Klimaatverandering bedreiging voor armoedebestrijding

Het Britse Overseas Development Institute (ODI) waarschuwt de internationale gemeenschap: er moet veel meer aandacht en geld komen voor Disaster Risk Management (DRM) om extreme armoede in de toekomst te voorkomen. Doorgaan op de huidige voet zal ertoe leiden dat miljoenen armen niet beschermd zijn tegen de steeds grotere bedreiging van klimaatverandering. Dat is de conclusie uit het rapport ‘The Geography of Poverty, Disasters and Climate extremes in 2013′ dat kortgeleden uitkwam. Risicomanagement voor grote natuurrampen moet een topprioriteit worden voor de post-2015 agenda inzake armoedebestrijding, pleit het ODI. Als er geen rekening wordt gehouden met natuurrampen, dan is een armoededoelstelling niet effectief en realistisch. Volgens het ODI is er niet alleen meer politieke aandacht nodig, maar vooral ook investeringen. Momenteel wordt van iedere 100 dollar die gaat naar Official Development Assistance (ODA) slechts 40 cent uitgegeven aan natuurrampen, waarvan bovendien het overgrote deel wordt besteed aan de gevolgen van een ramp in plaats van aan preventie.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ontwikkelingshulp niet alleen aan Nederlandse bedrijven uitgeven

COLUMN - We moeten niet alleen ontwikkelingshulp bieden in de sectoren waar Nederlandse bedrijven in gespecialiseerd zijn, vindt Jan Pronk. De ontbinding van hulp is een groot goed.

Bij het geven van ontwikkelingshulp moet men zich beperken tot terreinen waarin men zelf uitblinkt. Donorlanden doen er goed aan zich te concentreren op sectoren waarin zij echt iets te bieden hebben. Dat zijn vooral die sectoren waarin hun bedrijven zich qua kennis en technologie een voorsprong hebben verworven.

Er lijkt weinig tegen in te brengen. Aan amateurisme is geen behoefte. Kennis, ervaring en professionalisering zijn nodig om een hoog rendement te boeken.

Toch is dit een drogreden, net als de redenering die ik vorige keer besprak: versnippering is slecht, concentratie van hulp op een beperkt aantal landen is efficiënter, omdat de hulp per land dan een zekere massa krijgt. Ik bracht daar tegen in dat ontwikkelingsresultaten vooral worden bepaald door andere factoren dan de hulpomvang. Voor zover de schaal van belang is, gaat het om  de totale hulp die een land krijgt, niet alleen de hulp van een enkele donor. De betekenis voor het ontwikkelingsproces en voor het ontwikkelingsbeleid van een hulpontvangend land staat voorop, niet de overwegingen van de hulpgever.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Afschrijvingen | Ontwikkelingshulp? Geef gewoon geld

Dit weekend ging het onvolprezen radioprogramma This American Life over een hulporganisatie die geen computers, training, zaden, medicijnen of muggennetten geeft, maar ‘gewoon’ geld. Givedirectly is een klein clubje van jonge Amerikaanse ontwikkelingseconomen, dat voor alsnog alleen in Kenia actief is. Het werkt simpel: Givedirectly bekijkt waar de armste Kenianen wonen, zorgt dat ze een mobiele telefoon krijgen en maakt dan via m-pesa een bedrag tot duizend dollar over – no strings attached. Hoho, denkt de scepticus: wordt dat geld dan niet verspild aan drank of wapens? En wordt de ontvanger daar niet lui van? Het lijkt van niet.

Althans niet in het geval van Bernard Omondi, een Keniaan uit een klein, landelijk dorpje. Als dagarbeider verdiende hij, als hij geluk had, twee dollar per dag. Met de duizend dollar van Givedirectly kocht hij een motor en verhuurde hij zichzelf als taxichauffeur, waarmee hij nu zeven dollar per dag verdient. En het lijkt erop dat de meeste begunstigden iets nuttigs doen met hun geld doen.

Duizend dollar is voor een Keniaan veel geld, grofweg een jaarsalaris. Maar duizend dollar in één keer stelt je in staat om te investeren in iets dat een inkomen blijft genereren – of kosten blijft uitsparen. Veel ontvangers kopen een metalen dak van tweehonderd dollar, waarmee ze hun bewerkelijke, instabiele en op de lange termijn veel duurdere grasdak kunnen vervangen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

Campagne belastingontwijking Oikos: The making of

INTERVIEW - ‘Yeahh! We gaan belasting betalen!’ en een lachende man op de achterbank van een limousine: deze ongebruikelijke campagne van Oikos is de afgelopen weken al enkele malen opgedoken in de media. Wat is het verhaal hierachter? Vice Versa sprak met de makers: Rogier van der Weijden, Communicatie & PR bij Oikos, en het creatieve team Judith Madigan en Mark van Luyk van BrandOutLoud.

NRC Media heeft de derde editie van de NRC Charity Awards ingezet, waar een record van 240 goede doelen zich voor hebben ingeschreven. De vakjury heeft inmiddels een selectie van 24 campagnes gemaakt voor de vakjuryprijs. De campagne van Oikos en BrandOutLoud is één van de genomineerden.

Het doel van de campagne van Oikos is het aan de kaak stellen van belastingontwijking door grote multinationals. Voor burgers is het de normaalste zaak van de wereld om de blauwe enveloppe te ontvangen, maar onder grote multinationals lijkt een andere norm te leven. ‘Ontwikkelingslanden lopen jaarlijks minstens 460 miljoen euro aan belastinginkomsten mis via brievenbusmaatschappijen in Nederland’, blijkt uit het rapport De Nederlandse Route, Hoe arme landen inkomsten mislopen via belastinglek Nederland (pdf) van Oxfam Novib. Dit rapport kwam tot stand op basis van onderzoek van Oikos en SOMO. Oikos heeft de uitkomst van dit onderzoek aangegrepen voor de campagne, waarbij mensen online bedrijven kunnen aansporen tot het eerlijk betalen van belasting. Op de site van Oikos kun je rechtstreeks berichten sturen naar multinationals.

In het gesprek met de drie makers wordt al snel duidelijk dat er een creatieve kruisbestuiving heeft plaatsgevonden. Madigan en van Luyk praten vol enthousiasme over het onderwerp belastingontwijking, terwijl Van der Weijden uitweidt over het creatieve proces. Het wordt een prettig chaotisch gesprek met haperende internetverbindingen (‘Wacht even, dan zet ik even de deur open, dan is de verbinding beter!’) en een hoop energie. ‘We hebben echt kunnen knallen, de samenwerking was een perfecte match.’

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: drsno (cc)

Tips voor een succesvol ontwikkelingsbeleid in Jemen

ACHTERGROND - Jemen komt, zoals ook vorige week het geval was, vaak in het nieuws vanwege terrorisme of ontvoeringen van buitenlanders. Wat men misschien niet weet is dat Nederland al ruim 30 jaar actief meewerkt aan de ontwikkeling van het land en als ‘sadiki’, oftewel vriend wordt beschouwd. Vice Versa sprak met ervaringsdeskundigen die al geruime tijd in het land actief zijn en kreeg tips voor een succesvol ontwikkelingsbeleid in Jemen.

Jemen is als fragiele staat één van de vijftien partnerlanden van Nederland. Het ministerie van Buitenlandse Zaken (BuZa) investeert in de periode 2012-2015 in totaal ruim 80 miljoen euro, waarvan het meeste in seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) en watermanagement. Het land kent de hoogste bevolkingsgroei in de regio, maar tegelijkertijd de laagste waterproductie in de wereld en de toch al slechte oliewinning is door de onlusten van de Arabische Lente verder achterop geraakt. Na de protesten staat het land sinds 23 november 2011 onder leiding van de voormalige vicepresident Abd Rabbuh Mansur Hadi.

Waar Hadi kampt met een tekort aan primaire levensbehoeftes als water en olie, heeft het van de ex-dictator Saleh een politiek systeem geërfd gekenmerkt door uiteenlopende belangen tussen lokale, regionale en nationale regeringen en corruptie. Wat heeft Nederland op het gebied van ontwikkelingsbeleid in Jemen gedaan en hoe zou Nederland in het turbulente heden van toegevoegde waarde kunnen zijn?

Foto: Foundation Max van der Stoel (cc)

Cordaid bestrijdt armoede in Nederland

ACHTERGROND - Cordaid kondigde vorige week aan plannen te hebben om armoede in Nederland te bestrijden. Maar is armoedebestrijding hier niet een taak van de Nederlandse overheid? vroegen critici zich af, terwijl anderen de noviteit van deze aanpak in twijfel trekken. 

Cordaid kondigde dinsdag aan dat de organisatie zich in de toekomst gaat richten op het tegengaan van armoede en sociale uitsluiting in Nederland door lokale coöperaties te stimuleren die actief zijn in dit veld. In Arnhem-Nijmegen werkt een boerencoöperatie aan het opzetten van een coöperatieve “Groene en Sociale Versmarkt” en in Breda worden lokale coöperaties gesteund in het opzetten van kleine bedrijfjes. Met deze projecten wil Cordaid een bijdrage leveren aan de armoedebestrijding in Nederland. ‘De uitgaven van burgers stijgen, inkomsten worden instabieler, de druk op zelfontplooiing neemt toe en de samenleving wordt complexer. De overheid trekt zich tegelijkertijd terug en legt de verantwoordelijkheid bij de burger om problemen als armoede en sociale uitsluiting zelf te adresseren,’ aldus Cordaid over de motivatie voor deze nieuwe benadering.

Cordaid is al jaren actief op het terrein van armoede in Nederland, maar komt nu met nieuwe en innovatieve projecten om mensen te helpen weer ‘actief deel te gaan uitmaken van hun wijk, in hun eigen bestaan te kunnen voorzien en toegang te krijgen tot diensten en producten waarmee ze hun kosten kunnen verlagen,’ schrijven ze op hun website. De reden voor de vergrootte aandacht voor projecten in Nederland is volgens Cordaid dat de armoede in Nederland in de laatste twintig jaar sterk is toegenomen, van 4% tot meer dan 10%.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Shanna Gillette (cc)

Hans Beerends: niet solidariteit maar jeugdige jovialiteit

LONGREAD - Het nieuwste boek van Hans Beerends (79) beschrijft het icoon van de derdewereldbeweging hoe mondiale betrokkenheid onderdeel was en is van de Nederlandse samenleving. 

Remco Campert schreef een gedicht met de titel: “Verzet begint niet met grote woorden.” In de laatste strofe schrijft hij waar dat verzet dan wel mee begint, namelijk met “jezelf een vraag stellen en dan die vraag aan een ander stellen”.

Dat gebeurde bij mij ook. Ik ben in de jaren dertig geboren en heb de jaren veertig en vijftig meegemaakt als brave jaren, waarin ik en de meeste generatiegenoten van mij helemaal niet zo veel kritiek hadden op de maatschappij en de autoriteiten. De oorlog was afgelopen, we hadden allemaal te eten en de sigaretten waren weer van de bon. Voor mij kwam de breuk in de jaren zestig met de oorlog in Vietnam.

Toen de Amerikaanse bombardementen op Vietnam maar doorgingen en de politiek en de kerken in Nederland daar eigenlijk geen bezwaar tegen hadden en deze de bombardementen zelfs goed praatten als noodzakelijk in de strijd voor de vrijheid, dacht ik bij mezelf: die lui deugen niet.

Een tweede moment was de actie “Eten voor India” van Novib in 1966. Het was de eerste televisieactie in Nederland om geld op te halen voor een hongersnood. Natuurlijk gaf ik geld, maar ik was tegelijkertijd zeer verbaasd. Als jongen had ik de hongerwinter meegemaakt. Op 5 mei 1945 was de bevrijding geweest en op 6 mei hadden we allemaal weer te eten. Voor mijn idee was er honger als een land bezet werd door een vijandelijke macht. In India was echter geen oorlog en ook geen vijandelijke macht. Hoe kan dat nu, vroeg ik me af? Ik ging me verdiepen in het onderwerp door er veel over te lezen en zo kwam ik er gaandeweg achter dat de internationale handelsstructuren negatief uitpakten voor ontwikkelingslanden.’

Foto: soulsoep (cc)

Pronks afscheidsbrief is baken in zee

ANALYSE - Hoe verhoudt de afscheidsbrief Jan Pronk van de PvdA zich tot het beleid van minister Ploumen (PvdA), en welke belangrijke waarschuwingen krijgt Ploumen mee van Pronk? Evert Jan Brouwer analyseert.

Zeven maanden had Jan Pronk nodig voor zijn besluit. Op 29 oktober presenteerden Rutte en Samsom hun regeerakkoord Bruggen Slaan, op 28 mei publiceerde Jan Pronk zijn afscheidsbrief van de PvdA. Als je een halve eeuw actief partijlid bent geweest, beslis je dat niet op een namiddag.

Het was een pittige brief. Rutte en Samsom werd heel wat aangewreven: ze zijn hoogmoedig, kortzichtig, arrogant en zelfgenoegzaam. Daarnaast verweet Pronk Samsom beginselverzaking. Hij had het beginsel van solidariteit, ook internationaal, opgeofferd aan een snelle uitruil tussen PvdA en VVD.

Ik ben geen lid van de PvdA en ik voel me niet geroepen de beginselvastheid van oud-minister Pronk of de PvdA te beoordelen. Wel wil ik Pronks afscheidsbrief naast het nieuwe beleid van minister Ploumen leggen. Het gaat hier om kwesties die niet alleen voor PvdA’ers interessant zijn.

Drie bezwaren

Pronk heeft drie bezwaren tegen Ploumens beleid. Het kabinet:

1. Breekt met de fatsoensnorm van 0,7% BNP voor internationale herverdeling van de welvaart;

2. richt zich teveel op landen en bevolkingsgroepen die al een redelijk bestaanspeil hebben bereikt, in plaats van op de allerarmsten;

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Thieme: ‘We moeten ophouden met dat eindeloze polderen’

INTERVIEW - De Partij voor de Dieren wil paal en perk stellen aan economische groei. Of dat naїef is? ‘Realisme, dát is pas naïef. Het heeft ons tot nu toe nog weinig goeds gebracht’, aldus partijleider Marianne Thieme.

Wie nog dacht dat de Partij voor de Dieren een single-issue partij was, kreeg zijn ongelijk toen fractievoorzitter Marianne Thieme in december opeens bij het Wetgevingsoverleg van de vaste Kamercommissie Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel (OS/BH) verscheen. Ze viel direct op met haar felle debatstijl en haar bevlogenheid. De fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, die in 2012 nog door Opzij werd ingedeeld bij de 100 machtigste vrouwen van Nederland, is vastbesloten in de Kamercommissie een nieuw geluid te laten horen.

U bedacht op een ochtend: laat ik eens bij het Wetgevingsoverleg voor Ontwikkelingssamenwerking aanschuiven?

‘We houden ons al langer bezig met ontwikkelingssamenwerking, alleen dan op een andere manier en via andere commissies, bijvoorbeeld via de landbouwcommissie. Nu willen we ons meer in de ontwikkelingsdebatten mengen, want de verschuiving van hulp naar handel die we op het moment zien baart ons veel zorgen. In ons verkiezingsprogramma hebben we staan dat we één procent van ons BNP willen besteden aan ontwikkelingshulp; het hoogste percentage van alle partijen. Daarmee willen we aangeven dat er een andere manier van denken moet komen. Dat we de welvaart moeten verdelen, in plaats van dat wij de illusie hebben dat we de taart groter en groter kunnen maken door meer te produceren en meer handel te drijven. Groei is niet oneindig. De focus op groei is juist het probleem en niet de oplossing.’

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende