De Kroonboekenclub | Anna Blaman, Eenzaam avontuur

Er zijn mensen die beweren dat je meer over de mens kunt leren van een goed boek dan van de sociale wetenschap. Nu allerlei zogeheten bevindingen van de o zo empirische psychologische wetenschap op niets blijken te berusten – onlangs bleek weer dat het toch niet bewezen is dat mensen zich vrolijker gaan voelen als ze hun lippen in de stand van een glimlach dwingen – kun je je waarschijnlijk inderdaad beter tot boeken wenden. Je leert meer van het soort literatuur dat het er géén geheim van maakt dat het dingen verzint en dat de menselijke geest nu eenmaal minder geneigd is tot repliceerbaar gedrag dan een waterstofatoom. Deze week wendt De kroonboekenclub zich daarom tot een van de rijkste psychologische romans die er ooit in het Nederlands geschreven is: Eenzaam avontuur (1948) van Anna Blaman. Dat boek staat bekend om de verkeerde dingen. De lesbische vrouwen die erin voorkomen, en in het algemeen de aandacht voor (vrouwelijke) seksualiteit. Dat zijn natuurlijk ook wel ingrediënten in de roman, maar er valt vooral op hoe gewoon er over die dingen gedaan wordt. Homoseksualiteit maakt de mens bijvoorbeeld wel eenzaam, maar de hetero's zijn er in dit boek nu niet bepaald veel vrolijker af. Iedereen heeft het moeilijk in Eenzaam avontuur.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 21-02-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nieuwe reeks: Het Verhaal – Stella Bergsma

, door

Voor de podcast Het Verhaal praat Monique Huijdink met schrijvers over hun boek.

In deze aflevering komt Stella Bergsma aan het woord over haar debuutroman Pussy album. Stella Bergsma is ook dichter, frontvrouw van de band Einstein Barbie en sinds kort columnist voor de Volkskrant. In haar roman Pussy album gaat de vrouwelijke antiheld ten onder aan drank, troosteloze seks en een verhouding met een minderjarige.

Bergsma: ‘Woede vind ik een interessante emotie.’

Monique Huijdink is freelance copywriter en interviewer (voor klussen: website/mail).

Zij kijkt graag naar wielrennen op tv en schreef een faction roman over de spectaculaire Tour de France van 2003: De Baas, waarin aannemelijk wordt gemaakt dat de Tour in de periode van de heerschappij van Lance Armstrong een voorgeproduceerde realityshow was.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

De Kroonboekenclub | Albert Helman, De stille plantage

, door

COLUMN - Er zijn tijden geweest dat je moest betalen voor boeken, maar die tijden liggen ver achter ons. Integendeel, de beste boeken die je nu kunt krijgen zijn gratis. De boekwinkels liggen vol stapels met slecht leesbare onzin die er dan ook na enkele maanden weer uit verdwenen is om plaats te maken voor nieuwe onzin.

Ondertussen bloeit het gratis boek: overal staan langs de straat kleine minibiebjes opgesteld waar mensen hun boeken neerleggen, zoals ook op menig kantoor een tafel staat met exemplaren Tolstoj en Flaubert van een collega die beseft er niet meer in te kijken. En dan is er nog het internet, waar alle groten van de wereldliteratuur inmiddels verkrijgbaar zijn, en vaak ook nog in heel behoorlijke edities. Wie zou er nog geld neerleggen voor Maartje Wortel als ze gratis Carry van Bruggen kon krijgen?

Alleen: over die wereld van het gratis boek wordt nauwelijks geschreven. In de krant lees je alleen recensies van boeken die commercieel verschenen zijn, nooit van alle meesterwerken die gratis op de markt zijn.

Daar wil ik in dit hoekje van het internet verandering in brengen. Iedere maandag bespreken we in de kroonboekenclub een gratis meesterwerk uit de Nederlandse literatuur of uit de wereldliteratuur – bijvoorbeeld uit het aanbod van de Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren (DBNL), of een van de vele buitenlandse equivalenten, maar ook van de plaatselijke minibieb. Kroonboekenclub heet deze boekenclub, naar het kroonboek dat de boekenclubs vroeger hadden: wie in een periode geen boek bestelde kreeg dit gratis toegestuurd. Dat waren soms meesterwerken, want ook toen gold al de wet dat de duurste boeken het minste waard waren.

Foto: Harald Groven (cc)

Waarom lezen?

, door

COLUMN - Waarom zou je boeken lezen? Daarover las ik dit weekeinde twee volkomen tegenovergestelde beschouwingen – een van een schrijver en een van twee populaire media psychologen.

De schrijver was Christiaan Weijts in zijn column in De Groene (€) vraagt hij zich af hoe het komt dat moderne romanciers schrijven alsof het modernisme nooit heeft bestaan. Woolf, Proust, Joyce, het zijn ‘onnavolgbare eilanden’ gebleven, terwijl bijvoorbeeld de beeldende kunst sinds Matisse en Picasso onherroepelijk veranderd is.

Hoe komt dat? Misschien, schrijft Weijts, wordt de literatuur niet werkelijk als kunstvorm gezien. Er worden sinds het kubisme nog steeds “landschappen en bloemstukken” geschilderd, maar die worden niet meer als kunst gezien. Terwijl het realisme in de roman ook na Paul van Ostayen nog steeds “op het plankje literatuur” wordt geplaatst.

Maar waarom zou dat dan zo zijn? Dat vertelt Weijts niet.


Een voor de hand liggende verklaring lijkt mij dat de literatuur op een heel ander economisch model gebaseerd is dan de beeldende kunst. Een kunstenaar heeft maar één rijke fijnproever nodig om zeer veel geld te kunnen verdienen, maar een schrijver moet honderdduizenden kopers over de streep trekken. Dat maakt de literatuur, lijkt mij, vanzelf een veel behoudender kunstvorm. (Of in ieder geval de romankunst; aan de dichtkunst, die toch niemand leest, is het modernisme zeker niet voorbijgegaan.)

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Waan van de dag

Teigetje en Woelrat openen digitaal Gerard Reve fotomuseum

, door

NIEUWS - Voor degenen die niet elk detail van de Nederlandse literatuur kennen: Teigetje en Woelrat zijn oud-geliefden van Gerard Reve. Het zijn natuurlijk ook de modeontwerpers en gewiekste zakenluitjes Willem Bruno van Albada en Henk van Manen,  uitbaters van Gerard Reve memorabilia.

Ze hadden al een website en daar is nu het digitale Gerard K. van het Reve Fotomuseum geopend. Op de eerste expositie o.a. portretfoto’s en schrijffoto’s van Gerard Kornelis van het Reve en opnamen van zijn handgeschreven brieven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Tegen de kruideniers

, door

RECENSIE - De Vlaamse essayist Luc Devoldere bundelde een groot aantal van zijn eerder verschenen artikelen over taal, literatuur en Europese cultuur in het boek Tegen de kruideniers. Devoldere is classicus, filosoof, gewezen leraar en thans directeur van Ons Erfdeel, een instelling die de cultuur van Vlaanderen en Nederland in het buitenland bekend wil maken en de culturele samenwerking tussen de Nederlandssprekenden bevordert.

Hij stelt belangwekkende vragen over talen in Europa: “Hoe blijven we overeind in Babel? Hoe gaan we om met de machtsverhoudingen die altijd bestaan tussen talen? Hoe garanderen we echte meertaligheid die meer is dan het verstaan en het spreken van Engels? Hoe gaan we om met meerstemmigheid, diversiteit en complexiteit?”

Het zijn vragen die ook terugkomen in het debat over identiteit, de nationale identiteit en de Europese identiteit die er volgens sommigen nooit zal komen. “Europa,” voorspelt Devoldere, “gaat ten onder aan zijn talen en aan de spanning tussen de mantra van ‘diversiteit’ en ‘eenheid’ die het telkens moet laten horen.”

Het zijn intrigerende openingszinnen die bij mij verwachtingen wekten die helaas niet worden waargemaakt. Devoldere is een beschouwer, iemand die zijn waarnemingen en overpeinzingen mooi kan verwoorden en prettig leesbaar opschrijft. Maar vraag hem niet wat we er morgen mee gaan doen. De vragen worden opgeworpen, niet beantwoord. Ze zijn vooral bedoeld als aftrap voor een dikke bundel artikelen, als een “inleiding achteraf”, zoals de schrijver het zelf noemt, op een potpourri aan overpeinzingen over een breed scala aan onderwerpen die alle min of meer gerelateerd zijn aan de Europese cultuur.

Foto: carnagenyc (cc)

Kunst op Zondag | Eeuwigheid

, door

De eeuwigheid is alleen voorbestemd voor scheppers. Kunstenaars die na hun dood voortbestaan in hun werk. Politici die iets wezenlijks tot stand weten te brengen. Wetenschappers die een substantiële bijdragen leveren aan dood, verderf, aan een beter leven of aan verlenging daarvan.

“Gewone” stervelingen houden zich groot met de gedachte dat een simpel steentje in de rivier een even grote bijdrage aan de eeuwigheid is. In alle gevallen hebben de mensen geen eeuwig leven, maar houden hun werken duurzaam stand.

Het verlangen onsterfelijk te zijn is alleen overdrachtelijk van aard. We sterven immers een gewisse dood, misschien daartoe aangezet door grote schrijvers die onsterfelijkheid beschrijven als een hel op aarde.

Het eeuwige leven mag dan niet bereikbaar zijn in dit aards bestaan, kunstenaars proberen het toch te vatten en soms van commentaar te voorzien. Van de eeuwigheid na de dood tot het leven als eeuwigdurende herhaling der dingen.

Peter Paul Rubens – Allegory of Eternity, 1625.
cc Flickr Mary Harrsch photostream Allegory of Eternity by Peter Paul Rubens

Salvador Dali – Visions of Eternity, 1936.
www.wikigallery.org 300018 Salvador Dali Visions of Eternity

René Magritte – The Eternally Obvious, 1948.
cc Flickr Wally Gobetz photostream NYC Metropolitan Museum of Art René Magritte's The Eternally Obvious

Dan Graham – From Boulée to Eternity, 2006.
cc Flickr Groume photostream From Boulée to Eternity, Dan Graham (2006)

Li Chen – The Immortality of Fate, 2008.
cc Flickr cycle60 photostream Li Chen Eternity and Commoner igers seattle sculpture Frye museum

Koos van der Sloot – Het Eeuwige Ja (uur na uur).
cc Flickr NOK Kunst photostream Het Eeuwige Ja Koos van der Sloot

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende