Kunst op Zondag maakt kunstronde door Leiden

Zoek je nog een bestemming voor een keuzedag met de trein? Dan is Leiden misschien een idee. In verschillende musea zijn daar de komende tijd interessante tentoonstellingen te ontdekken. Van de kunst in Afrika tot een roerige tijd in Japan. Van de geschiedenis van Suriname met Anton de Kom, tot archeologische parels en hedendaagse kunst uit Korea. [caption id="attachment_350035" align="aligncenter" width="450"] Kimsooja enkele impressie uit Thread Roots © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Kimsooja in De Lakenhal Museum De Lakenhal heeft de primeur met de Koreaanse kunstenaar Kimsooja (1957). Haar eerste solo-museale-tentoonstelling in ons land heet ‘Thread Roots’ (draadwortels). Het werk is in zes zalen te zien. Iedere bezoeker krijgt een klein boekje met een plattegrond met daarop de rode draad als wegwijzer. Op de begane grond van het museum zijn twee zalen exclusief ingericht met variaties van draadwortels. In de eerste zaal hangen twee grote videoschermen waarop je korte filmfragmenten van Kimsooja’s ontmoetingen ziet. In Thread Roots onderzoekt Kimsooja haar culturele geschiedenis binnen haar ontwikkeling als kunstenaar. Daarbij legt ze ook een directe relatie naar de collectie van de Lakenhal. Je kunt de ‘draadwortels’ Thread Roots van Kimsooja nog tot en met 21 juli ontwarren in Museum De Lakenhal in Leiden. Kijk hier voor de details.  Museum De Lakenhal is gratis te bezoeken met de Museumkaart. https://www.youtube.com/watch?v=8XkArhdb-Gw In schitterend Licht in het Wereldmuseum Sinds het Afrika Museum in Berg en Dal is gesloten, is een deel van de collectie terug verhuisd naar het Wereldmuseum in Leiden. Bij de aankondiging van de nieuwe tentoonstelling over Afrikaanse kunstenaars dacht ik heel even dat het een nieuwe opstelling zou zijn van wat ik in het Afrika Museum had ervaren. Ik had er niet meer naast kunnen zitten. Gastcurator Azu Nwagbogu bevraagt 'In Schitterend licht' onder andere de rol van etnografische musea in deze tijd. Op de route door deze nieuwe wereld verken je acht thema’s waarbinnen de 32 kunstenaar reflecteren via hun werk. [caption id="attachment_350031" align="aligncenter" width="450"] In Schitterend Licht © collage Wilma Lankhorst.[/caption] De spiritualiteit voorbij In de Westerse kunstgeschiedenis werd het idee aangehangen dat kunst in Afrika een andere connotatie had, een andere representatie en een andere ideologie. Dit werd  toegeschreven aan de heersende spiritualiteit. “Deze tentoonstelling begint deze vooroordelen opnieuw vorm te geven. Het ambacht van het maken, de impuls van het creëren, het verlangen om te creëren gaat veel verder dan spiritualiteit”, aldus Nwagbogu. In Schitterend Licht ontdek je het werk van 32 kunstenaars die allemaal een binding hebben met het Afrikaanse continent. Werken uit de collectie van het Wereldmuseum worden hier gecombineerd met recent werk van hedendaagse kunstenaars uit Afrika en haar diaspora. Zij zijn wars van de koloniale denkbeelden en bekijken de wereld om hun heen kritisch. Zij vinden inspiratie in de belofte van nieuwe werelden en gedeelde dromen voor een nieuwe samenleving. 'In Schitterend Licht' kun je tot en met 3 november zien in Wereldmuseum Leiden. Het Wereldmuseum is gratis te bezoeken met de Museumkaart. [caption id="attachment_350033" align="aligncenter" width="450"] Roerige Tijden, litho's Johan Maurits graaf Lynden © Japanmuseum Sieboldhuis.[/caption] Roerige tijden in het Siebold Huis Het begon allemaal met een set kleurenlitho’s: Souvenir du Japon. De afbeeldingen op deze 20 litho’s zijn gebaseerd op tekeningen en aquarellen gemaakt door Johan Maurits, graaf van Lynden tijdens zijn diplomatieke missie. In 1855 werd hij namens Nederland naar Japan gestuurd. Ons land schonk in die dagen het stoomschip de s.s. Soembing aan Japan. Als dank kreeg Nederland van Japan een collectie wapens en gebruiksvoorwerpen. Dit gebaar ging de geschiedenis in als ‘de geschenken van de shogun’. In ‘Roerige tijden’ zie je hoe de Nederlanders en Japanners in de 19de eeuw samen navigeren. Het is een turbulente tijd vol wetenschappelijke en politieke veranderingen. Ontdek de nieuwe rol die beide landen krijgen in deze periode. Roerige Tijden is nog tot en met 7 juli 2024 te zien in het Japanmuseum Sieboldhuis in Leiden. Japanmuseum Sieboldhuis is gratis te bezoeken met de Museumkaart. [caption id="attachment_350029" align="aligncenter" width="450"] Strijden ga ik, Anton de Kom, Museum De Lakenhal © foto Wilma Lankhorst.[/caption] Anton de Kom in De Lakenhal In Museum De Lakenhal bezocht ik ook de tentoonstelling Strijden ga ik, over Anton de Kom en de Leidse Surinaamse Studenten Unie. Anton de Kom (Paramaribo 1898- Neuegamme 1945) is de auteur van onder andere Wij slaven in Suriname. SSU-student Rubia Zschuschen las de tekst van De Kom in de jaren zeventig in de Leidse universiteitsbibliotheek. Ze sloeg steil achterover van De Kom’s gedachtegoed over vrijheid en gerechtigheid voor alle Surinamers. Ze besprak de teksten met haar medestudenten. De reden voor de oprichting van de Surinaamse Studenten Unie was om een protestgroep op te zetten die zich verzette tegen kolonialisme en die streed tegen iedere vorm van overheersing. Voor deze strijd gingen ze ook daadwerkelijk de barricades op: ze organiseerden demonstraties, politiek geïnspireerde optredens, ze publiceerde een opinieblad (OPO) en verzorgde cabaretavonden. Daarnaast publiceerden ze zogenaamde roofdrukken van Wij slaven van Suriname. [caption id="attachment_350028" align="aligncenter" width="450"] Anton de Kom, oud-studenten vertellen de Kom's gedachtegoed verder © foto Wilma Lankhorst.[/caption] De tentoonstelling Strijden ga ik – Anton de Kom en de Surinaamse Studenten Unie is nog tot en met 7 juli te verkennen in Museum De Lakenhal in Leiden. Kijk hier voor de details. Museum De Lakenhal is gratis te bezoeken met de Museumkaart. [caption id="attachment_350036" align="aligncenter" width="450"] Zaalfoto Paestum © foto Mike Bink, RMO.[/caption] Herontdek Paestum nu in Rijksmuseum van Oudheden Aan het Rapenburg, schuin tegenover het Japanmuseum Sieboldhuis ligt het Rijksmuseum van Oudheden. Nieuw in dit statige pand is tentoonstelling Paestum, de stad die van oorsprong Poseidonia heette. De stad lag aan de Baai van Salerno in Zuid-Italië. Naast een rijke Romeinse geschiedenis, vind je hier sporen van de dynamische geschiedenis van de Grieken, zoals Griekse tempels. Stap binnen in Paestum en ontdek de stad van de godinnen. Via talrijke archeologische vondsten, komt de glorie van wel eer weer tot leven. Het museum van Paestum leende unieke beschilderde grafwanden uit naast tempelornamenten, glaswerk, munten en godinnenbeeldjes. Het team van dit museum weet steeds weer op een bijzondere manier objecten en gebeurtenissen uit een ver verleden opnieuw tot de verbeelding te laten spreken. [caption id="attachment_350032" align="aligncenter" width="450"] Paestum, campagnebeeld, Rijksmuseum van Oudheden (RMO).[/caption] Paestum, Griekse en Romeinse stad van Godinnen is tot en met 25 augustus te zien in Rijksmuseum van Oudheden. Bekijk hier de details. Ook dit museum is gratis te bezoeken met de Museumkaart. © foto’s en tekst Wilma Lankhorst. © gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van de genoemde musea en kunstenaars, Mike Bink en alle bruikleengevers.

Door: Foto: Avondopname van 'To Breathe' over de Oud Singel © Kimsooja (2019) © foto Wilma Lankhorst.
Foto: Hans Splinter (cc)

Carel Stolker mag zichzelf wel eens wat meer achter de oren krabben

COLUMN - Met de recente implosie van Forum voor Democratie kwam daar ook weer eens een herkenbaar bericht van de Rector Magnificus van de Universiteit van Leiden, Carel Stolker, langs. Paul Cliteur diende zich weer eens te distantiëren, nu voor het antisemitisme dat kennelijk leeft onder Forum. Want anders moesten we ons toch maar eens beraden op het hoogleraarschap van Paul Cliteur.

Déjà vu

Een gevoel van déjà vu is hier op z’n plaats. Want in mei riep Stolker ook al eens iets soortgelijks: Cliteur mocht wel eens duidelijk maken waar hij stond in dat beeld dat Baudet had neergezet in zijn beruchte uilentoespraak – universiteiten zijn bolwerken van linkse ideologie, die de samenleving actief ondermijnen.

We hebben er niet veel meer van gehoord. Cliteur pruttelde wat over afrekenen op eigen woorden, Stolker murmelde wat terug in het publiek, en Cliteur was in de maanden daarna nog steeds senator voor Forum, en nog steeds hoogleraar in Leiden. Dit in gedachten moeten we kennelijk ook niet al te veel verwachten van de recente schrobbering aan het adres van Cliteur.

Het feit dat Cliteur met zijn senatorschap voor Forum een blamage is voor de academische wereld is triest te noemen; dat hij vervolgens ook nog met fluwelen handschoenen aangepakt wordt door zijn baas Stolker is nog triester. Want waarom is Cliteur dan nu ineens een grens over gegaan? Die grens is al veel langer overschreden. En dat is – oh ironie – opnieuw een déjà vu.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Muurgedichten in Leiden, de Vliet © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag | Muurgedichten in Leiden

VERSLAG - Op deze laatste zondag in oktober ontdekken we gratis kunst op straat. In Leiden zijn anno 2020 meer dan 110 muurgedichten te vinden. Blinde muren vormen een ideaal canvas voor poëzie. Op de site van de Stichting TEGEN-BEELD staan maar liefst acht routes. Je hebt de keuze uit twee fietsroutes en zes (thematische) wandelroutes. Als je (tijdelijk) niet kunt reizen, gebruik dan de website om voor jezelf een route te verkennen vanuit je gemakkelijke stoel. 

Sneak preview

Leiden In Stijl Korte Galgewater 3 woonhuis en studio Theo van Doesbug foto Wilma Lankhorst

Korte Galgewater 3, woonhuis en studio Theo van Doesbug foto WL.

Hoe is het begonnen?

In 1992 was het 75 jaar geleden dat in Leiden tijdschrift De Stijl door Theo van Doesburg was opgericht. Om dit feit te herdenken kwam Ben Walenkamp met een idee om gedichten van Theo van Doesburg op verschillende muren in Leiden te schilderen. De Gemeente gaf hem geen toestemming voor dit plan. Ondanks de afwijzing bleef Walenkamp geloven in zijn concept. Samen met schilder Jan Willem Bruins kwam hij met een nieuw plan om gedichten in allerlei talen op Leidse muren aan te brengen. Om dit plan te presenteren hebben ze in 1993 de Stichting TEGEN-BEELD opgericht. 

Muurgedichten Leiden_Pisalem © foto Wilma_Lankhorst.

Gedicht Pisalem van Tadeusz Rózewicz  Oude Vest 79 © foto WL.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Rijksmuseum van Oudheden

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar als ik een aardige vriend heb, wil ik die aan mijn andere vrienden voorstellen. Met het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, waaraan ik deze Kunst op Zondag wijd, ben ik al vijfendertig jaar bevriend. Dan leer je elkaars sterke punten kennen en vergeef je elkaars zwakke kanten

Zwakke kanten? Ja. Eerlijk is eerlijk, het was de laatste jaren wel tijd voor een facelift. Het museum is al bijna tweehonderd jaar oud en niet alle verbouwingen blijken even verstandig te zijn geweest. Er moest bijvoorbeeld asbest worden verwijderd. Daarom is het museum enkele maanden gesloten geweest. Verschillende afdelingen zijn opnieuw ingericht, waardoor de ruimte voor tijdelijke exposities is vergroot. Dinsdag wordt het museum heropend en ik neem de gelegenheid te baat u enkele van mijn favoriete voorwerpen te tonen.

Maya en Merit

Maya en Merit

De dame en heer hierboven, Merit en Maya, waren niet de geringsten. Maya begon zijn carrière ten tijde van Echnaton (r.1353-1336), de “ketter-farao” die alleen de verering van de zonnegod Aton toestond, en was de Egyptische minister van Binnenlandse Zaken en Financiën ten tijde van farao Toetanchamon (r.1336-1327). (Maya was verantwoordelijk voor de uitvaart van deze vorst en heeft het beroemde graf dus ingericht.) Later diende hij Horemheb, de generaal die, na de chaotische laatste jaren van de Achttiende Dynastie, orde op zaken stelde en de Negentiende Dynastie stichtte.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Koning Gustav in Leiden

universiteit1Hooggeëerd bezoek vandaag bij ons in de Sleutelstad: Koning Carl Gustav is nog maar even geleden aangekomen tezamen met kroonprins Willem-Alexander om hier een seminar bij te wonen. Het Rapenburg is deels afgesloten om plaats te maken voor de koninklijke limousine; op de Nonnenbrug krioelt het van de geïnteresseerden die een glimp van het Scandinavische staatshoofd hopen op te vangen; en bij Barrera zit het vol met mensen die doen alsof ze omwille van het mooie weer zijn komen opdagen.

De koning en zijn echtgenote, Koningin Silvia, zijn gisteren aangekomen voor een driedaags staatsbezoek aan ons land. De koningin was vanmorgen op bezoek in de Keukenhof en is deze middag met Prinses Maxima op stap, ook in Leiden. Vanavond is er een diner op Paleis Noordeinde; morgen vertrekt het gezelschap naar Groningen waar wel even hun universiteit wordt bezocht, maar natuurlijk geen daadwerkelijke intellectuele activiteit gaat worden ondernomen als hier. Het koninklijk paar reist af naar Delfzijl waar zij bijgepraat zullen worden over de duurzame ontwikkeling van de haven. Economische samenwerking en duurzaamheid staan namelijk hoog op de agenda en blijkbaar vindt er veel koopvaart tussen Delfzijl en Zweden plaats. Vandaar dat een handelsdelegatie met vertegenwoordigers van zo een vijftien bedrijven in het kielzog van de koning meereist. Ons koningshuis is immers altijd bereid het Hollandse bedrijfsleven even een duwtje in de rug te geven!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Voorstel tot aankoop van de Ivy League

Klimop (Foto: Flickr/Drown)

Sommige beleidsmakers in Nederland maken zich zorgen over het feit dat wij geen ’topuniversiteiten’ bezitten. Er zijn twee toonaangevende ranglijsten waar wordt aangegeven wat de ‘beste’ universiteiten ter wereld zijn, uitgegeven door de Jiao Tong-universiteit van Shanghai en de Britse Times, en Nederlandse universiteiten halen op deze lijsten vaak wel de top 100, maar eigenlijk nooit de top 40, top 20, of top 10. De top van de lijsten wordt gedomineerd door Amerikaanse universiteiten, en met name op de misschien niet geheel onpartijdige lijst van de Times doen ook een paar Britse universiteiten het erg goed.

Er zijn andere lijsten waar de Nederlandse universiteiten wel veel indruk maken. Een paar jaar geleden verscheen er bijvoorbeeld een studie over universiteiten binnen de EU. Een identificeerde 22 universiteiten binnen de EU met de grootste impact in de wetenschap, en hiervan waren er maar liefst zeven Nederlands. Maar voor onze ambitieuze beleidsmakers is zo’n succes niet genoeg. We leggen het op dit punt af tegen de Amerikanen, en dat steekt.

Het zou misschien verstandig zijn ons hier niet blind op te staren. De VS, het land van de topuniversiteiten, heeft het succes op de lijsten gedeeltelijk bereikt door bij de inrichting van de maatschappij andere prioriteiten te stellen. De angst voor een tweedeling in de samenleving is er minder sterk. In Amerika is er een hele dunne toplaag van mensen die Nobelprijzen winnen, en een grote meerderheid van mensen die, zelfs als ze een ‘college’ bezocht hebben, bijvoorbeeld niet weten dat Afrika een continent is, en geen land. Wij, in Nederland, neigen ertoe meer geld te willen investeren in de opleiding van mensen die het minder goed getroffen hebben. De logische consequentie is dat er voor onze toplaag minder geld overblijft.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Concessies of oppositie? De strijd om de RGL

RijnGouweLijnDe vraag binnen de politiek of je staat voor je principes of dat je concessies doet is er een van alle tijden. De laatste tijd is deze vraag weer volop in het nieuws, zeker door de zwierende en opzwepende tango die de heren Bos en Tichelaar voor ons opvoeren. Ze zijn bijna niet bij te houden, denk je net dat ze de ene kant op zwaaien, dan staan ze alweer 180 graden gedraaid aan de andere kant.

Wat dan? Standvastig aan je idealen en principes vast houden? Dan krijg je, zoals men vaak over de SP zegt, al snel het verwijt dat er niet met je te regeren valt. Dat het wel heel gemakkelijk is om jezelf altijd maar in de oppositie te manoeuvreren. Maar wat wil de kiezer dan?

Misschien is het in deze zaak interessant om te kijken naar een stukje lokale politiek. Binnen de gemeente Leiden is namelijk recent de SP om principiële overwegingen uit de raad gestapt. De SP heeft het vertrouwen in het college opgezegd vanwege de zogenaamde RijnGouweLijn. Misschien zegt u dit niet zoveel, daarom een klein stukje historie.

De SP en de RGL
Ooit was er een D66-wethouder in Leiden die een prestigeproject nodig had voor zijn klim op de politieke ladder. Hij zag het idee van een grote mooie glimmende tram door Leiden wel zitten. Niemand had er om gevraagd en de tram voegde niets toe, maar ja hij glom zo mooi. Erger nog, uit studies bleek dat het tot meer verkeersdoden en een ontregeling van het verkeer zou leiden. De betreffende D66-wethouder promoveerde tot leider van zijn partij en mocht in de Tweede Kamer gaan spelen. De toenmalige gemeenteraad bleef ook na zijn vertrek een groot voorstander. Maar het verzet tegen de lijn groeide, onder andere vanuit de SP.