Gevolgen klimaatverandering op voedselproductie nu al merkbaar

CO2 is een meststof en dus goed voor plantengroei. Meer CO2 in de atmosfeer leidt dus tot meer groei. Dat is een veelgehoord argument onder klimaatsceptici. Een argument dat op zich correct is, maar volledig voorbijgaat aan (simpel gezegd) de capaciteit van CO2 om warmte vast te houden in de atmosfeer. Meer CO2 zou inderdaad moeten leiden tot meer groei, doch de (door sceptici betwiste) neveneffecten hiervan remmen de groei juist af. Een recente studie in Science heeft dit aangetoond. Dat de planeet geleidelijk opwarmt (volgens menselijke maatstaven althans, volgens geologische standaarden uitzonderlijk snel) staat in feite buiten kijf. Dat klimaatveranderingen uiteindelijk gevolgen gaat hebben voor de voedselproductie is dan ook geen verrassing. Enerzijds kan door opwarming het groeiseizoen worden verlengd en zullen landen in een gematigd klimaat hiervan voordelen kunnen hebben. Anderzijds zullen er veel gebieden zijn, met name in ontwikkelingslanden, die meer te lijden krijgen van extreme droogte en ziektes. Droogtes leiden daarnaast tot een verhoogd verbruik van (drink)water, welke ook weer gevolgen heeft voor de dan toch al fragielere waterhuishouding in die gebieden. Ook kan in andere regio’s van de wereld extremere neerslag leiden tot misoogsten. Dat deze veranderingen nu al meetbaar blijken te zijn is echter wel een verrassing.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Graanoogst China in gevaar door droogte

Laat duizend bronnen vloeien. De Chinese overheid gaat meer dan duizend waterputten slaan om verdroogde graanakkers te irrigeren. China is na de Europese Unie de grootste graanproducent ter wereld (resp. 130 en 150 miljoen ton jaarlijks). Maar de 1,2 miljard Chinezen eten dat graan ook allemaal zelf op. Direct als bami of indirect als babi pangang. China moet daarom ook graan importeren, al in 2006 voeren er dagelijks twee graanschepen van de Verenigde Staten naar China. Dat zijn er vijf jaar later zeker niet minder geworden. Nu dreigt de binnenlandse graanproductie fors te dalen door extreme droogte. Volgens het Chinese ministerie van Landbouw is 42% van de wintertarwe er slecht aan toe. Dit noopt de Beijing tot een groot reddingsplan: 1 miljard dollar wordt uitgetrokken voor een 10-punten plan dat o.a. voorziet in het onmiddellijk oppompen van (eindig) grondwater, verleggen van rivieren en het schieten op wolken in de hoop op neerslag. Graanprijzen op de Chinese markt zijn historisch hoog. Volgens sommige analisten betekenen deze hoge prijzen dat Chinese boeren binnenkort in Lamborghini’s rijden, maar de VN waarschuwen vooralsnog voor problemen met de voedselvoorziening van miljoenen mensen. Lees meer over de de graancrisis in China op Desdemona Despair.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Discussie megastallen gebruiken om relatie boer – consument te herstellen

Deze gastbijdrage is van Jan Paul van Soest: adviseur, entrepreneur en auteur op het gebied van duurzaamheid. Dit artikel staat ook op zijn eigen blog Natuurlijke Wereld.

De komst van megastallen in het landelijk gebied roept veel emoties en verzet op, en is aanleiding voor polarisatie. Onder meer Wakker Dier, Milieudefensie en het Burgerinitiatief Megastallen-néé laten van zich horen. Is de discussie in enkele factoren ‘te ontbinden’? Er zijn immers onderliggende problemen die lijken te culmineren in een welles-nietes-discussie over de megastallen.

De thema’s die spelen achter de discussie over de megastallen zijn vooral:

1. Dierenwelzijn: gaat dierenwelzijn er bij introductie van megastallen er op vooruit of op achteruit? Mijn vermoeden is dat de megastallen een verbetering zouden kúnnen betekenen, mede omdat bij grootschaligheid ook meer financiële mogelijkheden ontstaan voor investeren in dierenwelzijn. Ik vermoed echter ook dat de publieke perceptie anders is. Het zou echter wel aannemelijk moeten worden gemaakt dat de mogelijke verbeteringen ook echt worden gerealiseerd. Het is dan ook van belang dat juist de overheid regelt dat een deel van de financiële ruimte die door de schaalvergroting ontstaat ook daadwerkelijk voor verbetering van dierenwelzijn wordt benut. Wat betreft de diergezondheid is het beeld overigens nog niet zo helder: er kunnen plussen zowel als minnen zijn.

2. Emissies naar het milieu. Vergelijkbare opmerkingen gelden als onder 1: een meer industriële benadering geeft in beginsel ruimte voor allerlei emissiebeperkende maatregelen (investeringen). De perceptie zou ook hier een omgekeerde kunnen zijn. En ook hier geldt: de milieu-investeringen moeten wel worden geregeld of afgesproken, de markt zal ze bij de huidige condities niet spontaan doen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

How Genghis Kahn cooled the planet

Dit artikel is afkomstig van Sargasso gastblog: Mongabay.com.

In 1206 AD Genghis Kahn began the Mongol invasion: a horse-crazed bow-wielding military force that swept through much of modern-day Asia into the Middle East and Eastern Europe. But aside from creating the world’s largest empire, the Mongol invasion had another global impact that has remained hidden in history according to new research by Julia Pongratz of the Carnegie Institution’s Department of Global Ecology. Genghis Kahn and his empire, which lasted nearly two centuries, actually cooled the Earth.

“It’s a common misconception that the human impact on climate began with the large-scale burning of coal and oil in the industrial era,” says Pongratz, lead author of the study in a press release. “Actually, humans started to influence the environment thousands of years ago by changing the vegetation cover of the Earth‘s landscapes when we cleared forests for agriculture.”

The answer to how this happened can be told in one word: reforestation. When the Mongol hordes invaded Asia, the Middle East, and Europe they left behind a massive body count, depopulating many regions. With less people, large swathes of cultivated fields eventually returned to forests, absorbing carbon dioxide from the atmosphere.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vertrouwen is goed, controle is beter

Uitslaande brand in gebouw (Foto: Flickr/J. Star)

Veiligheid is een thema dat bij de rechtse partijen die de huidige regering steunen hoog op de agenda staat. De oppositie heeft daar geen overtuigend antwoord op. Meegaan in voorstellen voor hardere repressie, bottere maatregelen en hogere straffen is moeilijk. Je bevestigt het gelijk van rechts. En dus ook van de kiezer die de PvdA of de SP inruilt voor de PVV. Met de bewering dat rechts overdrijft (kijk naar de cijfers!) of onnodig veel angst oproept schiet je al snel in de verdediging die ook niet veel oplevert. Mensen die gevoelig zijn voor de rechtse verhalen overtuig je niet met rationele argumenten. Links heeft een eigen invalshoek nodig die onveiligheidsgevoelens niet negeert en nieuwe, betere oplossingen biedt. Om te beginnen zou links aan de orde kunnen stellen hoe de overheid zelf omgaat met de veiligheid van de burgers.

In de commentaren op de brand in Moerdijk klinken twijfels door of het bedrijf en de brandweer wel goed waren voorbereid op een dergelijke ramp. Veiligheidsexpert Ben Ale van de TU Delft waarschuwt in de NRC van zaterdag voor afbraak van het toezicht op gevaarlijke stoffen. “Er is al jaren een afbraak aan de gang op het vlak van de inspectie,” zegt hij. “Deels om geld te besparen en deels vanuit de overtuiging dat een terugtredende overheid een goede zaak is.”

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Voedselprijs op recordhoogte

Voedsel was nog nooit zo duur, althans in ons recent verleden. In december steeg de FAO Food Price Index naar 214.7 en vestigde een nieuw record boven de (recente) all-time high van 213.5 in juni 2008. Deze index wordt samengesteld uit 55 verschillende agrarische grondstoffen, maar met name suiker, graan, olie en vlees stegen hard de afgelopen maanden. Met de grootschalige overstromingen van landbouwgebied in Australië zal de prijs van o.a. graan nog meer onder druk komen te staan. De hoop is nu gevestigd op de oogst in Zuid-Amerika. Brazilië zag de laatste jaren een spectaculaire daling van de ontbossing doordat de soja en veeteelt expansie minder was. Deze adempauze voor de natuur zal met een aantrekkende chinese economie en krappe voedselmarkt wel voorbij zijn. Ergens halverwege 2011 zal daarbij de zeven miljardste wereldbewoner worden geboren. De zes miljardste kwam destijds in 1999 in Sarajevo ter wereld: symbolisch als een teken van hoop op vrede na oorlogstijd. U mag kiezen waar de ‘zeven miljardste mond’ wordt geboren en welke symboliek we daar dan aan moeten hangen? India, Mozambique, Oostenrijk?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende