Gevolgen klimaatverandering op voedselproductie nu al merkbaar

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

CO2 is een meststof en dus goed voor plantengroei. Meer CO2 in de atmosfeer leidt dus tot meer groei. Dat is een veelgehoord argument onder klimaatsceptici. Een argument dat op zich correct is, maar volledig voorbijgaat aan (simpel gezegd) de capaciteit van CO2 om warmte vast te houden in de atmosfeer. Meer CO2 zou inderdaad moeten leiden tot meer groei, doch de (door sceptici betwiste) neveneffecten hiervan remmen de groei juist af. Een recente studie in Science heeft dit aangetoond.

Dat de planeet geleidelijk opwarmt (volgens menselijke maatstaven althans, volgens geologische standaarden uitzonderlijk snel) staat in feite buiten kijf. Dat klimaatveranderingen uiteindelijk gevolgen gaat hebben voor de voedselproductie is dan ook geen verrassing. Enerzijds kan door opwarming het groeiseizoen worden verlengd en zullen landen in een gematigd klimaat hiervan voordelen kunnen hebben. Anderzijds zullen er veel gebieden zijn, met name in ontwikkelingslanden, die meer te lijden krijgen van extreme droogte en ziektes. Droogtes leiden daarnaast tot een verhoogd verbruik van (drink)water, welke ook weer gevolgen heeft voor de dan toch al fragielere waterhuishouding in die gebieden. Ook kan in andere regio’s van de wereld extremere neerslag leiden tot misoogsten. Dat deze veranderingen nu al meetbaar blijken te zijn is echter wel een verrassing.

Allereerst, de voedselproductie neemt wel degelijk toe. Dit komt onder andere door verbeterde agrarische kennis die meer en meer wordt toegepast: slimmer grondgebruik, betere bemesting, schaalvergroting, intensivering van de landbouw, etc. Doch, zo blijkt uit de studie, die productie van maïs had theoretisch 3,8% groter moeten zijn dan nu het geval is en graan 5,5%. Aan de andere kant, rijst en soja blijken het nu juist iets beter te doen (respectievelijk 2,9% en 1,3% meer dan zonder klimaatverandering het geval zou zijn). Daarnaast schatten de onderzoekers dat klimaatverandering tot nu toe verantwoordelijk is voor 6,4% stijging van de voedselprijzen in de afgelopen 3 decennia.

Voor de sceptici onder ons: de auteurs geven volmondig toe dat hun onderzoek bol staat van aannames. Boeren zijn flexibel en kunnen door klimaatveranderingen hun gewassen aanpassen en zodoende andere of meer resistente soorten kweken. Echter, die onzekerheden kunnen ook de andere kant op gaan en in dat geval zijn hun onderzoeksresultaten tamelijk onderschat, aangezien hun modellen niet uitgaan van extreme weercondities die in één klap een volledige oogst kunnen vernietigen. Het onderzoeksresultaat kan derhalve min of meer beschouwd worden als een gemiddeld resultaat.

Gegeven het feit dat de wereldbevolking straks richting 9 à 10 miljard zielen zal gaan, die allemaal moeten eten en gezien het feit dat de opwarming van de aarde mondiaal bezien gestaag doorzet, kan dit grote gevolgen hebben voor de mondiale voedselvoorziening in de nabije toekomst. Als de gevolgen nu al meetbaar zijn, dan staan we aan de vooravond van een mondiale voedselcrisis.

Voor wat betreft de landbouw zelf, deze sector zal oplossingen moeten zien te genereren in de ontwikkeling van meer resistente rassen. Of deze oplossing afdoende zal blijken te zijn om straks over 40 jaar 9 miljard magen te kunnen blijven voeden is echter maar de vraag. Het is echter verstandiger om eens goed te kijken naar onze voedselconsumptie zelf, aangezien in de gehele voedselketen, van zaadje tot de biobak, er ontzaglijke hoeveelheden voedsel worden verspild.

Reacties (26)

#1 NN

We produceren nu al genoeg voedsel voor 12 mld mensen. We mikken de helft weg …

  • Volgende discussie
#2 Bob

En van de overige helft verspillen we het merendeel door het inefficient in vlees om te zetten.

De inhoud van het verhaal dekt de kop niet.

Bovendien weten we dat de aarde sinds 7-10 jaar helemaal niet meer opwarmt (hoe dat komt even buiten beschouwing gelaten). Dat maakt de verbinding tussen de cijfers en de conclusie, laten we zeggen, non-existent.

(Ja, de laatste 10 jaren waren de warmste, dat kunnen ze natuurlijk ook zijn als de opwarming daarvoor heeft plaatsgevonden. Hoeveel was het ook alweer, 0,4 of 0,7 graden, dat vergeet ik altijd.)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Share

Nou en? Dit is toch een wegwerpmaatschappij? Is et weer niet goed?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 NN

@2, correctie: niet ‘we’ weten dat de aarde sinds 7-10 jaar niet meer opwarmt, maar ‘Bob’ weet dat de aarde niet meer opwarmt. Vertel het snel verder Bob, de wereld moet dit weten!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Share

/12monkeys

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 mart

@ 2. trends op korte tijdschaal zijn zelden significant, aangezien de jaarlijkse variatie in data te groot is om de geleidelijke verandering binnen tien jaar significant te noemen. Volg een eerstejaars statistiekcursus. Of kijk onderstaand filmpje.

http://www.fool-me-once.com/2010/07/global-warming-has-stopped.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 mart

Bovendien hebben auteurs van science artikele gekeken naar periode van 1980 tot 2008. Dat de laatste 7 jaar niet significant warmer zijn geworden doet dan natuurlijk helemaal niets af aan de conclusie dat er de laatste dertig jaar een verband is waar te nemen tussen wél significante opwarming (of andere klimaatveranderingen) en voedselproductie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Share

Tussendoorconclusie: the Information Age is becoming a human beauty.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Yevgeny Podorkin

Klimaatverandering verantwoordelijk voor 5,5% minder tarwe- opbrengst:

http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-13297004

Rijst 10-20%:

http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-10918591

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 blablabla

Dit komt onder andere door verbeterde agrarische kennis die meer en meer wordt toegepast: slimmer grondgebruik, betere bemesting, schaalvergroting, intensivering van de landbouw, etc.

Met dit soort opmerkingen heeft de auteur zichzelf direkt in de hoek van napraters en domoren geplaatst. Contradictio op Contradictio op Contradictio. Dit soort voorgeprogrammeerde ideetjes die geen koppeling met de “tastbare” werkelijkheid hebben zorgen voor de kwalitatieve achteruitgang in de voedselsector. Maar de heren “vergaderschaapjes” en “monsanto-aanbidders” hebben geen zelfstandig operende hersencellen meer om dat in te zien.

Voor wat betreft de landbouw zelf, deze sector zal oplossingen moeten zien te genereren in de ontwikkeling van meer resistente rassen.

dit is nou typisch zo’n opmerking die precies het tegenovergestelde van de praktijk weergeeft. Get real, verbouw zelf eens wat voedsel. (zonder round-up en dergelijke)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Anton

Hee, ouderwets alarmistisch stukje. Hebben we een tijd niet gezien.

De voedselproductie neemt toe, het klimaat is kennelijk geen belemmering om meer voedsel te produceren. Behalve dan in de ontwikkelingslanden, daar speelt het klimaat ineens wel een rol. Nee, niet dat die landen politiek totaal corrupt zijn. Dat speelt dan weer geen rol, armoede komt door ‘onze’ CO2.

Voedselprijzen stijgen doordat we mais in onze benzinetank gooien in plaats van op te eten. Dat doen we dan weer omdat we denken zo CO2 emissies tegen te gaan. Niet dat het enig kwantitatief effect op de CO2 concentratie heeft, maar het voelt wel goed om duurzaam te tanken.

En dit alles onder de aanname dat CO2, voor het eerst in de 4,5 miljard jaar geschiedenis van onze aarde, een significante driver voor klimaatverandering zou zijn.

Wie lacht niet die de mens beziet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 zmmmoc

die productie van maïs had theoretisch 3,8% groter moeten zijn dan nu het geval is en graan 5,5%

Die percentages zijn nog lager dan de productiviteitsverlaging die enkele Roundup Ready gewassen met zich meebrengen, om maar iets te noemen. Daar kun je dus niet de conclusie uit trekken dat het iets met klimaatverandering te maken zou hebben. Waarschijnlijk zul je dat sowieso niet kunnen aantonen; voedselproduktie is te sterk aan innovatie, variatie en het uitputten/verpesten van landbouwgrond en watervoorraden onderhevig om het toch al relatief trage effect van klimaatverandering te kunnen meten.

Dat wil niet zeggen dat dat effect er niet is. Maar wel dat het zinloos is om het met productiecijfers in de hand te proberen te bewijzen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Hans Verbeek

6,4% stijging van de voedselprijzen in de afgelopen 3 decennia

Ik ben benieuwd wat de factoren zijn die de overige 93,4% verklaren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Schuur

Het is altijd weer een genoegen om te zien dat menig reaguurder inzake klimaatwetenschap meer verstand van zaken heeft dan diegenen die het onderzoek hebben verricht.

Of er zitten reaguurders tussen die, gezien sommige gebruikte argumenten, nog les hebben gehad van schoolmeester De Mos.

:)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 HPax

Schuur c. 14 Met die politieke trap achterna bevestig je mijn primaire indruk van je voedesl-verhaal: wat een gebazel!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 mart

@15

Iemand die een samenvatting van een science artikel zomaar in 16 woorden kan afdoen als gebazel, is of een genie, of een enorme flapdrol. Ik neig lichtelijk naar keuze 2, maar sluit niets uit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 qwerty

CO2 verhoogt de productie van groene planten. Niet omdat het een meststof is maar omdat het de grondstof is van de plantenstofwisseling. Als er een productiedaling is dan kan dat van zoveel factoren afhangen dat ik dat niet direct aan CO2 zou willen wijten zelfs al zeggen de auteurs dat ze op basis van de CO2 stijging een verhoging van de productie hadden verwacht.

Landbouw is zo complex en van zoveel factoren afhankelijk dat een uiterst ingewikkelde statistische analyse nodig is om alle factoren te wegen en te analyseren. Ik vind het artikele verre van duidelijk.

Naast CO2 is alleen al de temperatuur, de staat van de grond, de omliggende waterkwaliteit en algemeen de vervuiling van invloed.

Ik zou voor een variatie van enkele procenten (+ en – al naar gelang het product) mijn handen niet in vuur durven steken over de invloed van CO2.

En, @HPax, die politieke trap mag hoor. Dat is politiek en daar is blijkbaar alles geoorloofd, zelfs geloof (in iets) en religie. Je bent zelf een bazelaar. Iets met pot en ketel? Opzouten!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Ron

@qwerty

Landbouw is helemaal niet complex!!! Er is helmaal geen ingewikkelde statistische analyse noodzakelijk om alle factoren te wegen en te analyseren…Want het gaat hier immers niet over CO2 versus voedselproductie. Want wat dat betreft ben ik het niet met @Schuur eens!

Het ligt allemaal veel simpeler en dichter bij huis…Laat ik jou de simpele vraag stellen…”heb jij het wel eens overwogen om te gaan boeren in dit land?” IK durf MIJN handen daarvoor in het vuur te steken dat jij dat nooit hebt overwogen!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Ron

@qwerty, wat dat betreft steun ik Hpax…want ik vindt het persoonlijk ook gebazel!

Klimatologisch onderzoek behoeft niet altijs de waarheid te zijn…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Geert P

Om ook over enkele decennia de (groeiende) wereldbevolking te kunnen voeden, moet de voedselproductie met 70% omhoog, stelt de FAO. En dat op hetzelfde areaal als dat we nu tot de beschikking hebben. De Nederlandse tuinbouw is hoogproductief (en efficiënt) en heeft zo een sterke uitgangspositie. Onze kennis krijgt steeds meer waarde (en erkenning).
De impact van klimaatverandering op de Nederlandse (land- en) tuinbouw is overigens ook fors. Maar de verandering gaat geleidelijk. Tuinders hebben tijd om zich aan te passen aan nieuwe omstandigheden, zo wijst onderzoek van het Landbouw-Economisch Instituut (LEI) in opdracht van het Productschap Tuinbouw uit (http://www.tuinbouw.nl/artikel/klimaat).
In ons land geldt als bijzonder aandachtspunt de toename van extreme weersomstandigheden in relatie tot de toenemende kwetsbaarheid van de steeds (kapitaal)intensievere bedrijfssystemen. Buitenlandse concurrenten lijken meer last te gaan krijgen van de klimaatverandering. Al met al lijkt aanpassing goed te doen via technische ontwikkelingen en innovatie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Geert P
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 qwerty

@18
Prima joh.
Eens met HPax? Ieder kiest zijn eigen vrienden.
In voor en tegenspoed zal ik maar zeggen.
*wenst Ron het beste*

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 johan

Klimaatsceptici lijken op mensen die eraan vast hielden dat de aarde plat was, ook al zeilde me er inmiddels omheen. Hun motivatie: niet kunnen of willen accepteren dat de aarde eindig is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 esgigt

Leuk dat er uitsluitend gesproken wordt over de gevolgen van overbevolking (zie #1) en niet over het probleem zelf… tja, is niet erg mensvriendelijk om dat op te lossen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Seitsemän

Komt de daling niet gewoon omdat landbouwgrond wordt omgezet in nieuwe natuurgebieden? En de opkomst van biologische teelt wat ook een lagere opbrengst per ha heeft.
Kijk je immers naar de opbrengst per ha bij reguliere teelt dan neemt die in NL al decennia gewoon toe.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Hal Incandenza

@Seitsemän
Ik maak me sterk dat jij het onderzoek in Science niet gelezen hebt.

  • Vorige discussie