In Wenen kwam de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) gisteren bijeen om de spanningen tussen Rusland en de NAVO-landen te bespreken. De OVSE is een overlegorgaan van circa 55 landen in Europa, Centraal-Azië en Noord-Amerika, dat zich sinds 1973 bezighoudt met samenwerking op het gebied van militair, economisch en humanitair beleid. Dat deze organisatie in Wenen zetelt heeft alles te maken met de neutrale status van de Oostenrijkse hoofdstad na de Tweede Wereldoorlog. De stad heeft in de loop van de tijd vele diplomatieke initiatieven gehuisvest. Met dank aan een onverminderd stabiele Oostenrijkse regering. Maar nu zijn in de afgelopen jaren over die stabiliteit toch twijfels gerezen.
Even afgezien van de crisis rond Jörg Haider, de rechtspopulistische voorman van de Freiheitspartei (FPÖ), eind vorige eeuw, is het allemaal begonnen met zijn opvolger Heinz-Christian Strache die in 2017 met de FPÖ een coalitie aanging met de Oostenrijkse christendemocratische ÖVP. In 2019 raakte Strache in opspraak nadat er een video was verschenen, waarin te zien was dat hij in de aanloop naar de verkiezingen bereid was geweest om een vrouw die zich valselijk voordeed als de nicht van een Russische oligarch, overheidsopdrachten toe te spelen in ruil voor steun tijdens de verkiezingscampagne. Niet alleen de FPÖ raakte in opspraak. In het onderzoek naar deze affaire kwam aan het licht dat de ÖVP ook niet vies was van corruptie en vriendjespolitiek. Premier Sebastian Kurz, die de FPÖ als coalitiepartner had ingeruild voor de Groenen, trad vorig najaar terug en verdween tenslotte helemaal van het politieke toneel. Maar de coalitie bleef intact met sinds december een tweede opvolger van Kurz uit de ÖVP, Karl Nehammer. Hij ontkent bij hoog en bij laag dat zijn partij corrupt is. Er moeten nog rechtszaken komen tegen mensen uit het netwerk van Kurz.
Premier in quarantaine
De Oostenrijkers geloven er niet meer in. Volgens een recent onderzoek vindt ongeveer 60 procent van het publiek dat de Oostenrijkse democratie niet goed functioneert en 90 procent zegt dat het politieke systeem corrupt is. En nu is de nieuwe premier ook al in opspraak gekomen. Een foto met acht vrienden in een skihut riep vraagtekens op, vooral toen bekend werd dat Nehammer positief is getest op het coronavirus. Hij zit nu in quarantaine. Oostenrijk heeft een streng 2G regime en Nehammer zelf is voorstander van een vaccinatieplicht. Intussen loopt het land vol met wintersporttoeristen. Volgens het Duitse internetmagazine GMX zijn zij niet zo zeer een gevaar voor verspreiding van het virus, maar wel het personeel in de horeca. Het is momenteel nauwelijks mogelijk om gevaccineerde medewerkers te krijgen. Meer dan de helft van de arbeidskrachten in Tirol komt uit de zuidoostelijke EU-landen, waar de vaccinatiegraad veel lager is dan in Oostenrijk.
Gewelddadige demonstranten
De demonstraties tegen de strenge coronamaatregelen verharden. Politiechef Pürstl zegt dat de demonstraties niet groter worden maar wel van karakter veranderen. Konfrontaties met de politie nemen toe. Door de politie opgeworpen barrières worden doorbroken. De demonstranten schrikken ook niet meer terug voor het gebruik van pepperspray. Er schijnen ook politieagenten en andere overheidsdienaren aan de demonstraties deel te nemen. De directeur van de inlichtingen- en veiligheidsdienst DSN maakt zich daar nogal zorgen over. Ze hebben natuurlijk ook vrijheid van meningsuiting. Maar ze moeten wel weten wat ze doen, zegt hij. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft maatregelen aangekondigd voor ambtenaren die over de schreef gaan. In december werd een groep onder de naam "Polizisten für Grund- und Freiheitsrechte" bij een demonstratie gesignaleerd.
De aanwezigheid van politiebeambten - en ook soldaten trouwens - aan de kant van de demonstranten kan het extreemrechtse en meest gewelddadige deel een extra sterk gevoel geven. Ook in Oostenrijk verwijzen sommige demonstranten met Jodensterren naar de Tweede Wereldoorlog en de holocaust. Het bagatelliseren van de holocaust is verboden. Het lijkt er op dat net als in andere landen bepaalde groeperingen onder de dekmantel van acties tegen de coronamaatregelen nieuwe aanwas proberen te rekruteren.
Omstreden minister
De kersverse premier Nehammer veroorzaakte bij dit alles ook nog ophef vanwege de benoeming van een nieuwe minister voor Binnenlandse Zaken. Dat is Gerhard Karner geworden, parlementslid voor de ÖVP en burgemeester van het plaatsje Texingtal bij Melk. Karner kwam eerder in opspraak vanwege het museum dat onder zijn verantwoordelijkheid in Texingtal is opgericht voor de voormalige dictator, Mussolini-aanhanger en Austrofascist Engelbert Dollfuss die hier geboren is. Dollfuss' Christelijke Sociale Partij was een voorganger van de ÖVP. Hij wordt in het museum aangekondigd als 'Oostenrijks grote kanselier en vernieuwer'. Karner krijgt in zijn nieuwe functie de verantwoordelijkheid voor de politie. De Oostenrijkers mogen hopen dat hij zich voor zijn aanpak niet laat inspireren door de grote vernieuwer Dollfuss.
