Nieuwe politieke partijen beginnen bij voorbaat op achterstand in de ‘ratrace naar het pluche’. Landelijke media besteden amper tot geen aandacht aan ze. Zitten er toch kanshebbers bij? Dat zoeken we uit in de korte serie ‘Wie van de acht?’ Vandaag: LEF – Voor de Nieuwe Generatie.
Natuurlijk stond Buitenhof ook afgelopen zondag in het teken van de Tweede Kamerverkiezingen. Deze keer met de lijstrekkers van Partij voor de Dieren, D66 en BBB. En met een entr'acte, uitgevoerd door een speciale gast: de behanger van LEF.
Presentator Pieter Jan Hagens bleek te falen qua live journalistiek. Hij deed in ieder geval of hij zijn ogen niet kon geloven (“ik kan niet precies lezen wat er op staat”). Esther Ouwehand kon het wel waarderen (“Ik mag het wel, een beetje buiten de lijntjes kleuren”). En die mevrouw van BBB bleek niet in staat buiten haar denkraam te kijken en zag het verschil niet tussen ludieke acties en aanslagen (“Ik vind het eng dat iemand zomaar op een ladder klimt en een actie uitvoert. Nu is het een poster, maar een ander met wél kwaad in zin, kan zo op een idee worden gebracht en met zwaarder geschut komen.”)
‘LEF – Voor de nieuwe generatie', lijst 22 op het stembiljet, voert zo haar eigen verkiezingscampagne. Uitgerekend (niet door het CPB) op de dag van de klimaatmars ('Grootste ooit in Nederland') roept de LEF-behanger door de ramen van Buitenhof: “Klimaat is belangrijker dan Omtzigt”.
Dat was één manier om toch bij de publieke omroep gezien te worden. Bij EenVandaag zinspeelde lijsttrekker Daniël van Duyn op een gang naar de rechter.
We worden nergens voor uitgenodigd, dat is een grof schandaal. We zijn aan het overwegen om de NOS aan te klagen, omdat zij de kleine, nieuwe partijen niet uitnodigen. Van ons belastinggeld moet je op z'n minst verwachten dat er gelijkwaardige verslaggeving is van alle partijen.
LEF in 19 kieskringen
LEF doet in 19 kieskringen mee. De Kiesraad keurde deelname voor kieskring 20 (Bonaire) af. LEF had te weinig geldige ondersteuningsverklaringen voor deze kieskring ingeleverd. Er was nog tijd om dit verzuim te herstellen. LEF ging er vanuit dat ze de boel op tijd had ingeleverd:
Alle ondersteuningsverklaringen zijn voor 17:00 uur Caribische tijd - 23:00 uur Europese tijd - op Bonaire afgelegd en ook voor die tijd bij het centraal stembureau in Nederland ingeleverd.
De Kiesraad stelde echter dat de partij de geldende termijn (uiterlijk 12 oktober 2023, 17:00 uur Europese tijd) niet had gehaald.
Het ingediende bezwaar tegen het besluit mocht niet baten. De Raad van State achtte het besluit van de Kiesraad terecht, ondanks dat ‘de informatie op de website van de Kiesraad niet uitmunt in duidelijkheid’.
Jongerenpartij
LEF afficheert zich als jongerenpartij, die tegenwicht wil bieden voor de ‘grumpy old men and women’-politiek.
LEF is er voor de nieuwe generatie. Omdat wij het zijn die de toekomst vormgeven. En omdat wij letterlijk buitenspel staan als het gaat om diezelfde toekomst. LEF zet jongeren, kinderen en toekomstige generaties centraal. Wij moeten niet politieker worden, de politiek mag meer speels worden
Wat de gemiddelde leeftijd is van de kandidaten van andere partijen hebben we niet uitgezocht, maar de 20 kandidaten van LEF hebben een gemiddelde leeftijd van 29,8 jaar. De gemiddelde leeftijd van de huidige Tweede Kamer is 45 jaar.
Wail Kherrazi is met 15 jaar de jongste op de lijst. Op 12-jarige leeftijd won hij de Young Impact Award, als ontwikkelaar van een ‘sociaal distance apparaat’ voor de 1,5 meter afstand. Op de kandidatenlijst staan meer mensen met creatieve talenten op verschillen vlakken.
Ook LEF kent lijstduwers, waaronder twee gemeenteraadsleden die voor lokale partijen in de raad zitten in Zevenaar (Lokaal Belang) en Maastricht (M:OED). Een andere lijstduwer is momenteel voorzitter van De Nieuwe Mens, dat voorheen bekend stond als Partij voor Mens en Spirit (nam drie keer deel aan Tweede Kamerverkiezingen).
Vorige verkiezingen
In 2021 deed LEF-lijstrekker Daniël van Duyn een poging met De Jongeren Partij aan de Tweede Kamerverkiezingen mee te doen. Hij haalde te weinig ondersteuningsverklaringen binnen en de partij verscheen dus niet op de stembiljetten. Een andere jongerenpartij lukte het, onder de naam JONG, wel (bron: Kiesraad).
Vorig jaar deed LEF in twee gemeenten mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. In Amsterdam en Den Haag werden echter te weinig stemmen gehaald voor een raadszetel. Hoe groot zijn de kansen dit jaar?
Maakt LEF kans?
Volgens een analyse van LEF is er voldoende potentieel onder jonge kiezers om een paar zetels te halen. Onder ‘jonge kiezers’ verstaat LEF de 18 tot 34-jarigen. Als de partij tussen de 2% à 12% van deze doelgroep (3.941.991 personen, CBS, per 1 januari 2023) bereikt en dit een concrete stem oplevert, behaalt LEF tussen de 2 en 6 zetels.
Bij de vorige TK-verkiezingen was de animo om te gaan stemmen onder jonge kiezers erg groot. De opkomst in de leeftijdsgroep 18 tot 24 jaar was volgens de NOS 80 procent. En dat was in 2017 een stuk minder: 67 procent. Als bij de komende verkiezingen het animo onder jongeren weer net zo groot zal zijn, is dat nog geen garantie dat hun stemmen naar een jongerenpartij gaan.
JONG, de enige jongerenpartij die in 2021 meedeed haalde 15.297 stemmen, 54.189 stemmen te weinig voor een zetel. Misschien is de behoefte aan echt iets anders in de Tweede Kamer deze keer zo dringend dat LEF meer kans maakt.
Programma
Het verkiezingsprogramma van LEF is kort en krachtig. Vijftien thema’s met elk vijftien punten. Bijvoorbeeld het thema ‘Wonen’:
Huurplafond van €402 voor een woning van 25m²
Leegstandboete, kraken na twee jaar toegestaan
Hofjes en collectieve woonvormen stimuleren
Kostendelersnorm (bijstandskorting) afschaffen
Zelfwoonplicht, huisjesmelkers onteigenen
Leegstand in beeld via vastgoedkaart + meldplicht
Pied-à-terre-heffing: tweede woning is luxe, geen recht
Hypotheekrenteaftrek en startersleningen afschaffen
Eigen sociale huurwoning kunnen kopen
Huisvesting voor arbeidsmigranten beter regelen
Senioren helpen verhuizen, doorstroming stimuleren
Wonen op vakantieparken legaal maken
Dakloosheid prioriteit voor Minister voor Wonen
Bruisend platteland, ruimte voor duurzaam bouwen
En dan verschijnt een waarschuwing: “Pas op: Hier komt een satire waar u aanstoot aan kunt nemen”. Zo doet LEF dat bij elk thema: 14 punten waar het echt om gaat en een vijftiende punt omdat “de politiek meer speels mag worden”.
En wat is dat vijftiende punt bij het thema Wonen dan?
Alle VVD’ers verplicht 365 dagen in nachtopvang slapen
Een paar details uit een aantal andere thema’s.
Inkomen
Invoering van een universeel basisinkomen van € 1550 per persoon per maand.
In het plan van LEF wordt 80% van het basisinkomen (240 miljard) gefinancierd door huidige toeslagen, aftrekposten en subsidies af te schaffen. De overige 20% (60 miljard) financieren we met belastingen op zaken waar nu nog nauwelijks belasting op wordt geheven:; data, digitale transacties, vermogen en grond.
Onderwijs
Kwijtschelding studieschuld, rente op 0%
Gratis onderwijs, afschaffing collegegeld
Mobiliteit
Het openbaar vervoer wordt gratis, er wordt geïnvesteerd in extra lijnen, internationaal en regionaal.
Rekeningrijden moet een einde maken aan files
Klimaatrechtvaardigheid
Terug naar 0 graden opwarming, 1,5 graden is veel te veel
Fossiele subsidies (46,4 miljard) afschaffen
Geen kernenergie: duur, risicovol en slecht voor milieu
Onthaasting
Vierdaagse werkweek met behoud van salaris
Straatbeeld reclamevrij en prikkelarm maken
Invoering van een Ministerie van Tijd dat de onthaastingmaatregelen gaat coördineren
Gezondheid & zorg
Groente en fruit 0% BTW, ongezonde producten belasten
Leerstoelen en professoren vrouwelijke anatomie
Generieke geneesmiddelen goedkoper produceren
Nieuwe economie
Het bruto nationaal product is achterhaald. LEF wil de economie inrichten om brede welvaart te bereiken, niet eeuwige groei. Daarom stappen we over naar het ‘Donutmodel’, met de draagkracht van de aarde als bovengrens en de menselijke waardigheid als ondergrens
Patentvrije kennis (open source commons) stimuleren
Progressieve erfbelasting; grote erfenissen, hoger tarief
Nieuwe Democratie
Derde Kamer installeren als permanent burgerberraad
Tweede Kamer uitbreiden naar 300 zetels
Invloed van lobbyisten blootleggen via lobbywaakhond
LEF wil een bindend referendum over de toekomst van de monarchie. Met meerdere opties, van meer macht en geld toekennen, tot behoud, puur ceremonieel, stapsgewijze beëindiging en directe afschaffing.
Internationaal
Pacifisme als basis voor diplomatiek beleid
LEF veroordeelt de decennialange kolonisatie, apartheid, illegale bezetting, gewelddadige patrouilles en oorlogsmisdaden door Israël. Tegelijkertijd veroordeelt LEF de decennialange aanslagen, raketaanvallen en terreuracties door Hamas en Hezbollah. Twee landen moeten in vrede met elkaar kunnen leven. Dat begint bij het begraven van de wapens.
Oekraïne niet verder bewapenen, stop imperialisme: Iedere mens die wordt gedood in oorlog en conflict, of het nu Russen zijn of Oekraïners, is er één te veel. LEF weigert mee te gaan in oorlogspropaganda die ‘de andere kant’ afschildert als beest. Wij zijn één mensheid. De echte vijand is een patriarchaal systeem waarin oude mannen de macht hebben om jonge mensen, vrouwen en kinderen de dood in te sturen. Alleen door radicale menselijkheid, door te blijven geloven in liefde, houden we zicht op vrede.
Migratie
Gelijke behandeling expat, arbeidsmigrant en vluchteling
Asielprocedure versnellen, direct recht op werk en zorg
Geen migratiedeals, illegale pushbacks EU veroordelen
Tot slot
Bovenstaande punten zijn slechts een klein deel van het hele programma.
Heeft u al een stemhulp ingevuld en bent u daarbij uitgekomen bij LEF? Zou zomaar kunnen. LEF is opgenomen in de bestanden van de Stemwijzer, de Echte Kieswijzer, de Technologie Kieswijzer, de Jongerenkieswijzer, bij Young Voice, de kieswijzer van het AD en bij Stem op een Vrouw.
Dit is het derde deeltje uit de serie over politieke partijen die niet eerder een zetel haalde of voor de eerste keer deelnemen aan de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Eerder verschenen deel 1 (inleiding) en deel 2 (over de Piratenpartij - De Groenen).
