Leerkracht van school gestuurd

Een docent in Lochem verloor zijn baan nadat hij tijdens de les naar pornobeelden had gekeken op zijn computer. De beelden verschenen per ongeluk op de beamer zodat de leerlingen er getuige van waren. Een van hen zette een filmpje van het digitale schoolbord met de porno op sociale media. De leraar werd geschorst en kan niet meer op die school terugkeren, ondanks pogingen van leerlingen die in staking gingen om zijn schorsing terug te draaien. Ik begrijp dat het voor de leraar moeilijk is om na deze gebeurtenis terug te keren op school. Wat ik niet begrijp is dat de leerling die de beelden naar buiten heeft gebracht gehandhaafd blijft.  Er is, in het bijzijn van zijn ouders, indringend met hem gesproken. "Hij is uitdrukkelijk geconfronteerd met de gevolgen van zijn ontoelaatbaar handelen." Daarbij is onder andere gesproken over de risico's van digitale media. De school gaat de regels voor het gebruik van mobiele telefoons binnenkort tegen het licht houden, schrijft Omroep Gelderland. Dat was begin deze maand. Nu komt via de Telegraaf een ander verhaal naar buiten waarin opnieuw een leraar op non-actief is gezet door een actie van leerlingen die raakt aan de uitingsvrijheid. Leerlingen van het Hoofdvaart College in Hoofdorp hebben bij de directie geklaagd over een techniekinstructeur die de profeet Mohamed beledigd zou hebben. Daarop is de man geschorst. Hij ontkent de belediging. Inmiddels is de schorsing verlengd vanwege het belang van de ’sociale veiligheid van de leerlingen en de vereiste rust en orde binnen de school’. Volgens bestuursvoorzitter Jan Rath is er inmiddels ook sprake van een ’geschonden relatie’ tussen de instructeur en de directeur van het Hoofdvaart College. Weinig kans dus dat hij nog terug kan komen.

Door: Foto: IISG (cc)
Foto: Kate Ter Haar (cc)

Liefde voor taal

COLUMN - Op onze middelbare school – ik begon op het gymnasium en switchte halverwege naar de havo – liepen veel stoffige leraren rond. Van de leraar klassieke talen kreeg ik bij onze tweede les een overhoring voor de klas van de eindeloze lijsten uit les één met wie wat had geschreven. Hij gaf een vette onvoldoende, uitsluitend omdat ik de klemtoon overal verkeerd legde, terwijl ik alles goed in mijn hoofd had gestampt. Hómerus, Illíad, Tacítus. De Duitse en Franse leraren waren tirannen bij wie leerlingen geregeld huilend de klas uitrenden na een mondelinge overhoring van hun ellenlange lijstjes werkwoordsvervoegingen en naamvallen.

De Nederlandse en Engelse lessen: dat was andere koek.

Een roedel rebelse jonge leraren had een pact gesloten en deed werkelijk alles anders. We kregen stencils met Cees Buddingh’s gedicht De Blauwbilgorgel uitgedeeld, met daarbij het vriendelijke verzoek het dier naar eigen inzicht te tekenen. We kregen opdracht lijsten te maken van bijvoeglijk voornaamwoorden en zelfstandig naamwoorden die niet bij elkaar pasten: weke machine, glazen jurk, lieve duivel, boze oorworm, slimme viskom, en in de volgende les volgde prompt de uitdaging voor elk van die kletterende paren een passende definitie te verzinnen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Quote du jour | Leraren hebben geen persoonlijkheid

Mensen met een beetje persoonlijkheid, worden geen leraar.

Aldus schrijver Herman Koch in De Morgen. Je vraagt je af of hij ooit een school van binnen heeft gezien. Want waarom zou je in het onderwijs willen werken?

  • Tegenwoordig is de status van leraren nul komma nada;
  • hoef je ook geen topsalaris te verwachten;
  • en klagen alle 16 miljoen onderwijsexperts in Nederland over je lange vakantie.

Alhoewel, wat als je:

Foto: Richard Pijs (cc)

Arbeidsmarkt voor leraren op de kaart

DATA - Jaren geleden publiceerde Wolters Noordhoff een prachtige Onderwijsatlas, een speciale editie ter gelegenheid van een jubileum. De eenmalige uitgave  bevatte een enorme rijkdom aan kaarten en grafieken.

Gelukkig wordt er af en toe een nieuwe atlas gepubliceerd. Het Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs (PO) liet een atlas (pdf) maken over de arbeidsmarkt voor leraren. Een compacte en prachtige uitgave, met stijlvolle infographics en mooie kaartjes van Nederland.

Naast de al bekendere plaatjes over krimp en vergrijzing, bevat de atlas ook interessante hoofdstukken over besturen, financiën en sociale zekerheid. Ik koos twee plaatjes uit het laatste hoofdstuk.

Bron: CAOP Research en MOOZ (sept 2013). Onderwijsatlas Primair Onderwijs. In opdracht van Stichting Arbeidsmarktplatform PO

De auteurs schrijven over regionale verschillen in de mate waarin het personeel zich ziek meldt. Het ziekteverzuimpercentage in het basisonderwijs is het hoogst in Amsterdam en de provincies Limburg, Groningen en Friesland. Het personeel in Amsterdam meldt zich ook relatief vaak ziek. Ook in de andere steden in de G5 en in de provincie Zuid-Holland ligt de meldingsfrequentie van het personeel in vergelijking met andere gebieden in Nederland relatief hoog. Wel meldt het personeel in de G5 en Zuid-Holland zich vaak maar voor korte duur ziek. De verzuimduur in deze gebieden is aanzienlijk lager dan in andere gebieden die ook te maken hebben met een hoog ziekteverzuimpercentage, zoals Limburg, Groningen en Friesland.

Foto: Kennisland (cc)

Zet onderwijsmiddelen effectief in

OPINIE - Het is een positieve ontwikkeling dat er in het Herfstakkoord extra geld is gekomen voor onderwijs. Maar er missen concrete maatregelen om het onderwijs te verbeteren, vindt Jonge Democraten.

Het kabinet en D66, CU en SGP sloten afgelopen vrijdag een akkoord over de begroting voor 2014. Wij zijn opgelucht dat er een akkoord gesloten is dat kan rekenen op een meerderheid in de Eerste Kamer. Ronduit tevreden zijn we over de extra investering in het onderwijs van 650 miljoen euro, een van de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de plannen die het kabinet op Prinsjesdag presenteerde. Meer geld betekent echter niet direct dat de kwaliteit van het onderwijs omhoog gaat. Er moeten concrete maatregelen genomen worden om zo het onderwijs in Nederland sterk te verbeteren. Het akkoord is nog erg vaag over de invulling van de ingeboekte investering, maar de Jonge Democraten denken graag mee om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en innovatie te stimuleren.

Een van de meest concrete maatregelen die in het akkoord beschreven wordt is een investering in de beloning van leerkrachten. Wij zijn erg positief over deze maatregel. Leerkrachten hebben sinds 2009  geen loonstijging meer gehad en zijn er daardoor al drie jaar in koopkracht op achteruit gegaan. Daardoor is het verschil in salaris tussen docenten en andere hoger opgeleiden waarschijnlijk sterk vergroot. Overigens kan loonstijging over de gehele linie, ook voor de rest van de publieke sector en het bedrijfsleven, zorgen voor innovatie, duurzame groei en hogere (binnenlandse) consumptie.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Waag Society (cc)

Gestegen werkdruk leraren door niet-lesgebonden taken

ANALYSE - De werkdruk van leraren is de laatste jaren ontzettend gestegen, maar dat komt (deels) doordat ze veel meer niet-lesgebonden taken op zich nemen. Als ouders een eindfeest willen voor groep 8, moeten ze dat zelf maar organiseren.

Het afgelopen jaar heb ik met een paar enthousiaste ouders en oud-leerkrachten een jubileumboek geschreven over een school die dit jaar 150 jaar bestaat. We spraken met oud-leerlingen, zochten informatie in archieven, oude schoolkranten en leerkrachten schreven hun herinneringen op. De interviews met mensen die zo’n veertig jaar geleden naar school gingen, waren de grootse uitdaging. Deze oud-leerlingen konden zich eigenlijk nauwelijks hoogtepunten van de lagere school herinneren. Er gebeurde weinig op school. Een schoolreisje misschien, en dat was het. Gesprekken met oud-leerkrachten bevestigen dat: een musical aan het einde van de school? Geen sprake van!

Het CNV publiceerde een nieuwe onderzoek over de toegenomen werkdruk en alle media schreven erover. Inspectie en OCW zijn de gebeten hond, en vaak ook de eersten die zich in de pers moeten verdedigen voor de toegenomen werkdruk. Ik heb nog nooit een artikel gezien waarin ouders zeggen dat ze eigenlijk ook wel erg hoge verwachtingen hebben van de school. Ook lees ik weinig leerkrachten en schoolleiders die zeggen dat ze zelf werkdruktemakers zijn. Het onderzoek van het CNV maakt dat namelijk ook aannemelijk.
Kijk maar eens naar het antwoord op vraag 7 over “niet-lesgebonden taken”. Opvallend is dat 85 procent van de docenten zegt dat de schoolleider bepaalt welke niet-lesgebonden taken er op school worden uitgevoerd. Maar ook het team zelf heeft wat te zeggen: 60 procent van de respondenten zegt dat het team bepaalt welke taken worden uitgevoerd. Dat suggereert toch dat de school enige autonomie heeft in het bepalen van welke taken ze uitvoert. Ouders en MR worden veel minder genoemd.

Foto: Kennisland (cc)

Leraar na zes tot tien jaar op z’n best

ACHTERGROND - Bij de zoektocht naar interessante rapporten over het vak van leerkracht, vond ik onderstaande grafiek uit een zeer lezenswaardige oratie van Dr. W. J.C.M. van de Grift.

Eigenlijk zijn oraties ideaal: geschreven door mensen met grote deskundigheid, voor een publiek dat voor een feestje komt. Niet te wetenschappelijk, toegankelijk en vaak met een heldere boodschap.

Van de Grift laat in zijn oratie zien hoe belangrijk leerkrachten zijn voor de prestaties van de leerlingen. Onderzoek naar de wijze waarop leerkrachten hun vak leren, is dan ook relevant. En hij laat een paar grafieken zien, waarvan ik de volgende de mooiste vond.

Ontwikkeling in de beroepsvaardigheden van leraren. Dr. W. J.C.M. van de Grift. Rede uitgesproken bij de officiële aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de onderwijskunde bij de Faculteit
Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen op dinsdag 23 maart 2010

Bij deze grafiek schrijft Van de Grift het volgende:

Het afgelopen jaar hebben we in cross-sectioneel onderzoek bij een steekproef van 402 Duitse leraren uit het basisonderwijs geëxploreerd of er een samenhang bestaat tussen het aantal beroepservaringjaren van leraren en de hoogte van het interventieniveau dat zij in hun pedagogisch
en vakdidactisch handelen bereiken. De verwachting was dat leraren met meer ervaring ook een hoger niveau van pedagogisch en vakdidactisch handelen zouden bereiken. Deze verwachting bleek niet uit te komen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Bart (cc)

Zomervakantie in Nederland veel te lang

OPINIE - De zomervakantie voor scholieren duurt te lang, en helpt Nederland niet, betoogt docent Jelle Verwer.

De positie van Nederland als hoogwaardige kenniseconomie zal de komende jaren verder onder druk komen te staan. Concurrerende landen en economieën besteden in een aantal gevallen meer geld aan het onderwijs, zijn beter in staat om talent enthousiast te maken voor een carrière als leerkracht of durven scherpere beleidskeuzes te maken. Nederland hoeft echter niet bij de pakken neer te gaan zitten. Door de bank genomen is het Nederlandse onderwijs nog steeds in goede staat, wordt er hard gewerkt aan de kwaliteit en zijn een aantal verbeteringen makkelijker te realiseren dan wordt gedacht.

Eén van die relatief eenvoudige, maar doeltreffende, verbeteringen is het hervormen van de schoolvakanties in het Nederlandse onderwijs. ‘Dat scholen tijdens de vakantie sluiten, stamt uit de agrarische tijd, toen er in juli en augustus veel werk op het land was,’ is te lezen op Wikipedia. Het schoolsysteem is in zekere zin dus op te vatten als een afspiegeling van de verhoudingen in de maatschappij. In dit geval heeft het systeem zich echter niet aangepast aan de omstandigheden die zijn veranderd. Kinderen werken immers al lang niet meer op het land. Dat is tegenwoordig zelfs bij wet verboden. Daar komt bij dat het een aantal voordelen oplevert om de opzet van de vakanties te wijzigen.

Foto: Truthout.org (cc)

De valse onderwijsbeloftes van Rutte II

OPINIE - Het klonk zo mooi bij de presentatie van het regeerakkoord: Het onderwijs is de enige sector waarop niet bezuinigd wordt, maar waarin zal worden geïnvesteerd. Ook de andere voornemens zijn boterzacht.

Het klinkt mooi: ‘Onderwijs en wetenschap in Nederland zijn van hoog niveau, maar onze ambitie reikt verder: wij willen tot de top vijf van de wereld gaan horen. De kwaliteit van de man of vrouw voor de klas of in de collegezaal is daarbij van doorslaggevende betekenis. En die kwaliteit staat of valt met opleiding en selectie van leraren en van directeuren en bestuurders die hun medewerkers stimuleren, belonen en zo nodig sanctioneren. Dit zijn de mannen en vrouwen van wie we het moeten hebben: in hen willen we investeren.’ 

Kijken we echter naar de harde feiten, dan komt er een aanzienlijk minder mooi beeld naar voren.

Stille bezuinigingen en nullijn

Wat de nieuwe regering gemakshalve vergeet te vermelden is dat het onderwijs geconfronteerd wordt met allerlei stille bezuinigingen. Een paar voorbeelden: Het niet compenseren voor stijgende pensioenpremies. Materiële kosten die niet worden geïndexeerd. De invoering van de functiemix die niet volledig wordt vergoed. Het kan een school zomaar een strop van bijna 1 miljoen euro opleveren. Geen klein bier dus. Verder staan al sinds 2010 de salarissen in het onderwijs op de nullijn. Goed voor een besparing van 1,47 miljard euro. Een van de gevolgen is dat jonge leraren niet in het onderwijs kunnen blijven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Margo Akermark (cc)

De 10 terechte klachten van de leraar

OPINIE - Onderwijsmanager Ruud van Diemen vindt dat docenten niet zo moeten zeuren over werkdruk. Onterecht vindt Michelle van Dijk, schrijfster en docente Nederlands. 

Je hoort mij niet snel klagen, maar als we zo gaan beginnen, ja, dan dus wel.

Dit zijn de tien terechte klachten van de leraar; ik zal op een zomerdag eens een lofzang schrijven, maar daar is het nu het seizoen niet voor.

  • Ik heb 150 leerlingen. Ik zie er gemiddeld zo’n 100-120 op een dag. Ik ken ze bij naam, ik weet waar ze goed/slecht in zijn, ik geef ze aandacht om beter te worden en ik corrigeer ze bij slecht gedrag, met dertig tegelijk en toch individueel. Vergeet het aantal lesuren dat ik op een dag werk; ik voer honderd feedbackgesprekken per dag. Daar word ik soms wel eens moe van, ja. Dat is de werkdruk in het onderwijs, níet het aantal gedraaide uren.
  • Soms praten leerlingen met me in de pauze, over drugs en hoe ze moeten leren voor een proef. Er is geen flexibiliteit in het lesrooster om daarna zelf je pauzes te pakken, dus je hebt geen pauzes. Pauzes zijn eigenlijk een soort ingeroosterd wandelgangenoverleg. Dat hele moderne idee van flexibel werken, kan natuurlijk niet in het onderwijs – scholen die daar vrolijk mee experimenteren, maken vooral heel erg duur onderwijs. Een trein rijdt ook niet voor niets volgens dienstregeling.
  • Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

    Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

    Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

    Volgende