'Zo'n crisis kan een prima moment zijn om wat zaken voor een prikkie te kopen' vertrouwde een oud bestuurder van een van mijn bancaire klanten mij laatst toe tijdens een overleg. Nu ben ik zelf niet zo'n investeerder maar als je, zoals Wouter Bos, in een positie bent waar je vrij makkelijk even een koffer geld kan lenen bij de ECB liggen er deze dagen geweldige mogelijkheden. Neem IJsland, een prachtig natuurgebied (mits je van woeste leegte houdt en een beetje tegen regen kan) ruim twee keer zo groot als Nederland met iets meer inwoners dan Utrecht. IJsland heeft twee zaken die het, net als Fortis/ABNAMRO, tot een investeringskans maken: een acuut financieel probleem en een hoop exploiteerbare hulpbronnen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Dit is een gastbijdrage van Guido van de Luitgaarden.
Tussen alle rijke-mensen-problemen van de laatste dagen, zoals het instorten van de beurzen en het omvallen van banken, zou je haast vergeten dat er ook hele-arme-mensen-problemen zijn. Zo verscheen gisteren voor de zoveelste keer een bericht dat op het Italiaanse eilandje Lampedusa, een eind voor de kust van Sicilië, weer honderden bootvluchtelingen onder erbarmelijke omstandigheden opgevangen worden. En dat zijn dan de mensen die geluk hebben.
Wie de oversteek wil wagen vanuit Libië of Tunesië mag eerst een paar duizend dollar betalen aan mensensmokkelaars in de goede hoop dat ze ook waar voor hun geld krijgen en meneer de smokkelaart niet met het geld verdwijnt. Als je boft mag je aan boord van een geïmproviseerd vlot gaan. Je haalt de overkant of je wordt door de Italiaanse kustwacht opgepikt en in een overvol detentiecentrum gezet in afwachting van asiel. En daar heb je dan nauwelijks of geen aanspraak op gezondheidszorg, word je niet in staat gesteld een gang naar de rechter te maken of word je zonder pardon terug naar Libië gestuurd. De stand van zaken ten aanzien van de mensenrechten daar is algemeen bekend en niet iets om vrolijk van te worden. Maar dat zijn dan de mensen die geluk hebben.
Elke week maakt GeenCommentaar ruimte voor een artikel van de satirische website de Speld! Nieuws zonder de ‘feitish’ van de reguliere media.
Vice-premier Wouter Bos is het Europese geharrewar rond de kredietcrisis meer dan zat. Een trits aan mislukte ICT-projecten wijst de weg naar innovatie en hernieuwde groei. En de PvdA zou meer naar de VVD moeten kijken.
Met die boodschap toog de Minister van Financiën naar Luxemburg om zijn collega’s te inspireren tijdens het spoedberaad over de kredietcrisis. Zijn boodschap is er één van hoop en vertrouwen in bodemloze putten als aanjager van de economie.
“Mijn boodschap aan Europa is helder: Steek uw miljarden niet in banken, maar in de spaarrekeningen van topmensen die falende ICT-projecten initiëren,” zei de bewindvoerder op Schiphol aan De Speld. “Daarmee help je veel ondeskundige techneuten aan een baan, die anders nooit voldoende ervaring kunnen opdoen. Nederland heeft op dit gebied een flinke voorsprong opgebouwd, dankzij projecten als de automatisering van de Belastingdienst, het UWV, de Studiefinanciering, het OV-chipkaartproject en natuurlijk de stemcomputers.”
Inspiratie opdoen
Bos ziet een hernieuwde rol voor Nederland als gidsland voor Europa. “In Nederland hebben we al lang geleden ontdekt dat de economie een blijvende impuls krijgt als je fors geld investeert in kansarme ICT-projecten,” zo weet hij te melden. “Jaarlijks steken we daar minstens vijf miljard euro in, terwijl minstens zoveel via verborgen posten in de industrie worden gepompt. Daarmee wek je het blijvend vertrouwen dat informatietechnologie een gouden toekomst voor de boeg heeft.”
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
”Geen land is in vredestijd zo snel en zo hevig ineengestort als IJsland nu” (de IJslandse econoom Jon Danielsson)
Arm IJsland. Het land krijgt harde klappen. IJsland, schurkenstaat, klinkt nu al. IJsland, het land van grote eenzaamheid. Land van vulkanen, geisers en pruttelende modderpoelen. Land van amper 300.000 mensen en Nobelprijswinnaar Halldor Laxness, de Vestdijk van IJsland. Land van zwavelgassen en rokende puinhopen. Rokende puinhopen, vooral dat. Vanaf de Faroër-eilanden zijn ze in de verte te zien. Alsof er een a-bom op IJsland is gevallen. Niets is zeker meer in IJsland. Maar schurkenstaat? Nee toch, IJsland toch niet? Nou ja, een paar schurken dan… Maar echt een paar, meer ook niet.
Het is wrang om te constateren dat hetzelfde irreële gedrag dat zorgde voor een opgeblazen financieel systeem er nu voor zorgt dat niet alleen dat systeem in elkaar dondert, maar tevens de gewone economie.
Eigenlijk het ultieme bewijs dat economische beschaving niet veel meer is dan een vorm van schijnvertrouwen.
Maar we zitten nu wel in een sterke neerwaartse spiraal en hoe irreëel de geldschuivers nu ook handelen, we zullen er iets mee moeten doen.
Het is daarom belangrijk om te constateren dat, in tegenstelling tot veel van voorgaande economische crises, het fundament van de gewone economie best gezond is. Bedrijven maken winst, werkeloosheid is op een acceptabel niveau, inflatie is onder controle, er zijn geen grote oorlogen gaande en de overheidsfinanciën zijn beheersbaar in de meeste landen.
Dat de beurskoersen kelderen en banken omvallen, zegt meer over de krankzinnige werking van dat systeem dan over de werkelijke status van de wereld.
Er zal dus iets moeten gebeuren met dat financiële systeem. In mijn ogen gaat het dan niet over meer regeltjes voor toezicht. Het moet gaan over een fundamentele verandering van omgaan met geld, investeringen, schuld en beloning. En volgens mij gaat dat via de weg van de lange termijn. De kortcyclische waan van de huidige dag waarin bedrijven ieder kwartaal moeten rapporteren, waar aandelen meerdere malen per dag van eigenaar verwisselen, waar geld sneller over de wereld flitst dan goede ideeën en waar iedere dag nieuwe financiële constructies verzonnen zonder dat er werkelijk meer waarde is, moet stoppen.
Maatregelen zullen dan moeten gaan in de richting van de Tobin-tax, het verbieden van verhandelen van aandelen binnen een jaar na aankoop, het belonen van bestuurders op basis van prestaties van een bedrijf vijf jaar NA hun acties en meer van dat soort zaken. Het mag niet nog een keer voorkomen dat de hysterische zucht naar snel geld de volledige wereld uit zijn balans brengt.
Wanneer ik zo kijk op allerlei forums over de perikelen rondom Icesave en de kredietcrisis dan vraag ik mij af waar we staan en of er iemand een idee heeft waar de bodem is en wanneer deze in zicht is.
De situatie rondom Icesave geeft een aardig voorbeeld van de tegengestelde krachten die oplossen van deze crisis volgens mij zo moeilijk maakt. Enerzijds zorgt eerlijke berichtgeving op voorhand voor een directe verslechtering van de situatie, anderzijds zorgt achterhouden van informatie voor een nog veel grotere vertrouwenscrisis op de langere termijn.
De werkelijkheid van de IJslandse financiën is waarschijnlijk dermate dramatisch dat uitbetaling van het eerste deel van het spaartegoed, maximaal 20.000 euro per spaarder, zonder ondersteuning van derden zeer twijfelachtig is. De totale schuld van het IJslandse bankwezen en overheid afgezet tegen de populatie van het land laten getallen zien om van te duizelen. Alleen het uitbetalen van de maximaal 2.400.000.000 (120.000 spaarders * 20.000) euro betekent een schuld van zo’n 8.000 euro per IJslander. En dan hebben we het alleen nog maar over de Nederlandse tak van één IJslandse bank.
Wat zou De Nederlandse overheid kunnen doen voor de Nederlandse spaarder? Het direct overnemen van de schuldenlast geeft zowel een verkeerd signaal aan de consument, namelijk dat het nemen van risico’s loont, als een verkeerd signaal aan de regering van IJsland. Namelijk dat zij niet aan haar verplichtingen hoeft te voldoen. Het niet overnemen van deze schuldenlast zal het al wankele vertrouwen van consumenten in banken nog verder ondermijnen. Een lastige positie dus.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Wat moet men vooral NIET doen in tijden van financiële onzekerheid?
