Volmachten ronselen

De kiezerspas is niet het meest geschikte middel om aan voldoende stemmen voor één zetel te komen. Kunnen de volmachten wél aantikken? De kiezerspas lijkt een aardige oplossing voor partijen die in een beperkt aantal kieskringen zijn ingeschreven. Met je stempas mag je alleen binnen je eigen kieskring stemmen, met een kiezerspas mag dat in heel Nederland. Van de elf partijen die in minder dan 19 tot 20 kieskringen meedoen, wordt deze optie actief gepromoot door de Partij voor de Republiek, VSN (Vrij en Sociaal Nederland) en Lijst30. We hadden nog maar net duidelijk gemaakt dat gebruik van de kiezerspas de kleinere nieuwe politieke partijen bar weinig gaat opleveren, of nu zien een paar partijen ineens mogelijkheden in de volmachten. Niet alleen de drie genoemde nieuwelingen, ook een gevestigde pluchezitter als het FvD ruikt daar kansen. Meteen reuring, want mogelijk gaat het hier om het ronselen van volmachten en dat is strafbaar. He FvD leek daar verder in te gaan dan de andere drie. Baudet had in een inmiddels verwijderd Youtube-stukje gezegd: “Ik wil kijken of wij alle FvD’ers kunnen oproepen om drie volmachten te regelen. Want als alléén al onze 50.000 leden drie volmachten kunnen regelen, dan hebben we al bijna 200.000 stemmen. Dat is al genoeg voor drie zetels.” Dat zou dus betekenen dat die 50.000 leden op zoek moeten naar 150.000 andere kiezers om bij hen een volmacht los te peuteren. Dat riekt teveel naar een oproep tot volmachten werven (ronselen). Andersom (150.000 kiezers die aan 50.000 andere kiezers een volmacht verstrekken) is volgens de geldende regels: “Het initiatief tot het verlenen van een volmacht ligt bij de kiezer, en niet bij zijn gemachtigde”. Of er ook echt 150.000 kiezers zijn die heel toevallig net die 50.000 FvD-leden kennen? Terzijde: het is volstrekt onduidelijk waar het FvD die 50.000 leden vandaan haalt. In een recent gepubliceerd onderzoek van het DNPP (Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen) staat dat het FvD 45.322 leden heeft genoemd. Het DNPP tekent daarbij aan dat “de ontwikkelingen in de ledenaantallen van Forum niet zijn vast te stellen. Waar andere partijen jaarlijks aan het NDDP doorgeven hoeveel leden erbij kwamen en afscheid namen, heeft Forum dit tot dusver geweigerd.” Als elk van die 45.322 FvD-leden daadwerkelijk drie volmachten weet te verkrijgen dan komt het FvD niet verder dan 2 zetels. (Berekent op basis van een door het CBS geschat aantal kiesgerechtigden en een percentage van 78% geldige stemmen). De andere drie partijen noemen de optie van de volmachten en verwijzen de lezers naar informatie van de Kiesraad. Alleen Lijst30 biedt aan te bemiddelen: “We brengen je graag in contact met een betrouwbare Lijst30 kiezer, die namens jou op Lijst30 gaat stemmen, als we bij jou niet op het stembiljet staan.” Dat mag allemaal wel. In een artikel (1-7-2020) van Ron de Jong (historicus en als onderzoeker verbonden aan de Kiesraad) op Stuk Rood Vlees wordt verwezen naar Een onderzoek van de Kiesraad naar de werking van strafbepalingen in het verkiezingsproces (2015). We citeren: “Evenmin heeft de wetgever het plaatsen van advertenties door politieke organisaties, waarbij bemiddeling wordt aangeboden bij het stemmen bij volmacht, aan banden willen leggen.” De wetgever ziet in deze context: “De achterliggende redenering is dat dergelijke advertenties zich tot kiezers richten die reeds van plan waren bij volmacht te stemmen, doch moeite hebben een gemachtigde te vinden.” In een ander artikel op Stuk Rood Vlees (2019) lezen we dat het stemmen bij volmacht geen amper voorkomend verschijnsel is. “Ongeveer één op de tien geldige stemmen wordt door middel van een volmacht uitgebracht. Dit betreft bijna uitsluitend onderhandse volmachten. Van de schriftelijke volmacht wordt slechts weinig gebruik gemaakt.” Het stemmen per volmacht is al jaren onderhevig aan kritiek. Het zou te fraudegevoelig zijn en lastig op misbruik te controleren. Over de omvang van eventueel misbruik is echter weinig bekend. (in hetzelfde artikel van Stuk Rood Vlees). In een advies van 21 maart 2018 stelde de Kiesraad voor het maximum aantal volmachten te vergen van twee naar een. In de Verkiezingsagenda 2021 stelden de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken voor het volmachtstemmen maar helemaal af te schaffen. De staatscommissie Parlementair Stelsel bedacht dat vervroegd stemmen tot een “waarschijnlijke afname van het aantal volmachten” kan leiden, “omdat er meer mogelijkheden worden geboden om zelf te stemmen. Dit zou een positieve ontwikkeling zijn; het stemgeheim en de stemvrijheid komen immers minder in het gedrang.” Om de verkiezingen hoed dan ook door te laten gaan, terwijl het coronavirus nog lang niet uit zicht is, heeft het kabinet in al haar wijsheid besloten dat een kiezer niet twee, maar drie volmachten mag verstrekken. Ook het vervroegd stemmen en het briefstemmen zijn extra maatregelen waardoor kiezers coranaproof zouden kunnen stemmen. Dat briefstemmen blijkt niet helemaal vlekkeloos te kunnen gaan. En nu is het niet ondenkbaar dat volgers van bepaalde politieke partijen de boodschap van hun leiders wat al te letterlijk interpreteren en jacht gaan maken op volmachten. Pas als na 17 maart blijkt dat er enorm veel meer volmachten zijn gebruikt dan als gewoon mag worden aangenomen, zou dat een sterke aanwijzing kunnen zijn dat daar toch iets mis is gegaan. Voor één zetel gaat dat niet om enkele honderden, maar ettelijke tienduizenden volmachten. Hoewel onderzoek dan eigenlijk te laat is, weet men nu al wel in welke hoek men het eerst moet zoeken.

Door: Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)
Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Stemmen in andere kieskring

, door

Er zijn elf politieke partijen die niet in alle kieskringen meedoen. Maken ze dan nog wel kans op één of meerdere zetels? Misschien helpt het als kiezers uit de ene kieskring bijspringen in een andere.

Mag dat? Kan dat? Jawel, maar er zijn wel erg veel kiezers nodig die bereid zijn hun stempas om te ruilen voor een kiezerspas.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen mag elke kiesgerechtigde in heel Nederland stemmen. Dat kan handig zijn voor mensen die in een andere plaats werken, dan waar ze wonen. Even in je lunchpauze stemmen, zodat je na werktijd niet hoeft te haasten om in je woonplaats naar het stembureau te rennen.

In veel gevallen zal dat binnen een en dezelfde kieskring zijn. Maar wie bijvoorbeeld in Den Haag woont en in Rotterdam werkt, beweegt zich in twee verschillende kieskringen. Dan kan de service van de kiezerspas een uitkomst zijn.

Het zou ook een uitkomst kunnen zijn voor kiezers die op een partij willen stemmen die niet in hun kieskring op het stembiljet staat. Stel u bent een republikein in hart en nieren en zou graag op de Partij voor de Republiek willen stemmen.

De partij staat ingeschreven in de kieskringen 2 en 9 (Leeuwarden en Amsterdam) en u woont in Weesp. Dat ligt in kieskring 10 (Haarlem). In uw kieskring kunt u dus niet op deze partij stemmen. Geen nood, u vraagt een kiezerspas aan, zoekt uit wat het voor u dichtstbijzijnde stembureau in Amsterdam-Zuidoost is en gaat daar op 15, 16 of 17 maart heen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: -JvL- (cc)

Twee kieskringen, één zetel?

, door

Nieuwe politieke partijen hebben alleen een kansje als ze al hun energie in de verkiezingscampagne kunnen steken én in alle twintig kieskringen meedoen, schreven we gisteren. Dat moeten we nuanceren.

Van de 37 partijen die op 5 februari door de Kiesraad een lijstnummer kregen toegewezen, doen 20 partijen mee in alle 20 kieskringen. Nog eens zes partijen hebben kieskring 20 (Bonaire, Saba, St. Eustatius) laten schieten maar doen wel mee in alle 19 hier lokale kieskringen.

Elf partijen hopen toch op minstens één zetel, ook al prijken hun kandidatenlijsten straks niet op alle stembiljetten. Maken ze een reële kans?

De Partij voor de Republiek doet in slechts twee kieskringen mee: in kieskring 2 (Leeuwarden) en 9 (Amsterdam). Daar is de wel heel jonge partij (naar eigen zeggen bestaat de partij officieel nog maar een maand) erg blij mee, want

Amsterdam noemt zichzelf al republiek en krijgt daarvoor nu eindelijk ook een politiek platform. Friesland kenmerkt zich eveneens door een historisch diepgewortelde aversie tegen de heerschappij van Oranje-Nassau

De republikeinen schrijven voorts:

Tezamen zouden deze kieskringen weleens genoeg stemmen kunnen opbrengen om tenminste één vertegenwoordiger van de Partij voor de Republiek af te vaardigen naar de Staten-Generaal. Zo’n 10 procent van het electoraat zou dan voor de Partij voor de Republiek moeten kiezen.