Video | Mariana Mazzucato – Mission Economy

De overheid gaat de put pas dempen als het kalf al dik verdronken is. Dat is zonde van het geld dat daarmee gemoeid is. Een pro-actieve overheid had natuurlijk haar geld gestoken in het voorkomen van dat ongeluk. De econome Mariana Mazzucato is erg optimistisch over de rol die de overheid zou moeten spelen als voortrekker en regisseur van vernieuwingen die in samenwerking met publieke en private bedrijven de grote vaagstukken van vandaag de wereld uit helpen. Hoe dan? We kunnen alleen een begin maken met het vinden van antwoorden als we het kapitalisme fundamenteel herstructureren om het inclusief, duurzaam en gedreven door innovatie te maken die concrete problemen aanpakt. Dat betekent het veranderen van overheidsinstrumenten en -cultuur, het creëren van nieuwe kenmerken van corporate governance en ervoor zorgen dat bedrijven, de samenleving en de overheid samenwerken om een ​​gemeenschappelijk doel te delen. Citaat uit synopsis ‘Mission Economy A moonshot guide to changing capitalism’. Mooi voorbeeld vindt Mazzucato bijvoorbeeld hoe vlot overheid en farmaceutische industrie aan de slag gingen om Covid-19 te tackelen. Daar ontbreekt wel één belangrijk element aan: de overheid, wij dus, zien maar bar weinig terug van het geld dat er in is gestoken. Dat moet anders, stelt Mazzucato. De overheid moet een groter deel van de winsten die met publieke investeringen gegeneerd worden, terug krijgen. Nu blijft teveel in de in de zakken van bedrijven en beleggers zitten. Kijk en luister naar Mariana Mazzucato in dit interview bij Google Talks (46 minuten, Engelstalig). https://www.youtube.com/watch?v=-uTNPSCaMmU Meer weten over Mariana Mazzucato ? Bezoek haar website en de website van het door haar opgerichte IIPP (Instituut voor Innovatie en Publieke Doeleinden). Dit artikel verscheen in de Sargasso serie Een ander kapitalisme.

Door: Foto: UCL Institute for Innovation and Public Purpose (cc)

Closing Time | Exhaust

, door

Voor elektronisch artiest Lee Gamble, muziek is politiek. Hij maakte onder meer de driedelige serie Flush Real Pharynx rondom het concept ‘semioblitz’ van schrijver en kritisch denker Mark Fisher (bekend van het pamflet Capitalist Realism: Is There No Alternative?). ‘Semiotic pollution’ noemde Fisher het ook wel, en dat is te horen op het tweede deel in de serie, Exhaust, over “the extreme sensory overload that comes with the oppressive late capitalist system we are forced to inhabit, studded with incessant noise and manipulation.” Deel drie, A Million Pieces Of You, klinkt hoopvoller, alsof Gamble ruimte wil geven aan het alternatief. Fisher besloot zijn pamflet dan ook met de woorden: “From a situation in which nothing can happen, suddenly anything is possible again.”

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: charlene mcbride (cc)

Kunst op Zondag | Kapitalisme en de menselijke factor

, door

Deze week begonnen we aan een serie over kapitalisme. Omdat dat op zijn minst een fikse opknapbeurt nodig heeft, misschien zelfs aan vervanging toe is.

Joseph Beuys verklaarde ooit dat de menselijke creativiteit het ware kapitaal is. In de installatie ‘Das Kapital Raum 1970-1977’ vatte hij zijn ideeën daarover samen.

kapitalisme

En hoe dat dan gaat met een kunstwerk: Erich Marx (geen familie van…), zoon van een fabrieksarbeider en later rijk geworden met een bouwonderneming, kocht het werk van Beuys voor ruim vier miljoen en gaf het in permanente bruikleen aan het Hamburger Bahnhof museum voor modern kunst in Berlijn. In september 2020 overleed deze kunstverzamelaar en in 2022 droeg zijn familie een deel van zijn collectie over aan het museum.

De installatie was gemaakt voor de 1980 biënnale in Venetië en daarna weer opgebouwd in het museum voor moderne kunst in Schaffhausen (Zwitserland). Een en ander met financiële steun van een paar ondernemende kunstverzamelaars. Dat museum ging failliet toen, na jarenlange gerechtelijke procedures, het gedwongen werd het kunstwerk aan die kunstverzamelaars te geven. Die het weer verkochten aan Erich Marx.

Intermezzo: kijk hier naar een gesprekje in 2019 met Erich Marx.

Joseph Beuys sloot zich later aan bij de politieke partij Die Grünen, die in 1998 gefuseerde met Bündnis 90. Deze partij werd in 2021 met 118 zetels de derde grootste partij in de Bondsdag (het Duitse parlement).
In dit filmpje (5 min. 38) werd hij (in 1980) doorgezaagd over de haalbaarheid van een ander politiek denken over kapitaal.

Foto: Flickr CC BY-NC 2.0 by Rasande Tyskar rethink capitalism Corona times Hamburg

Wees zo vriendelijk het systeem te saboteren

, door

ESSAY - van Marina Lacroix, eerder verschenen in tijdschrift ‘De Helling”, (redactie Wetenschappelijk Bureau GroenLinks)

Toen ik van de week mijn fiets uit de stalling bij de Zuidas wilde halen, liep voor mij op de brede, betonnen trap een zakenman. Oortjes in, beige trenchcoat, tas in de ene hand, een blikje in de andere. Halverwege plaatste hij het blikje met een soepele beweging op de trapleuning.

Ik versnelde en liep met hem op, tot hij me wel moest opmerken. Met een lach, deed hij zijn oortjes uit. Ik lacht terug: “Hoi! U zette net uw blikje op de trap neer”, opende ik. Even haperde hij. Toen begon hij zijn koptelefoon terug in zijn oren te frommelen en zei: “Dat was ik niet. Dat was iemand anders.”

Waarom deed hij dat? Ik kon me er wel wat bij voorstellen. Hij had net een werkdag in onze kapitalistische economie achter de rug (Excel-sheets gevuld, processen geoptimaliseerd, uren geschreven, contracten getekend) en handelde conform de logica daarvan.

Full disclosure: ook ik werkte in het grootbedrijf. Dat deed ik zonder scrupules. De vraagstukken waren leerzaam en relevant. Mijn collega’s en klanten inspirerend. De waardering voor eigen initiatief ruimhartig. Het gaf me meer voldoening dan ik bij ngo’s of in de publieke sector vond. Hartelijk dank dus aan ons kapitalistische systeem, dat zo’n gesmeerde werkplek opleverde.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | Jaar van de boemerang

, door

Al die crisissen, iemand al op de gedachte gekomen dat we zo langzamerhand in het jaar van de boemerang terecht zijn gekomen? Het ene rapport na het andere bewijzen het. De ‘resultaten’ van jarenlang neoliberale kapitalisme komen hard aan.

‘Year of tha Boomerang’ van Rage Against the Machine verwijst naar Jean-Paul Sartre. In een voorwoord van boek ‘De verworpenen der aarde’(Les Damnés de la Terre; The Wretched of the Earth) van Frantz Fanon.

Foto: urban-museum (cc)

Een ander kapitalisme

, door

Vandaag start Sargasso met de serie Een ander kapitalisme. Auteurs van Sargasso en daarbuiten schrijven over wat er aan het huidige kapitalisme niet deugt, over mogelijke oplossingen, behulpzame perspectieven, of zelfs economische systeemwijzigingen. Over één ding is iedereen het eens: er moet iets veranderen.

Het kapitalisme. Zelfs in economisch zorgeloze tijden is er ongemak over. In de voorspoedige jaren 90 bijvoorbeeld begint in Nederland de gestage opmars van de SP. De partij die zich organiseert in ongeziene stadswijken en haar verzet naar het Den Haag van de paarse regenten brengt. Aan het eind van het decennium verschijnen op het wereldtoneel de antiglobalisten die zich keren tegen de net opgerichte WTO, de institutionele bekroning van de neoliberale globalisering. De protesten in 1999 in Seattle richten zich op alles wat er mis is met het kapitalisme. Zoals de schrijnende arbeidsomstandigheden die in No Logo van Naomi Klein worden belicht. De sweatshops aan de andere kant van de wereld zijn de keerzijde van onze zorgeloosheid.

Het kapitalisme blijkt in 2008 ook voor het westen een andere kant te hebben. Niet slechts ongemak, maar grote onrust en een najaar met angstige momenten. In haar financiële hart, waar regulering en toezicht vanaf de jaren tachtig is ontmanteld, blijken grote ongedekte risico’s te worden rondgepompt. Met de val van Lehman Brothers blijken de financiële innovaties die dat mogelijk hebben gemaakt te lijden tot een infarct. Met miljarden aan publiek geld worden de gevolgen van het privaat genomen risico beperkt en de westerse samenleving behoed voor een langdurige recessie. Het kapitalisme houd zich niet aan z’n eigen regels. Althans, de regels die ons zijn voorgehouden: dat ondernemersrisico tot grote winst kan leiden, maar ook tot verlies en faillissement. Too big to fail heet dat gebrek aan zelfreinigend vermogen van de markt. De winsten van voor 2008 worden privaat verdeeld, maar in de crisis vormt de overheid met publiek geld het vangnet voor de grote banken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Shoplifters Of The World Unite

, door

Let op: als je op Twitter zegt dat winkeldiefstal bij de Albert Heijn goed en moreel is dan kun je in Nederland (of in elk geval Rotterdam) de politie aan je deur krijgen die je “adviezen” geeft over wat je beter wel en niet kunt zeggen op social media. Misschien dat Morrissey geen zin had in gezeik van mensen die het verschil tussen systeemkritiek en opruiing niet snappen en daarom over het nummer ‘Shoplifters Of The World Unite’ (1987) toelichtte dat “[it does] not literally mean picking up a loaf of bread or a watch and sticking it in your coat pocket. It’s more or less spiritual shoplifting, cultural shoplifting, taking things and using them to your own advantage.” Maar zo’n slogan leent zich natuurlijk ook ontzettend goed voor kritische stukken over het kapitalisme – bijvoorbeeld hier van Slavoj Zizek over de rellen en plunderingen in Britse steden in 2011 en dit artikel van Seth Weeler dat serieus ingaat op de vraag hoe zo’n winkeldievengilde vorm zou kunnen krijgen. En laten we ook vooral niet vergeten dat “the origins of industrial capitalism itself are predicated on theft and trickery,” nietwaar?

Closing Time | Het K-woord

, door

Na zijn optreden bij ‘de slimste mens’ kreeg Abel van Gijlswijk, de zanger van Hang Youth, er flink van langs: Hij schold namelijk te veel tijdens het aankaarten van misstanden die dagelijks vele mensenlevens kapot maken. Want beleefd blijven terwijl dat gebeurt, dat is voor de witte gematigde meute belangrijker dan daadwerkelijk iets doen. Want schelden, dat is alleen maar slecht voor je zaak. En nogal vervelend als je toch al niet van plan bent iets te doen.

Closing Time | The Competition

, door

De komende weken hoor je hier in het kader van ‘een ander kapitalisme‘ ook muziek over dat thema. We trappen af met het album The Competition van Lower Dens. Dit is het laatste album dat de inmiddels opgeheven indiepop-band maakte en gaat over de psychotische effecten van het hedendaagse kapitalisme, met een boodschap: “you need radical and unquestioning compassion for yourself if you’re to reimagine what society could be.”

Quote du Jour

Quote du Jour | Postkapitalisme

, door

Paul Mason, auteur van Postcapitalism: A Guide to Our Future, heeft goede hoop dat de Britten een einde kunnen maken aan het tijdperk van het neoliberalisme.

Met dank aan de ‘overmoedige incompetentie’ van Boris Johnson.

In the flurry of street demonstrations across the country and parliamentary votes at Westminster in recent days, the outlines have been emerging of a potential coalition—formal or informal—involving Labour, the Green Party, the Scottish National Party and the Welsh-nationalist Plaid Cymru.

We should use this moment to demonstrate to the nabobs of orthodox economics that it is not only the era of neoliberalism that is over but—in the medium term—capitalism itself, and that a radical left government in Britain can set the template for the postcapitalist transition

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende