Leraren zijn niet verwend. Maar geef ze wel meer vrijheid. 'Genoeg gefeest in het onderwijs' kopte de Volkskrant eerder deze week. Arbeidsduurverkorting, lange vakanties, BAPO (bevordering arbeidsparticipatie ouderen), ouderschapsverlof en een extreem strikte ontslagbescherming. Strekking van het verhaal: er mag best flink beknibbeld worden op de riante arbeidsvoorwaarden van docenten. Maar hoe terecht is het beeld dat geschetst wordt?
OPINIE - Docenten in het voortgezet onderwijs en MBO klagen over de hoge werkdruk. Maar ze moeten niet zeuren, schrijft onderwijsmanager Ruud van Diemen in de Volkskrant.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Vrijdag in het nieuws: in Nederland dreigt groot tekort aan leraren volgens Europese Commissie. De eerste reactie is dan toch: dat wisten we al lang. Maar waar komt het nieuws dan vandaan? Gisteren werd het nieuwe rapport over onderwijs in Europa gepubliceerd: “Key Data on Education in Europe 2012”.
De grafiek over lerarentekorten staat op pagina 113. De conclusie dat er tekorten zijn in gekwalificeerde docenten staat op pagina 14, waarbij Nederland ook specifiek genoemd wordt. Er zijn niet alleen tekorten op de “core subject”, maar ook in andere vakken. In één moeite door voorspellen de schrijvers dat het erger wordt: de basis daarvoor kan ik niet vinden.
De exacte vraag was welk deel van de 15-jarigen op school, last heeft van tekorten aan gekwalificeerde docenten, op kernvakken. Nederland, België, Luxemburg, Duitsland en de UK scoren hoog. Het gaat om het oordeel van het hoofd van de school.
Key Data on Education 2012, Europese Commissie, Eurydice
Of deze cijfers zomaar vergelijkbaar zijn, betwijfel ik wel. In Nederland registreren we veel: ik denk dat aan/ afwezigheid van docenten en leerlingen hier beter wordt bijgehouden dan in menig ander land. Ook is de vraag wat hier bedoeld is met “qualified teachers”.
“Blijf van onze docenten af! Ondersteun ze en steun ze, stimuleer ze, motiveer ze en koester ze. Zorg er voor dat er voldoende mensen het onderwijs in willen zodat instellingen ook hoge eisen kunnen (blijven) stellen aan de kwaliteit van die docenten.”
Uit het hart gegrepen, deze woorden van edublogger Pierre Gorissen. Waar gaat het over? Directe aanleiding is het wetsvoorstel van minister Marja van Beijsterveldt. In de wetswijziging staat dat de zomervakantie een week ingekort wordt en dat het aantal lesuren op 1040 blijft staan terwijl met de onderwijsvakbonden afgesproken was deze te verlagen naar 1000. Maar als je de opiniebijdrage leest van Gerard Olthof, rector van het Mencia de Mendoza Lyceum in Breda en onderwijsbestuurder, in de Volkskrant van vandaag getiteld “Leraren zijn minachting politici beu, en ze hebben groot gelijk“, dan zie je dat het veel dieper zit.
Wat docenten echt dwars zit is de constante betutteling en de niet aflatende stroom aan wijzigingen uit Den Haag. Gewoon geduld hebben en kijken of een maatregel werkt is uit beeld verdwenen. Terecht dus dat docenten gisteren hebben gestaakt.
Nog even terug naar de aanleiding: de verhoging van de lesuren met 40 uur en vermindering van de vakantie met 1 week. Waarop is het gebaseerd dat dit tot een verbetering van het onderwijs leidt?
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Door het krampachtig vasthouden aan een rigide jaarindeling worden leraren, leerlingen en ouders onnodig beperkt in hun keuzevrijheid betoogt Hartger Wassink, universitair docent bij het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit.
Minister Van Bijsterveldt lag laatst overhoop met de Tweede Kamer over haar plan om, zeer tegen de zin van de onderwijsvakbonden in, de schoolvakanties in te korten. Het is voor mij een achterhoedegevecht. Centrale schoolvakanties bestaan omdat ze er nu eenmaal zijn en dienen geen enkel doel. Er is geen enkel onderzoek dat bewijst dat kinderen die minder dan zes (of zeven) weken schoolvakantie hebben, tot lagere onderwijsprestaties komen. Eerder het tegendeel. Evenmin is er onderzoek dat laat zien dat de noodzaak van de lange schoolvakanties voor leraren duidelijk maakt. Het onderzoek dat er is, laat zien dat de werkdruk voor leraren vooral ontstaat door een rigide jaarrooster en de piekbelastingen vlak voor de vakanties.
Dat Van Bijsterveldt voor kortere vakanties pleit, is dus alleen maar logisch. Dat leraren als professionals tegen het leerlingbelang en zelfs tegen hun eigen belang ingaan, is op z’n minst verbazingwekkend. Hier wreekt zich dat we impliciet nog steeds uitgaan van het idee dat onderwijs voor alle leerlingen op dezelfde manier gegeven moet worden, dat dat voor iedereen ongeveer even snel gaat en dat de leraar de spil is van het leerproces. Dat idee vinden we absurd voor muziekles, zwemles en voetbal, maar waarom dan niet voor Frans en natuurkunde?
Ton Elias, kamerlid voor de VVD, heeft een missie: alle slechte leraren moeten verdwijnen. Hij wordt daarin gesteund door de schoolleiders. Op zich een nobele missie, maar zijn hele betoog ademt de sfeer van repressie. Wordt het onderwijs daar beter van? Het is allerminst zeker of indringende functioneringsgesprekken of prestatiebeloning helpen.
Het eerste probleem doet zich al voor bij het bepalen wat een goede en wat een slechte leraar is. Is dat te meten aan de hand van de gegeven cijfers? Een leraar die lage cijfers geeft, is verdacht. Hij/zij kan natuurlijk niet goed uitleggen, heeft geen orde of heeft andere problemen. Dat deze leraar misschien hoge eisen stelt aan de leerlingen is natuurlijk geen valide argument. Maar ook hoge cijfer zijn verdacht, want de leraar geeft makkelijke proefwerken, kijkt slecht na of laat bewust fouten zitten. Dat het een leraar is die het vak echt in de vingers heeft, kan natuurlijk niet waar zijn. En dan heb ik het nog niet eens gehad over ‘subtiele’ verzoeken van sommige schoolleiders om cijfers op te waarderen.
Het tweede probleem doet zich voor bij de oplossingen. Functioneringsgesprekken die aanvoelen als een dag des oordeels en bonussen voor diegenen die het beste de regeltjes naar hun hand weten te zetten. Verder dan symptoombestrijding komt Elias dus niet. Hij wil goed gedrag belonen en slecht gedrag bestraffen. Wat de echte oorzaken zijn bij het ontstaan van slechte leraren, daar durft hij zich niet aan te wagen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Een gastbijdrage van econoom Leo van der Geest van NYFER, Utrecht School of Economics, overgenomen van Me Judice.
Om Nederland terug te krijgen in de top van onderwijslanden moeten slechte leraren uit het klaslokaal verdwijnen. De introductie van prestatiebeloning zal geen zin hebben, aldus econoom Leo van der Geest, omdat de prestaties niet ondubbelzinnig vastgesteld kunnen worden.
Zorgen om onderwijs
Recent is er nogal wat ophef ontstaan over het wegzakken van Nederland op interna-tionale ranglijsten die de kwaliteit van het onderwijs meten (de zogenoemde PISA-scores). Om tot de top vijf van internationale kenniseconomieën te behoren, zoals het kabinet zich ten doel stelt, zou Nederland juist moeten stijgen op die lijsten. Hoewel het Nederlandse onderwijs internationaal nog altijd een goed figuur slaat (tiende in leesvaardigheid en elfde in wiskunde en natuurwetenschappen), zakken we sinds 2000 toen de metingen begonnen, toch langzaam maar zeker weg uit de top van onderwijs-landen. In Europa gaat Finland onbetwist aan kop. In Azië doen Zuid-Korea, Hong Kong, Singapore en Japan het op alle onderdelen beter dan ons land.
Goed onderwijs is van het grootste economische belang. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat er een sterk verband is tussen cognitieve vaardigheden (PISA-scores) en het tempo van economische groei. Vooral de scores in wiskunde en natuurweten-schappen correleren sterk met economische groei. De omvang van dit effect is groot. Als Nederland de achterstand op Finland zou inlopen, zou dat 0,3% extra bbp-groei opleveren. Gekapitaliseerd gaat het om tientallen miljarden euro’s.
Een leuke kop op nu.nl: ‘Geen verbod op digitaal contact leraar en scholier‘. Het suggereert een paar dingen. Ten eerste, dat zo’n verbod is overwogen, en ten tweede dat digitaal contact tussen leraar en scholier schadelijker zou zijn dan gewoon contact.
Twee dingen die, bij mijn weten, nergens op gebaseerd zijn. Misschien dat het verbod er daarom ook niet is gekomen. De Besturenraad van het christelijke onderwijs in Nederland heeft wél besloten dat ‘digitaal’ contact zich moet beperken tot ‘het geven van vakinhoudelijke informatie’.
Wat bezielt zo’n raad? Zijn digitale contacten zo anders dan ‘echte’ contacten? Loopt het standaard uit de hand als er bijvoorbeeld ge-emaild wordt? Als ik het goed begrijp mag een leraar geen advies geven aan een gepeste leerling via de email, maar wel in zijn kantoortje op school of via de telefoon (maar dan weer niet via sms). Of is het gewoon de bedoeling dat er geen intieme relaties ontstaan tussen leraar en leerling?
Uiteraard dat laatste. Maar waarom daar nu opeens extra regels voor moeten worden ingevoerd ontgaat me volledig. De digitale wereld is inmiddels zo ingeburgerd dat deze een onderdeel is van de echte wereld. En daardoor gelden daar ook de regels van die echte wereld. Een docent die aan het sex-chatten is met een leerling weet heus wel dat wat hij (of zij) doet niet kosher is. Sterker nog, zo’n docent zal zich van dit soort nieuwe richtlijnen niks aantrekken. Er verandert immers niets aan de situatie. Het was illegaal zonder de nieuwe regels en het blijft illegaal.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.