De progressie in de geschiedenis

Toont de geschiedenis vooruitgang? Leren wij iets? Het zijn geen kleine vragen voor een eenvoudige blogger, maar de herdenking van de bouw van de Berlijnse Muur riep die vragen op. De muur van Berlijn werd in 1961 gebouwd en werd in 1989 afgebroken. Mag je dat begrijpen, respectievelijk daar blij om zijn? “Ein deutsches Drama aber hat ein guter Ende gefunden; das Drama der deutschen Teilung.”(Die Welt, 13 augustus, 2011) De geschiedenis heeft geen eindpunt, geen doel of richting, dus ik word door twijfel bevangen als ik zo’n zin lees. Het is mooie ironie: Marxistische dialectiek gaat uit van een onweerstaanbare historische noodzakelijkheid en ontwikkeling, maar het is net de overwinning op deze wijze van denken, die werd gevierd bij onze oosterburen. Maar dan begint mijn binnenste een dialoog: de revolutie ‘met het gerucht van vallende bladeren’ was toch prachtig? Miljoenen onderdrukten werden toch bevrijd?

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Voor Bambi is de Koude Oorlog nog niet over

Deze maand is het twintig jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Maar voor de edelherten in Tsjechië en Zuid-Duitsland is de Koude Oorlog nog niet voorbij (bron: WSJ). Zij durven zelfs anno 2009 de oversteek van Oost naar West niet te maken. Het voormalige IJzeren Gordijn zit nog tussen de geweien.

bambischrikOndanks dat de huidige generatie edelherten geen herinnering heeft aan de onoverbrugbare barrière van prikkeldraad, betonnen muren en mijnenvelden lijken ze zich wel van bewust van waar het zich ooit afspeelde. De militaire obstakels uit de Koude Oorlog zijn allang opgeruimd en wat vaak rest is een smal pad door dicht dennebos. Biologen die aan beide kanten van het IJzeren Gordijn de hertenpopulaties met GPS ontvangers volgden kwamen echter tot de conclusie dat slechts een enkel individu de oversteek waagt. Enkel jonge mannetjes wippen nog wel eens naar de overkant, waarschijnlijk uit pure onbezonnen geiligheid. Een verklaring moet gezocht worden in de collectieve overlevering van de paden en gebieden die de herten gebruiken. Opgroeiende vrouwtjes blijven langer bij hun moeder waardoor de inprenting van deze gebiedsgrenzen intenser is dan bij jonge mannetjes.

green beltDit gedrag van herten is opvallend als je kijkt naar andere diersoorten. Zo heeft de wolf juist gretig gebruik gemaakt van het slechten van het IJzeren Gordijn en staat Bor alweer op één dag lopen van de Nederlands grens. Vogels vlogen sowieso altijd al van Oost- naar West-Berlijn… Maar de bangige -of moeten we zeggen conservatieve- bambi’s willen dus maar niet veranderen?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Toekomstige NAVO moet vooral Rusland sussen

NAVO (Foto: Wikimedia Commons)

Dat Rusland, ondanks de droevige staat waarin haar economie verkeert, haar oude invloedssfeer in Centraal-Azië tracht te herwinnen, baart de westerse bondgenoten zorgen. Na twee decennia van bijna onbetwiste Amerikaanse hegemonie zit niemand te wachten op een heropleving van de Koude Oorlog. De verhoudingen binnen de NAVO zelf zijn echter niet meer zo hecht als voorheen: de teloorgang van de oude Sovjet-Unie heeft het belang van de verdragsorganisatie doen afnemen.

Over de toekomstige rol van de alliantie wordt al heel wat langer nagedacht. Een soort permanente vredesmacht onder VN-mandaat zoals de Britse historicus John Keegan voorstelde is minder aantrekkelijk dan het misschien lijkt. In april schreef ik hierover: “Om te voorkomen dat de NAVO in zo’n rol als instrument van Westers imperialisme wordt gezien, zouden zeer veel nieuwe lidstaten tot de organisatie moeten toetreden, wellicht zelfs Rusland, terwijl dat land juist reden is dat vele Oost-Europese landen tot de NAVO zijn toegetreden, of dat willen.”

Rusland blijft een beperkende invloed hebben op de speelruimte van de NAVO. Dat weet ook Zbigniew Brzezinski, nationaal veiligheidsadviseur onder president Carter. Hij schreef onlangs in de New York Times: “Rusland is niet meer de vijand maar het beschouwt de NAVO nog altijd met enige vijandigheid.” Om Rusland tot bedaren te brengen moet het land meer en vaker betrokken worden bij kwesties die de Europese veiligheid betreffen. De grote Russische weerstand tegen de toetreding van enkele voormalige Sovjetrepublieken tot de verdragsorganisatie, zou zo kunnen worden afgezwakt.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende