Kabinetsmaatregelen om te voldoen aan uitspraak Klimaatzaak

Na jaren van talmen en in beroep gaan heeft het kabinet vandaag maatregelen aangekondigd om de door de Hoge Raad bevestigde uitspraak in de Klimaatzaak te voldoen. Nederland moet volgens het vonnis de uitstoot van CO2 dit jaar met 25 procent terugbrengen ten opzichte van 1990. Uit berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat het Kabinet niet verder dan 19 tot 21 procent komt. Het nu gepresenteerde pakket levert bij daadwerkelijk uitvoer 8 megaton CO2 reductie op, dit komt bovenop de 4 megaton die eerdere maatregelen op leveren.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022
Foto: foto: pixabay.com

Voorwaarden aan bedrijfssteun in coronatijd

OPINIE - Al weken klinkt er vanaf verschillende kanten de roep om eisen te stellen aan steun voor bedrijven, zowel in Nederland als internationaal. Het Kabinet is er echter nog niet van overtuigd dat dit mogelijk is, getuige het optreden van minister Kaag bij Wakker Nederland. Tegelijkertijd worden in andere EU landen de eerste contouren van de steunpakketten duidelijk. In Denemarken en Oostenrijk hebben ze duidelijk minder moeite om eisen te stellen aan bedrijven die overheidssteun willen. Met de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 op komst wordt het steunpakket voor het Nederlands bedrijfsleven de lakmoesproef voor partijen: zijn het mooie woorden over aanpak van belastingontwijking, beloningsbeleid en duurzaamheid, of horen daar ook daden richting het bedrijfsleven bij?

Steunpakket fase 1

In de eerste fase van de coronacrisis heeft het steunpakket zich terecht gericht op het bieden van inkomenszekerheid aan werknemers, zzp’ers en mkb-ondernemers. Of dat noodverband geslaagd is in zijn opzet lijkt me een mooi onderwerp voor een stevige evaluatie. Afgaande op de berichten die ik lees over ontslagen van met name medewerkers met tijdelijke contracten en zzp’ers die zonder opdracht zijn komen te zitten en diverse ondernemers zijn daar vraagtekens bij te plaatsen. Belangrijker is dat in Nederland de flexibele schil kwetsbaar blijkt voor grote verstoringen, omdat velen niet in staat zijn om voldoende buffers op te bouwen in goede tijden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Burgers laten Nederlandse bewindspersonen CO2-neutraal naar Madrid vliegen

Momenteel vindt de 25e klimaatconferentie plaats in Madrid. De Nederlandse bewindspersonen reizen per vliegtuig heen en terug. De afstand Schiphol-Madrid vv. bedraagt 2925 kilometer. Een vlucht tussen de 700-2500 kilometer stoot 200 gram CO2 per reizigerskilometer uit. Dat maakt 585 kilogram CO2 per kilometer. Premier Rutte en de Nederlandse overheid lijken niet in staat om deze CO2 uitstoot te compenseren, of doen dat alleen via aankoop van CO2-credits.

Op initiatief van Andy van den Dobbelsteen, Hoogleraar Climate Design & Sustainability aan de TU Delft, heeft een gelegenheidscoalitie van 7 twitteraars 7 ton CO2 gecompenseerd via Carbon Killer.

Foto: CO2-emissie 1990-2019. Bron CleanEnergyWire copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Sterke daling Duitse CO2-emissie in 2019 brengt doelstelling 2020 binnen bereik

NIEUWS - De Duitse CO2-uitstoot is in 2019 voor het derde jaar op rij sterk gedaald. Hierdoor komt de reeds losgelaten doelstelling van 40% CO2-reductie in 2020 ten opzicht van 1990 weer in zicht. De daling doet zicht met name voor in de energiesector en bij de industrie, de gebouwde omgeving en met name de transport sector hebben meer moeite om een emissiedaling te realiseren. Het Duitse milieuagentschap UBA stelt dat het land goed op weg is om de klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen, maar waarschuwt dat het coronavirus geen structurele daling van de CO2-emissie zal veroorzaken.

De Duitse uitstoot van broeikasgassen nam in 2019 opnieuw een duik. Duitsland stootte vorig jaar ongeveer 805 miljoen ton CO2 uit, een daling van 6,3% vergeleken met het jaar ervoor, de sterkste daling sinds de recessie van 2009. De emissies waren vorig jaar 35,7% lager dan in 1990. De energiesector zorgde, zoals halverwege vorig jaar al verwacht, voor de grootste reductie, gevolgd door de industriële sector. De daling in deze sectoren werd, volgens de Duitse federale milieuagentschap (UBA), sterk beïnvloed door stijgende emissieprijzen in het Europese emissiehandelssysteem (EU-ETS). Ondanks dat de transport- en gebouwensector beide een stijgende uitstoot zagen, betekent de vermindering van de uitstoot van de energie- en industriesector dat Duitsland dicht bij de doelstelling komt om de uitstoot met 40 procent te verminderen in vergelijking met 1990, wat de regering al een onhaalbare doelstelling achtte. De Duitse regering verliet de doelstelling om de CO2-emissie met 40% te reduceren ten opzichte van 1990 tijdens de coalitiegesprekken na de verkiezingen van 2017 en verving deze door een emissiebudget in de nieuwe klimaatwet. Minister van Milieu Schulze zei tijdens een persconferentie in Berlijn:

Foto: Jos van Zetten (cc)

2019: het jaar van worstelen met de impact van klimaatverandering

ACHTERGROND - In 2019 publiceerde Jelmer Mommers zijn boek Hoe gaan we dit uitleggen? en kreeg Urgenda gelijk van de Hoge Raad in de zaak over de minimaal te behalen CO2 reductie door de Nederlandse overheid. Er waren vorig jaar echter veel meer goede en lezenswaardige publicaties van klimaatwetenschappers, activisten en mensen die worstelen met het onder ogen zien van de gevolgen van klimaatverandering. Hieronder een selectie, vul gerust aan in de commentaren.

Het goede nieuws

In een publicatie in december 2019 stellen klimaatwetenschappers Zeke Hausfather en Justin Ritchie dat het business as usual scenario nu leidt tot 3 graden opwarming in 2100 ten opzichte van pre-industriële temperaturen. Nog steeds ver boven de doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs, maar beduidend lager dan de 4 tot 5 graden opwarming uit veel oudere business as usual scenario’s.

Zekerheid is er niet te geven, omdat er nog veel variabelen zijn die kunnen veranderen. Zoals de kosten van duurzame energie, energieopslag en de ontwikkeling van zero-emission vervoer. De positieve kant van het verhaal van Hausfather en Ritchie is dat klimaatbeleid dus wel degelijk werkt. Het gaat niet snel genoeg, maar de verwachte opwarming voor het jaar 2100 kan met 1 tot 2 graden naar beneden bijgesteld worden met dank aan het gevoerde beleid in verschillende landen in de afgelopen decennia.

FTM: Uniper wil belastingbetaler op laten draaien voor foutieve investeringsbeslissing

NIEUWS - Het bedrag dat Uniper wil hebben voor het sluiten van zijn nieuwe kolencentrale  op de Maasvlakte is veel hoger dan de marktontwikkelingen rechtvaardigen. Dat blijkt uit documenten die Follow The Money in handen heeft. Uniper besloot in 2008 tot de bouw van een nieuwe kolencentrale ter waarde van 1,7 miljard Euro. Uniper wil momenteel 850 miljoen Euro van de staat, voor het uiterlijk in 2030 sluiten van de zijn kolencentrale.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Duurzame energie vervangt kerncentrales en verlaagt tegelijkertijd CO2 emissies

ANALYSE - Een mythe waart door de Engelstalige wereld (en door Nederland): naar verluidt stijgt de CO2 uitstoot in Duitsland omdat hernieuwbare energiebronnen nucleaire energie niet kunnen vervangen – en dat Frankrijk gelijk heeft om te kiezen voor kernenergie. Wat laten de gegevens zien? Craig Morris onderzoekt het.

Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.

Duitsland verlaagde de CO2 emissies terwijl het kerncentrales sloot (publiek domein).

Het zijn niet alleen trollen, ook Cambridge professors en goede Amerikaanse journalisten zeggen het, en een Amerikaanse presidents kandidaat vertelde het tegen de New York Times:

Germany initially set out to close all of its nuclear reactors by 2022, but as a result, they are now likely to miss their emissions reduction targets. And France is now considering options to extend the life of many of its older nuclear power plants.

— Presidentskandidaat Marianne Williamson in de New York Times

Wat erger is is dat Amerikaanse beleidsmakers het zeggen. Inmiddels subsidiëren vijf Amerikaanse staten bestaande kerncentrales om ze open te houden. Mogelijk doen ze dat alle vijf op basis van onjuiste aannames. Het gebeurde jaren geleden in de staat New York met expliciete verwijzeing naar de verluide stijging van Duitse CO2 emissies door de uitfasering van kernenergie, daarna gebeurde het in Illinois. Een nieuwsbericht uit Ohio omschreef het eerder dit jaar als volgt toen een subsidie voor bestaande kerncentrales werd aangekondigd:

The experience of Germany was repeatedly used as an example of what might happen in Ohio. Germany decommissioned its nuclear plants in favor of an all-renewable strategy. Electricity prices spiked and carbon pollution spiked, in part because of the ramping up of fossil-fuel plants to compensate for when wind and solar faltered.

“If the studies are correct, the Germans must not know how to do this,” Mr. Randazzo [chairman of the Public Utilities Commission of Ohio] said.

“If the studies are correct” inderdaad: de vraag is of Duitsland en Frankrijk laten zien dat klimaatverandering kernenergie noodzakelijk maakt, zoals Williamson zegt? Laten we beginnen met Frankrijk.

Frankrijks “nucleaire opties”

De Franse overheid heeft als officieel beleidsdoel om het aandeel kernenergie in de elektriciteitsmix te verlagen van ongeveer 75% naar 50%. Dit beleidsdoel werd in 2012 gesteld door Hollande. Na jaren van niets doen is de datum voor het realiseren van deze beleidsdoelstelling is in 2017 uitgesteld van 2025 naar 2035. Om het nog wat ingewikkelder te maken heeft de Franse overheid het doel om nieuwe kerncentrales te bouwen. Op 15 oktober vroeg de Franse regering aan EDF om de komende 15 jaar nog zes kerncentrales te bouwen, van hetzelfde type dat in Flamanville nog steeds niet afgerond is.

Alleen kan Williamson dit voorjaar niet verwezen hebben naar de aankondiging van 15 oktober. Mogelijk doelde Williamson met zijn verwijzing naar de Franse plannen op de Grand Carénage (grote revisie) van de Franse kerncentrales. De carénage is alleen niet Frankrijk’s plan, maar het plan van EDF. Het energiebedrijf dat de Franse kerncentrales exploiteert en dat de levensduur van haar kerncentrales liever verlengt tot zestig jaar dan ze te sluiten. EDF kan dat echter niet doen zonder de toestemming van de ASN, de Franse tegenhanger van onze Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). Dit agentschap wordt in het algemeen aangeduid als een  “waakhond.”

Hier zien we hoe moeilijk het is om te zeggen wat ‘Frankrijk’, een pluralistisch land, wil. De Franse regering bezit 84% van de aandelen van EDF, dat zijn kerncentrales langer open wil houden. De ASN, een overheidsdienst, zal een dergelijke verlenging mogelijk niet toestaan: toen het gebreken in het staalwerk van oude kerncentrales ontdekte, sloot ze in 2016 een derde van Frankrijk’s kerncentrales voor ongeplande veiligheidsinspecties. (Gebreken in het staalwerk hebben overigens ook effect op de nieuwe EPR’s.)

Er zijn geen details bekend van de revisie of de afbouw van de Franse capaciteit aan kerncentrales. Er is geen lijst van kerncentrales die EDF (niet Frankrijk) wil reviseren, geen specifieke website met daarop informatie, noch een roadmap die laat zien welke reactor wanneer uitgeschakeld wordt om het aandeel kernenergie tot 50% te reduceren.

De werkelijkheid wacht niet op vaag beleid. Tot nu toe was het algemene beeld dat Frankrijk’s oudste twee kerncentrales in Fessenheim pas dicht zouden gaan nadat de nieuwe kerncentrale in Flamanville in gebruik genomen was. Al was zelf die uitruil onzeker. Inmiddels heeft de ASN de opening van Flamanville met nog eens drie jaar vertraagd, maar EDF heeft Fessenheim opgegeven. In september kondigde het bedrijf aan dat de twee reactoren halverwege 2020 gesloten worden. Frankrijk gaat dus een ongeplande uitfasering van kernenergie tegemoet.

Dit gebrek aan gedetailleerde planning is in Frankrijk gebruikelijk beleid, tenminste voor energie: President Hollande bedacht de 50% doelstelling tijdens de verkiezingscampagne van 2012 in navolging van het incident in Fukushima. De doelstelling was niet gebaseerd op de uitkomsten van onderzoek. Het onderzoek waarop de doelstelling gebaseerd had moeten zijn werd pas uitgevoerd nadat de doelstelling was aangenomen. Onderzoekers concludeerden dat het beleidsdoel een tijdelijke stijging van de de CO2 emissies kon veroorzaken. Door de datum voor het behalen van de doelstelling te vertragen is het probleem niet opgelost, maar doorgeschoven. Frankrijk heeft sinds 2017 geen betere ideeën ontwikkeld om de tijdelijke stijging van de CO2 emissies te voorkomen dan in 2017, toen het uitstel werd aangekondigd.

Bewijst dat dan niet dat Williamson gelijk heeft en dat het sluiten van kerncentrales voor stijging van de CO2 emissies zorgt? Nee, Frankrijk’s zorgen zijn theoretisch: de Fransen hebben geen reactoren gesloten en ook niet geprobeerd om kernstroom te vervangen door hernieuwbare energiebronnen. Integendeel, de Fransen lieten kernenergie ongemoeid en de stroom van hernieuwbare energiebronnen groeide nauwelijks; zonne-energie (1,9%) en wind (5,1%) vormden slechts 7,5% van de Franse stroomvoorziening in 2018. (In Duitsland zorgde alleen al zonne-energie voor 7,7% van de vraag in 2018, met wind nog eens 18,7%, wat het totaal brengt op 26,4% ). Maar in Duitsland is het vervangen van kernenergie door hernieuwbare energiebronnen niet alleen een uitgestelde politieke ambitie; het gebeurt. Dus wat weten we?

Duitslands broeikasgasemissies tijdens de Atomausstieg

In 2011 waren 8 van Duitsland’s 17 kerncentrales gesloten. In de periode 2010-2017 daalde de emissies van de Duitse elektriciteitssector met meer dan 15%. Er zijn nog geen cijfers voor de elektriciteitssector in 2018, maar de emissies van de Duitse energiesector daalde met bijna twee procent. Tot op heden heeft hernieuwbare energie in 2019 een aandeel van bijna 50%  in de elektriciteitsproductie. Duitsland produceert nu ongeveer 210 TWh hernieuwbare energie (exclusief waterkracht), veel meer dan het record van 171 TWh voor kernenergie uit 2001. Sinds 2010 is de productie van groene stroom bijna dubbel zo hoog als de afname van kernenergie. Ongeveer 90% hiervan is wind- en zonne-energie. Duitsland laat duidelijk zien dat hernieuwbare energiebronnen de CO2 emissies kunnen verlagen tijdens het afbouwen van kernenergie.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Tweede Kamer dringt wederom aan op halen Urgendadoel

Op 20 december wordt de uitspraak van de Hoge Raad in de Urgenda klimaatzaak verwacht. In aanloop daarnaartoe heeft de Tweede Kamer nogmaals bij het kabinet aangedrongen om zich in te spannen om het Urgenda-doel, 25% CO2 reductie in 2020 ten opzichte van 1990, te halen. Het parlement nam gisteren een reeks moties aan die hier op aandrongen.

NIEUWS -

Als gevolg van de rechterlijke uitspraak in de klimaatzaak van Urgenda tegen de staat moet Nederland in 2020 een CO2-reductie van 25% hebben bereikt ten opzichte van 1990. Het PBL presenteerde begin november berekeningen waaruit blijkt dat het kabinet dit doel waarschijnlijk niet gaat halen. Gelet op het eerdere advies van de procureur-generaal aan de Hoge Raad is de verwachting dat het vonnis in stand blijft. Het Kabinet presenteerde op 1 november extra maatregelen in reactie op het PBL rapport. De extra maatregelen bestaan uit een extra ronde in de SDE+, een verhoging van het subsidieplafond van de ISDE en een nieuwe regeling voor gemeenten om energiebesparing bij huiseigenaren te bereiken.

Ondanks deze maatregelen is de Tweede Kamer er niet gerust op dat het Urgenda-doel gehaald wordt. De Tweede Kamer nam verschillende moties aan, waaronder een motie van de Partij voor de Dieren die het Kabinet oproept de kans te minimaliseren dat de ondergrens van 25% CO2 reductie in 2020 gemist wordt. Tevens werd een  tweede motie van de Partij voor de Dieren waarin zij vraagt om het 40 puntenplan van Urgenda serieus te nemen werd aangenomen. Dat betekent dat het kabinet een schriftelijke reactie op de 40 voorgestelde maatregelen van Urgenda moet nemen. De GroenLinks motie waarin gevraagd wordt om een aanvullend maatregelenpakket voor 1 april werd ook aangenomen. Verder werd de motie van D66 en ChristenUnie aangenomen, waarin ze het kabinet oproepen om kort na de uitspraak van de Hoge Raad te inventariseren wat de resterende opgave is.

De wintermaanden bieden Rutte bij terugkomst van de klimaattop in Spanje volop ruimte om invulling te geven aan zijn uitspraak dat dit het groenste kabinet ooit is.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-03-2022

Raad van State kritisch: klimaatplan volstaat niet voor behalen doelen klimaatwet

ANALYSE - In juni presenteerde het Kabinet het Klimaatakkoord, waarin het klimaatbeleid tot 2030 vast wordt gelegd. Het Klimaatakkoord is bedoeld als het eerste Klimaatplan, zoals deze volgens de Klimaatwet ten minste elke 5 jaar moet worden opgesteld door het kabinet. In de klimaatwet zijn de harde doelstellingen voor 2030 vervallen. Volgens de Afdeling advisering van de Raad van State geeft het eerste Klimaatplan van de regering blijk van een stevig klimaatbeleid. Maar volgens de Raad van State zijn, net als het Planbureau voor de Leefomgeving eerder al concludeerde, aanvullende maatregelen nodig om in 2030 een broeikasgasreductie van 49% te behalen.

Het uiteindelijke doel is een broeikasgasreductie van 95% in 2050. Dit vergt volgens de Raad van State een herordening van productie en consumptie in alle sectoren van de maatschappij en de economie, en niet een veelheid aan losse maatregelen. Het Klimaatplan geeft nog weinig blijk van dit besef.

Toetsing Klimaatplan door Raad van State

De Klimaatwet schrijft voor dat de Raad van State over het Klimaatplan wordt “gehoord”. De Klimaatwet is bijzonder: niet alleen zijn daarin klimaatdoelstellingen voor de regering vastgelegd, maar ook een kader voor beleidsontwikkeling, effectmeting en verantwoording door de regering. Dit beleidskader is voor alle betrokken partijen nieuw. Alle betrokken partijen – ook de Afdeling – moeten ervaring opdoen met hun nieuwe taak. De Afdeling is onafhankelijk adviseur van regering en parlement over wetgeving en bestuur. De Afdeling advisering van de Raad van State heeft voor haar advies een toetsingskader opgesteld dat zij voor de beschouwing over het Klimaatplan heeft gehanteerd. Het toetsingskader bestaat uit vier hoofdonderwerpen. De vier hoofdonderwerpen zijn: klimaatdoelen, economische afwegingen, bestuur en uitvoering en juridische aspecten. Voor de onderwerpen doelrealisatie en economische afwegingen gaat de Afdeling uit van de onafhankelijke analyses en ramingen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB).

Foto: copyright ok. Gecheckt 08-09-2022

Meer dan 11.000 wetenschappers waarschuwen voor klimaatcrisis

NIEUWS - 27 jaar geleden, in 1992, publiceerde de ‘Union of Concerned Scientists’, samen met meer dan 1.700 onafhankelijke wetenschappers, met onder hen de meerderheid van de nog levende Nobelprijswinnaars Natuurwetenschappen, de ‘World Scientists’ Warning to Humanity’ (pdf). Deze bezorgde wetenschappers riepen de mensheid op de vernietiging van ons milieu af te remmen en waarschuwden dat:

een grote verandering in de omgang van de mensheid met de aarde en het leven noodzakelijk zou zijn, als we enorme menselijke ellende nog wilden voorkomen.

Deze week herhaalde William J Ripple, Christopher Wolf, Thomas M Newsome, Phoebe Barnard, en William R Moomaw deze oproep in een publicatie in BioScience. De publicatie werd ondertekend door ruim 15,364 mensen, waarvan ruim 11.000 wetenschappers, uit 184 landen. Ripple et al. constateren dat er op een paar onderdelen na in 27 jaar weinig vooruitgang is geboekt. Dit baseren ze op een wetenschappelijke analyse van meer dan veertig jaar aan beschikbare gegevens over onder andere energieverbruik, temperatuur, bevolkingsgroei, ontbossing, ijsmassa en emissies.

Het goede nieuws

Om het bericht optimistisch te houden begin ik bij het goede nieuws. Volgens de auteurs toont de snelle wereldwijde afname in de productie van ozon-schadelijke stoffen aan dat wij in staat zijn snel positieve veranderingen uit te voeren. De auteurs zien ook vooruitgang in de vermindering van extreme armoede en honger. Andere pluspunten zijn de snelle daling van de geboortecijfers in vele gebieden (ondanks de teruglopende bestedingen aan family planning), toe te schrijven aan investeringen in het onderwijs aan meisjes en vrouwen, de veelbelovende daling van ontbossing van sommige gebieden, en de snelle groei van de hernieuwbare energiesector.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende