia Pinto Coelho, rechtbankverslaggeefster van de Portugese televisiemaatschappij SIC. In november 2005 wijdt SIC een door haar gemaakte reportage aan de rechtszaak tegen E. (18), die voor diefstal van een mobiele telefoon 4,5 jaar gevangenisstraf heeft gekregen. Pinto Coelho wil aantonen dat E. werd veroordeeld zonder dat een van de slachtoffers hem had herkend en ondanks zijn verklaring dat hij tijdens de diefstal aan het werk was. In haar reportage maakt zij gebruik van geluid- en beeldopnamen van de zitting, waaronder die van getuigenverhoren. De stemmen van getuigen en rechters zijn vervormd.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Bangladesh en onze beeldvorming

Als u de naam Bangladesh hoort, waar denkt u dan aan? Een overstroming misschien, of een vreselijk moord op een liberale blogger die aan stukjes is gehakt? Heel misschien aan overbevolking, armoede?

Voor mijn werk kom ik in veel verschillende landen. Als ik erover vertel aan vrienden dan komt vrijwel altijd een vraag op die gaat over wat wij hier in Nederland in de pers meekrijgen over dat land.

Foto: Eric Hancock (cc)

Is dat nou wel zo?

OPINIE - We worden dom gehouden door de manier waarop ons onderwijs is ingericht. En ook de waakhond van de democratie laat het na een kritische noot te plaatsen bij de politieke gang van zaken.

Lang geleden vertelde een oude Tilburgse mij het verhaal van het verleden van de ooit zo katholieke en industriële stad. Het kwam er op neer dat de priesters en de werkgevers elkaar over de hoofden van het volk hielpen: de werkgevers hielden het volk arm, want armoede doet de kerken vullen, en de priesters hielden het volk dom, want een domme arbeider komt niet in opstand. Zo bleef in de stad waar ik vijftien jaar gewoond heb de macht lang in evenwicht.

Een democratie kan alleen functioneren in een land met goed geïnformeerde burgers, want alleen zij kunnen een weloverwogen politieke keuze maken, en alleen zij zijn gewapend tegen die politici die alleen met gemakkelijke kreten proberen om stemmen te trekken. Een democratie kan alleen functioneren in een land waar de meerderheid van de bevolking zich regelmatig afvraagt: ‘Is dat nou wel zo?’

De waakhond van de democratie, zoals de pers zichzelf graag noemt, laat het wat dit betreft ernstig afweten. Onder druk van de advertentie-inkomsten en de sociale media leest u in uw ochtendblad steeds vaker wat u wilt lezen. Dat klinkt mooi maar dat is het niet. De vraag of iets nou wel zo is, wordt niet gesteld maar beantwoord. ‘Ja, het is zo!’ bulderen de opiniepagina’s u tegemoet. De columnisten buitelen over elkaar heen om het gesundes Volksempfinden te bevestigen en ze wringen zich daarbij soms in heel bedenkelijke bochten.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Woordvoerders Clinton dicteren journalisten hoe die over haar moeten schrijven

Hoe krijg je als journalist het makkelijkst toegang tot politici? Laat hun persvoorlichters dicteren hoe je je artikelen moet schrijven.

Gawker wist via de Amerikaanse variant van de WOB-procedure de hand te leggen op een aantal emails tussen woordvoerders van Hillary Clinton en journalisten van onder andere Politico en The Atlantic. Die dateren nog uit de tijd dat Clinton minister van Buitenlandse Zaken was, maar het geeft desondanks een aardig kijkje in de keuken van Clintons media-apparaat.

En weer een nutteloze column

Deze keer van Hans Goslinga in Trouw:

Je nek uitsteken is gevaarlijk en maakt je kwetsbaar. In dat perspectief moet Rutte eerder worden geprezen dan verguisd voor zijn moed een impopulair beleid te voeren. Daarbij houdt hij nog redelijk het midden tussen degenen die vinden dat hij te veel bezuinigt en anderen, waaronder de Raad van State, die menen dat het mes nog niet diep genoeg in de overheidsuitgaven gaat.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende