Met oorlog breng je geen vrede

Los van alle ellende – voor zover dat kan, tenminste, want de beelden van het vliegveld bij Kabul zijn haast niet om aan te zien: mensen met doodsangst in hun ogen, ouders die in paniek hun kindje doorgeven, in de hoop dat een ander het mee zal nemen, weg het land uit – los van al die ellende dringt een vraag zich op. Wat is in ’s hemelsnaam het nut van oorlog? Kun je, zoals de Verenigde Staten al sinds de Vietnamoorlog in de jaren ’60 volhouden, inderdaad ‘the hearts and minds’ van de bevolking veroveren nadat je een land eerst bent binnengevallen, en het vervolgens aan gort hebt gebombardeerd? Vietnam, Irak, Afghanistan – overal speelt die vraag. Kun je als buitenlandse macht ooit nog op goede voet met de bevolking komen te staan, wanneer je die eerst als collateral damage hebt behandeld? Wanneer je met drones argeloze bruiloftsgasten hebt opgeblazen, en de kinderen van een land collectief hebt verweesd? Wanneer je, zoals Nederland in Srebrenica overkwam, in de positie raakt dat je onderdeel wordt van een burgeroorlog en je jezelf machteloos laat gebruiken door de overheersende partij? Maken zulke oorlogen de taak van de internationale blauwhelmen – die hoofdzakelijk afstand tussen de strijdende partijen pogen te scheppen – niet duizendmaal moeilijker dan die al is? Steeds meer ga ik geloven dat het enige dat je kunt doen voor een land dat in burgeroorlog verkeert, niet bestaat uit dat land invallen, maar uit lokale initiatieven versterken en waar je maar kunt de nood lenigen. Pleisters plakken, voedsel en schoon water verstrekken, schooltjes oprichten, de lokale pers helpen, ziekenhuizen bouwen, dorpsraden consulteren. En wanneer die schooltjes en ziekenhuizen worden gebombardeerd, met koppig optimisme weer van voor af aan beginnen. Het werk van Artsen Zonder Grenzen, het Rode Kruis, Reporters Sans Frontières is moeilijk, maar zaait minder wantrouwen en biedt uiteindelijk meer perspectief. Je bouwt geen democratie met legers; die metsel je met geduld, vertrouwen, overtuiging, standvastigheid en betrouwbaar zijn. Tegen dictatoriale regimes en terroristische groeperingen bestaat geen quick fix – alleen stug volhouden, in samenwerking met de bevolking. Niet dat je internationaal met lege handen hoeft te staan. Ook sancties kunnen werken, net als fondsen intrekken, beslag leggen op de rekeningen van oorlogsfinanciers en regimes uitsluiten van internationale gremia. Maar daar win je weinig mee – je voorkomt hooguit erger. De lokale democratie versterken is het enige dat werkelijk perspectief biedt. Maar dat betekent ook dat je strenger moet zijn tegen regismes die nu nog overwegend als ‘friendly’ worden beschouwd. Van Jair Bolsonaro en Vladimir Poetin tot Recep Tayyip Erdoğan en Viktor Orbán – wees strenger tegen hen, al was het maar omdat het weinig helpt om daar toe te staan wat je elders verwerpelijk zegt te vinden. Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Door: Foto: cc wikimedia.commons.nl Make love not war in time
Foto: Debra Sweet (cc)

Het lot van een Amerikaanse klokkenluider

, door

Eind deze maand wordt een uitspraak verwacht in het proces tegen de Amerikaanse klokkenluider Daniel Hale die documenten over de inzet van drones door het leger van de VS in Afghanistan naar buiten bracht. Zijn proces laat eens te meer zien hoezeer de Amerikaanse overheid er op is gebrand klokkenluiders achter de tralies te krijgen. En dan vooral als afschrikking van degenen die ook in hun eigen omgeving met onrechtmatig handelen van de overheid te maken hebben.

De inzet van drones door het Amerikaanse leger is al jaren omstreden. Drone-aanvallen doden vaak andere mensen dan het beoogde doelwit. Deze sterfgevallen, waaronder vrouwen en kinderen, doen het aantal daadwerkelijke strijders dat door drones is vermoord in het niet vallen. De woede bij de bevolking die geraakt werd door de drone-aanvallen is goed voor de werving van jihadisten, schrijft Jeremy Scahill in het boek The Assassination Complex. De journalist van The Intercept schreef het op basis van documenten over het Amerikaanse drones-beleid die hij zou hebben gekregen van Daniel Hale, een voormalige inlichtingenmedewerker bij de Amerikaanse luchtmacht. Hale werd in mei 2019 gearresteerd en aangeklaagd wegens overtreding van de spionagewet. In maart van dit jaar bekende hij schuld. Hale kan tien jaar gevangenisstraf krijgen.

Foto: The U.S. Army (cc)

Oorlog bestaat niet meer

, door

RECENSIE - De introvertie van de Nederlandse politiek bepaalt de thema’s die media en politici in de verkiezingscampagne bespelen: migratie, woningnood, minimumloon, zorg. Buitenlandbeleid komt niet aan de orde. Oorlog bestaat niet meer. Althans niet voor de parlementsverkiezingen. Nederland had de afgelopen jaren echter wel degelijk een aandeel in de oorlogen in Syrië, Irak, Afghanistan en Mali. Goed dus dat aftredend SP-Kamerlid Sadet Karabulut ons met een bundel van haar columns nog even herinnert aan de Nederlandse medeverantwoordelijkheid voor geweld, dood, honger en ellende elders in de wereld.

Een pen tegen permanente oorlog heet de bundel van de woordvoerder van de SP voor Buitenlandse Zaken en Defensie die na vijftien jaar Kamerlidmaatschap afscheid neemt. In de columns en artikelen die ze de afgelopen jaren schreef voor dagbladen en Joop.nl zien we hoe Nederland, doorgaans onder Amerikaanse vlag, deelneemt aan verschillende gewapende conflicten. En vooral hoe het parlement over dit optreden telkens weer werd misleid. Aan de hand van Karabuluts pen breng ik enkele affaires in herinnering.

Afghanistan

O ja, Afghanistan. Ik kan me voorstellen dat de politici die hebben ingestemd met de Nederlandse bijdrage aan de oorlog daar dit onderwerp graag vergeten en het niet uit zichzelf naar voren zullen brengen in hun campagnes. ‘We zijn constant voorgelogen’, schrijft Karabulut. Over de Kunduz-missie bijvoorbeeld. Het zou gaan om de opleiding van politieagenten. Maar net als in de eerdere zogenaamde ‘opbouw-missie’ bleek deelname aan gewapende conflicten onvermijdelijk. Uit een opiniebijdrage in Trouw, 2018:

Foto: ubberdave (cc)

Vuistrecht en wisselgeld

, door

RECENSIE - Hij vertelde het graag. Hoe hij tijdens de overwinningsparade, achter de Duitse colonne aan, over de Champs-Élysées had gereden. Hoog te paard. Op de trottoirs had zich een menigte nieuwsgierige, uitgehongerde, woedende Fransen verzameld. Er werd geschreeuwd, gevloekt, gesist. Ze herkenden de gehate Bismarck, uiteraard. Er hoefde er maar één een schot te lossen, en de chaos zou uitbreken. Een van hen, zo zag Bismarck, keek wel héél woest. Bismarck verliet de colonne, reed op hem af, en vroeg om een vuurtje voor zijn sigaar. En hij kreeg een vuurtje. Bismarck bedankte (hij sprak perfect Frans), en reed door.

Waar gebeurd? De Pruisische kanselier was een ervaren leugenaar. Maar zo zag hij zichzelf graag: onafhankelijk opererend, nergens bang voor, altijd kalm. En die Franse woede, die was maar oppervlakkig. Die zou wel weer overgaan. Dat laatste was niet waar. En dat wist Bismarck donders goed.

De Frans-Duitse Oorlog van 1870/71 gooide het Europese machtsevenwicht volkomen overhoop. Dat Pruisen een opkomende macht was, dat begreep iedereen al vele jaren. Bismarcks superieure diplomatie was tot twee maal toe uitgemond in ‘gerechtvaardigde’ oorlogsverklaringen en eclatante overwinningen. Eerst op de Denen, om Sleeswijk Holstein. Daarna op het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk, om het gezag binnen de Duitse Bond. Beide keren toonde het Pruisische leger dat het superieur was aan alles wat verder een leger heette te zijn. En beide keken de andere grootmachten toe. Maar de spanning steeg. Met name de Fransen voelden zich bedreigd en vernederd. Iedereen begreep dat een Frans-Duitse oorlog een kwestie van tijd was. Het wachten was op de vonk die het kruitvat tot ontploffing zou brengen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour

Quote du Jour | Overlevingskansen

, door

I do support lockdown, I do support every sensible precaution being taken because the virus is so contagious. But remember this. Your odds of survival are massively better than were those of a civilian in a country that your country chose to invade in recent years. Did you, personally, do enough to try to stop that?

(Vertaling: Ik steun lockdown, ik steun alle verstandige voorzorgsmaatregelen die worden genomen omdat het virus zo besmettelijk is. Maar onthoud dit: Uw overlevingskansen zijn enorm beter dan die van een burger in een land dat uw land de afgelopen jaren heeft gekozen binnen te vallen. Heb je persoonlijk genoeg gedaan om dat te stoppen?)

Foto: nyghtowl (cc)

Virus valt rechtsstaat aan

, door

We vieren dit jaar niet voor niets 75 jaar vrijheid, moeten al die mensen die een loopje namen met de corona-maatregelen hebben gedacht. Reken maar dat als het dankzij hen tot een volledige ‘lock down’ komt, er een paar zullen roepen: Dictatuur!

En alsof de staat ieders zonnige gedachten bespiedde, zond NL-alert gisteren een noodwaarschuwing uit: Volg instructies Rijksoverheid op! Dus hup, weg van dat strand, keer om bij dat bos, rechtsomkeer bij die speeltuin, ga je huizen in en blijf daar!

Het toenemend aantal slachtoffers bewijst dat vooral de dictatuur van het coronavirus regeert. De afgekondigde ‘dringende adviezen’ (want zijn het nou wel echte maatregelen?) zijn slechts een weinig revolutionair antwoord daar op. En in sneller tempo dan ze werden ingevoerd lezen we her en der de commentaren op die maatregelen.

Rechtsstaat aangepast om volksgezondheid te verdedigen

“Uit lijfsbehoud is de burger bereid om soevereiniteit op te geven en de staat ruimte te bieden“, schrijft het NRC in een commentaar (kunnen trouwens die betaalmuren niet tijdelijk opgeheven worden?). Dat de rechtsstaat wordt aangepast om de volksgezondheid te verdedigen is één ding, er op vertrouwen dat die rechtsstaat deze crisis ongeschonden zal overleven is een ander. Waakzaamheid geboden, aldus het NRC.

Foto: Schermafbeelding NOS NPO Live uitzending Intenationale Holocaust Herdenking

Stilte is onze nederlaag

, door

Erger dan vergeten is er wel aan denken en er niet door bewogen worden.

Piotr Cywiński, directeur Auschwitz Memorial, op de Internationale Holocaust Herdenking, 27 januari 2020.

Gisteren was het Holocaust Memorial Day. Van alle bijeenkomsten wereldwijd trok die in Auschwitz-Birkenau zelf de meeste aandacht. De NOS en RTL 4 zonden de bijna 3 uur durende bijeenkomst live uit.

Een aantal sprekers, waaronder enkele overlevenden van de Holocaust, onderstreepten ook hier dat deze herdenking nodig is omdat antisemitisme, nazisme en haat nog lang de wereld niet uit is.

Piotr Cywiński, directeur van het Auschwitz Memorial, vatte dat goed samen:

Maar nu zien we juist gevoelens van haat weer oprijzen. Ook antisemitisme, nazisme, xenofobie. In de donkere dagen van populisme komen al die gevoelens tot leven.

Over de waarde van herdenken zei hij:

Maar vaak zoeken we alleen naar kortstondige ontroering. Dan verliest de herinnering zijn betekenis.

Want Auschwitz is nog lang niet overwonnen als hetzelfde vandaag de dag nog steeds gebeurt. Hij wees daarbij op het lot van de Rohingya’s en de Oeigoeren.

Piotr Cywiński meent dat we er te onverschillig, haast apatisch op reageren: “We zien en we willen niet zien. We praten en we willen niet praten”.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Mededeling

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: FaceMePLS (cc)

Nooit meer! Hoe dan?

, door

COLUMN - Vandaag vindt in veel landen de Holocaust Memorial Day plaats. In Nederland wordt die elk jaar op de laatste zondag van januari gehouden en het meest opzienbarende nieuws waren de excuses die premier Rutte aan de nabestaanden maakte voor het nalatige gedrag van overheid en burgers tijdens de vervolging van Nederlandse joden.

Beter laat dan nooit. Met iets andere woorden beaamde Rutte dat ook:

Nu de laatste overlevenden nog onder ons zijn, bied ik vandaag namens de regering excuses aan voor het overheidshandelen van toen.

Het vernietigingskamp Auschwitz werd 27 januari 1945 bevrijd en voor zover mensen het niet wisten, werden de gruwelijkheden zichtbaar. Sindsdien wordt bij de vele herdenkingen een “dat nooit meer” eindeloos herhaald.

Het is een herdenking, geen brainstormsessie, maar in de talloze toespraken wordt zelden genoemd wat er concreet voor nodig is om een “dat nooit meer” te realiseren.

Want dat is wel nodig. In diezelfde toespraken wordt gewezen op het hedendaagse antisemitisme en andere varianten van discriminatie, racisme en haat.

Van een World Holocaust Forum valt niet meer te verwachten dan obligate uitspraken. Het Forum is meer het toneel van politieke steekspelletjes en het zou een wonder zijn als de diverse deelnemers een eensgezinde strategie op poten kunnen zetten tegen antisemitisme, racisme, discriminatie en haat.

Foto: Loz Pycock (cc)

Kunst op Zondag | Poëzie van pijn

, door

Dat de slachtoffers van een verscheurde samenleving niet letterlijk afgebeeld hoeven worden om een ieder er aan te herinneren wat verdeeldheid, haat en geweld tot gevolg heeft, bewijst de Colombiaanse kunstenares Doris Salcedo.

Monumentaal maar eenvoudig, soms bijna poëtisch, geeft ze in haar werk plaats aan de vele mensen die uit samenlevingen verdwijnen, gestorven door geweld of vertrokken om het geweld te ontvluchten.

Het lijkt logisch voor iemand geboren in een land dat bezig is een burgeroorlog te boven te komen en nog dagelijks met drugsgerelateerd geweld kampt. Een hopeloze situatie? Voor Doris Salcedo niet. Ze aanvaardde een opdracht om een monument te maken ter herinnering aan de burgeroorlog en de vredesovereenkomst van 2016. Die overeenkomst leidde er o.a. toe dat de FARC-beweging haar wapens inleverde. Een groot deel is omgesmolten en gebruikt als vloer voor het museum ‘Fragmentos’, dat vorig jaar is geïnstalleerd (lees meer hierover in El Pais).

Doris Salcedo zei daarover : “We’ve destroyed 37 tons of weapons through dialogue. We are capable of this. We don’t have to kill each other. “

Haar hele oeuvre draait om haar standpunt “Our ignorance is not innocent: we choose not to know”.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Mededeling

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Vorige Volgende