Noorwegen zet diepzeemijnbouw door

'Dit is wat je noemt ecocide,' schrijft een aantal milieuexperts in de EU-Observer. Het besluit van Noorwegen om te starten met diepzeemijnbouw heeft veel afwijzende reacties opgeleverd. Het Europees Parlement dringt er in een deze week aangenomen resolutie op aan dat Noorwegen voorlopig stopt met diepzeemijnbouw. Eerst moet er meer duidelijkheid komen over de gevolgen voor het milieu en de biodiversiteit. ‘Dit is de grootste schande in de moderne geschiedenis van het Noorse maritieme beheer en het einde van de reputatie van Noorwegen als verantwoordelijke maritieme natie’, zei Karoline Andaur van het Wereld Natuur Fonds vorig jaar toen de Noorse minderheidsregering met de oppositie een akkoord bereikte over diepzeemijnbouw. Noorwegen is geen lid van de EU, al volgt het normaal gesproken alle Europese wetgeving. Dat het Europarlement zich nu met de Noorse diepzeemijnbouw bemoeit heeft te maken met het feit dat gevreesd wordt voor onomkeerbare gevolgen voor de oceaan die heel Europa raken. Juridisch heeft dat gebied een aparte status: de bodem is van Noorwegen, het zeewater van de internationale gemeenschap. En dus vindt het Europees Parlement dat het óók wat te zeggen heeft over de plannen van de noorderbuur. “Het besluit heeft consequenties voor ónze wateren, ecosystemen en economische bedrijvigheid. Veel Europese vissers verdienen in het gebied hun brood”, zegt Mohammed Chahim (PvdA). Geopolitieke motieven Noorwegen verdedigt de mijnbouw met verwijzing naar de energietransitie die veel kostbare metalen vereist. Nu komen die metalen vooral uit China. Terwijl de Noorse zeebodem vol ligt met mangaanknollen waaruit die kostbare grondstoffen gehaald kunnen worden. Wil Europa dan afhankelijk blijven van China? Bij de presentatie van de plannen zei het Noorse parlementslid Baard Ludvig Thorheim van de Conservatieve partij dat er hoge eisen worden gesteld ter bescherming van het milieu. Maar ook weer niet te hoog, want 'als de voorwaarden te streng en te gecompliceerd zijn, zal er geen interesse zijn.' Premier Støre van de Noorse Arbeiderspartij heeft inmiddels een brief gestuurd aan voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie waarin hij schrijft dat hij "misverstanden" over de winning van mineralen op de zeebodem wil wegnemen. Parlementslid Marianne Sivertsen Næss, ook van de Arbeiderspartij, benadrukt dat het om een verkenningsfase gaat. ‘Alleen zo komen we er erachter of het daadwerkelijk mogelijk is om metalen op een winstgevende, duurzame en verantwoorde manier te winnen.’ Volgens Europarlementslid Chahim is de diepzeemijnbouw misschien helemaal niet nodig. Europa zou volgens hem in zijn eigen behoefte kunnen voorzien door meer aan recycling te doen, een circulaire economie op te zetten en de consumptie te verminderen. In oude mijnen liggen misschien ook nog onontdekte voorraden van de zo gewilde grondstoffen, bijvoorbeeld in de bergen en meren vol mijnbouwafval. “Dat soort laaghangend fruit moeten we eerst plukken”, zegt Chahim. Pas daarna mag de deur naar de diepzee eventueel open. Klimaatdoelen halen dankzij olie en gas Noorwegen is goed op weg om de klimaatdoelen te halen. Maar het land zit in de paradoxale situatie dat dit vooral mogelijk wordt gemaakt door de export van olie en gas, constateerde David Boyd de speciale VN-rapporteur inzake klimaat en mensenrechten al in 2019. Noorwegen is een rijk land en werkt hard aan het realiseren van allerlei milieudoelen. Het Noorse elektriciteitssysteem is overwegend emissievrij en het land heeft het hoogste aandeel in de verkoop van elektrische voertuigen ter wereld. Maar er zijn ook schaduwzijden volgens Boyd. De koper- en goudwinning kan ten koste gaan van vissers en rendierhoeders en vormt zo een bedreiging van de Sámi-cultuur. De milieubeweging heeft de Noose regering nu in een rechtzaak teruggeroepen van verdere steun aan de fossiele industrie. In tegenspraak met alle mooie woorden over het uitfaseren van fossiele brandstoffen gaf de Noorse regering oliemaatschappijen vorig jaar toestemming voor boringen naar olie en gas in negentien nieuwe velden op de Noordzee. Onlangs heeft de rechter drie vergunningen ingetrokken die de milieugroepen ter toetsing hadden voorgelegd. Volgens de rechtbank heeft de regering de gevolgen van de olie- en gaswinning voor de mondiale uitstoot van broeikasgassen onvoldoende meegewogen in de besluitvorming. In 2020 hadden de rechters in een vergelijkbare zaak nog geoordeeld ten gunste van de staat. Ze wilden voorkomen dat ze op de stoel van regering en parlement gingen zitten. Dat argument hebben ze nu kennelijk laten varen.

Door: Foto: shankar s. (cc)
Foto: Brian Evans (cc)

Mijnbouw versus mensenrechten en milieu

, door

ACHTERGROND - In november 2018 werd de Filippijnse mensenrechtenadvocaat Benjamin Ramos vermoord. Saskia Harkema tekende het verhaal op van zijn echtgenote Clarissa die zijn strijd voortzet.

Op de 43e  zitting van de Mensenrechtenvergadering van de Verenigde Naties in maart 2020 ontmoette David Boyd, speciaal VN-verslaggever voor mensenrechten en milieu,  Clarissa  Ramos – echtgenote van wijlen Benjamin Ramos – van de  “Paghida-et  sa  Kauswagan” Development Group (PDG) van de Filippijnen (zie foto).

vlnr Clarissa Ramos, Eufemia Cullamat en David Boyd

Benjamin Ramos was een mensenrechtenadvocaat, oprichter van de National Union of People’s Lawyers (NUPL) en de secretaris-generaal van zijn afdeling in de provincie Negros Occidental. Hij was een bekende pleitbezorger voor boerenrechten en de directeur van de PDG, een niet-gouvernementele organisatie (NGO) die boeren in Negros bijstaat. Hij verleende pro-bono rechtsbijstand aan slachtoffers van mensenrechtenschendingen, de meest gemarginaliseerde groep in de Filippijnen. Hij stond onder meer de families van negen boeren bij, die omkwamen na een protest op een suikerrietplantage in Sagay in de provincie Negros. Op 6 november 2018 werd hij in de stad Kabankalan doodgeschoten door schutters op motoren.

Benjamins vrouw Clarissa Ramos zet zijn werk voort en treedt met vastberadenheid en toewijding in zijn voetsporen. In een recent interview in april 2020 beschrijft ze de situatie in de Filippijnen sinds haar man werd doodgeschoten. Hier is haar verhaal.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Chris-Håvard Berge (cc)

Olieproducent gaat voor het milieu

, door

ELDERS - De nieuwe conservatieve regering van Noorwegen gaat de olie- en gaswinning verder afbouwen.

Noorwegen heeft sinds een paar weken een nieuwe regering. Opnieuw een rechtse minderheidsregering onder leiding van Erna Solberg. Haar Conservatieve partij en de populistische Vooruitgangspartij van Siv Jensen hebben steun gekregen van de liberalen onder leiding van Trine Skei Grande. Dat betekent dat de Noorse regering nu steunt op drie vrouwelijke partijleiders.

De liberalen (Venstre, een kleine sociaal-liberale partij) hebben voor de versterking van de tweede regering Solberg enkele concessies weten af te dwingen over de oliewinning en de bontindustrie. Ola Elvestuen, de liberale klimaatminister, wil af van de verslaving aan fossiele brandstoffen. Hij stimuleert elektrisch rijden. Al bestaande belastingvoordelen voor elektrische auto’s worden gehandhaafd. Stekkerauto’s beslaan nu 39% van het wagenpark, maar volgens berekeningen van de vereniging van elektrische autobezitters Norsk Elbilforening kan dat dit jaar oplopen naar 50%. Door batterijauto’s vrij te stellen van aanschafbelasting, btw en wegenbelasting, kunnen ze concurreren met benzine- en dieselwagens, vooral met dank aan de toch al torenhoge belastingen op reguliere auto’s. Een Volkswagen eGolf is in Noorwegen goedkoper dan een ‘gewone’ Golf. Verder mogen e-rijders op de busbaan, gratis parkeren en hoeven ze geen tol te betalen.