De stille kracht van het land

Het heeft de Koning behaagd 3.427 personen te behangen met een lintje, waarvan het merendeel onbezoldigd bijzonder verdienstig is voor de samenleving. Vrijwilligers. Zijn dat soms de leden van de orde der stille meerderheid? Wie zijn ze? De een houdt het op zo’n 49% van alle 15-plussers die vrijwillig anderen van dienst zijn. Een ander rept over ruim 6 miljoen vrijwilligers. Na een daling in vrijwilligers vanaf 2020, was in 2023 is het aandeel weer terug op het niveau van voor de coronaepidemie (CBS). In 2023 werd een daling geconstateerd in het aantal nieuwe vrijwilligers dat zich aanmeldde: 19% minder groei dan in 2022 (NL voor elkaar). Wel meldden zich verhoudingsgewijs meer jonge vrijwilligers aan, waardoor de gemiddelde leeftijd van nieuwe vrijwilligers zakte naar 41,7 jaar, ruim een half jaar ‘jonger’ dan in 2022. Die verjonging komt gedeeltelijk door de MDT (Maatschappelijke Diensttijd), die vooralsnog gered lijkt te zijn van Schoofs snoeimes. De meeste vrijwilligers treft men bij sportverenigingen (16 procent). Bij onderwijs, buurt- en hobbyverenigingen is zo’n 11 procent actief (Platform Vrijwillige Inzet). En al die vrijwilligers gaan het steeds drukker krijgen. Dat wil zeggen, als de voorspelling van de Rijksoverheid uitkomt: Omdat de vergrijzing toeneemt, is de verwachting dat er in de toekomst zelfs nog meer dan de huidige 5 miljoen  mantelzorgers nodig zijn. En dat mantelzorg steeds meer gecombineerd wordt met andere dingen, zoals werk, school of maatschappelijke taken. Mantelzorgers zijn immers ook vrijwilligers. Hoe het kabinet die mensen wil ondersteunen, daar hebben we weinig concreets over kunnen vinden. Mantelzorg.nl had dat vorig jaar meteen al in de smiezen: Wij missen in de plannen van het nieuwe Kabinet de beloofde visie op de samenleving waarin staat hoe we de mantelzorger gaan helpen om niet overbelast te worden. Voor een beloning van de Koning doen al die vrijwilligers het niet. Voor een lintje moet je immers aardig wat vrijwillige dienstjaren erop hebben zitten. Ze doen het bovenal omdat het leuk is om te doen. En ja, ook voor een simpel bedankje, voor een leuk uitje, een cadeaubon. Er zijn er zelfs die helegaar niets als eerbetoon wensen! Mogen we, zonder er een heel feest voor op te tuigen, zo op een gewone doordeweekse dag, hulde brengen aan  ‘de stille kracht van het land’?

Door: Foto: Otter, CC BY-SA 3.0, Maastricht -De Vrijwilliger - 2005 Thom Puckey, via Wikimedia Commons.
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Stop nou eens met die archaïsche lintjes

, door

Het is weer zover, menig Nederlander krijgt vandaag een lintje. Een paar duizend zijn zo uitgegeven. Maar worden die ook terecht uitgegeven?
Ik gun iedereen erkenning voor bijzondere prestaties. Maar wie bepaalt of iets wel of niet een bijzondere prestaties is? Bij de lintjesregen is het, op een paar uitzonderingen op landelijk niveau na, zo dat iemand een lintje krijgt op voordracht. Iemand uit de omgeving van de persoon moet het initiatief nemen om de procedure te starten voor zo’n lintje.lintjesregen En daar zit al de eerste filter. Het is niet de prestatie zelf die bepalend is voor het in aanmerking komen voor een lintje maar het feit of er mensen zijn die het je gunnen. En dan moeten die mensen ook nog eens voldoende vrije tijd hebben om het allemaal ruim van te voren in gang te zetten.
Dat betekent dat veel van de bijzondere prestaties in dit land nooit op gepaste wijze aandacht krijgen. Culturele factoren en willekeur spelen een grotere rol. Een eenzame vrouw die voor veel verschillende liefdadigheidsorganisaties jaarlijks geld ophaalt en misschien al meer heeft binnen gehaald dan Bernard ooit voor het Wereldnatuurfonds, zal zelden op het bordes van het gemeentehuis staan. Al helemaal niet als ze een kleurtje heeft.
Tijd dus om dit systeem overboord te gooien, bijvoorbeeld als Beatrix opstapt. Maar misschien is het dan wel aardig om het te vervangen door een ander systeem dat eerlijker is. Suggesties zijn welkom.
Niet dat ik denk dat nu veranderingen mogelijk zijn aangezien de trend juist omgekeerd is. Het Wilhelmus is weer te horen op de radio. Terug naar de jaren 50!

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.