Sargasso staat voor nuance, discussie en als platform voor wat heel hip public journalism heet. We worden grotendeels gedragen door vrijwilligers, die vanuit hun eigen expertise en interesse opinie, analyses en achtergronden schrijven. En zo nu en dan ook onderzoek doen dat anderen (lees: journalisten) laten liggen. Het afgelopen jaar berichtten we over toegenomen regeldruk, het Rijk dat sjoemelstroom inkocht, het drama JSF en ontgassende binnenvaartschepen. Hier een kort overzicht van onderzoeksdossiers die het afgelopen jaar speelde:
DATA - Na ruim 16 jaren van steeds verder oplopende kosten per te leveren JSF (F-35), waar Nederland ook een stuk of 30 wil hebben, geeft het laatste rapport van de Amerikaanse interne accountant aan dat die kosten nu dalen. Niet veel, maar toch het vermelden waard. We gaan van $161.000.000 naar $159.000.000 per stuk.
Dat de software van het vliegtuig nog niet getest is, nemen we maar even voor lief.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
OPINIE - In 2012 nam de Kamer nog een motie van SP en PvdA aan om uit het JSF-project te stappen. In 2013 wil de PvdA 37 straaljagers kopen voor ruim vier miljard. Het verschil is natuurlijk dat de PvdA toen niet in de regering zat en nu wel. En dan wordt het donkerrode pluche heel vertrouwd en dus denkt Angelien Eijsink, defensiewoordvoerder van de PvdA nu een stuk genuanceerder over de JSF. Bovendien wil ze ook graag een keer minister van Defensie worden. Ze droomt soms al van een embedded tripje naar onze stoere commando’s in het ruige Mali. Maar ook voorzitter Spekman en partijleider Samson zijn opeens stukken toeschietelijker geworden want, verzekerden ze op 21 september hun ledenraad, de PvdA was altijd al voorstander van internationale vredesmissies.
Wie de relatie ziet met de aanschaf van de JSF mag het uitleggen. Zelfs als je een polderige vredesmissie vervangt door een krijgshaftige interventiemacht, kun je nog best met die oude F-16’s de lokale strijders de stuipen op het lijf jagen. Dat doen ze tot ieders tevredenheid al jaren in Afghanistan. Tenminste, dat zegt de regering. Trouwens, de dag voor de PvdA-ledenraad feliciteerde John Kerry de Nederlandse regering met de aanschaf. Wat heb je er dan als trouw lid nog te zoeken?
ANALYSE - De JSF houdt de gemoederen de laatste tijd wel bezig in Nederland. We hebben gezien dat er technisch en strategisch nogal wat risico’s en gebreken aan de JSF zitten. Dat de Algemene Rekenkamer niet echt positief en de logica volledig zoek is in de discussie. Eén van de belangrijkste argumenten van de JSF-lobby is, naast dat het een fantastisch vliegtuig zou zijn, dat een keuze voor JSF ons een hoop economische voorspoed zal brengen. Ook voor die laatste claim is er gerede twijfel.
Het hele JSF-programma zou voor Nederland een winst van meer dan 20.000 arbeidsjaren betekenen en een hoogwaardige bedrijfstak in de lucht houden. Dat zegt Mat Herben ten minste. Nu is Mat Herben een groot voorstander van de JSF en is het niet verwonderlijk dat hij probeert het plaatje voor de JSF er zo mooi mogelijk uit te laten zien. Toch is zijn bewering niet zomaar uit de lucht gegrepen. Hij baseert zich met name op een onderzoek (pdf) van Pricewaterhouse Coopers (PwC) uit 2008. In dit rapport komt PwC inderdaad tot de conclusie dat deelname aan de JSF een werkgelegenheidseffect heeft van 21.700 arbeidsjaren. Daarnaast komt PwC met nog een aantal indirecte effecten ter grootte van 27.200 arbeidsjaren. Er valt echter wel het een en ander af te dingen op die conclusies.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
NIEUWS - Reuters heeft een rapport van het Pentagon in handen gekregen waarin is de te lezen dat de JSF opnieuw met technische tegenslag heeft te maken. Gevolg: weer uitstel van de ingebruikname datum.
Het rapport zegt o.a. dat de JSF minder betrouwbaar en moeilijker te onderhouden is dan verwacht en de kwetsbaarheid voor vijandelijke rakketten blijft onverminderd hoog. Daar komt nog eens bovenop dat de werkgelegenheidsclaim in de VS onderuit wordt gehaald.
COLUMN - Waarin Klokwerk zich met terugwerkende kracht verwondert over de JSF-discussie.
Deze week zou het JSF-week worden. Met als ondertitel de definitieve ondergang van de PvdA. Maar die kwam er niet. En door het theater van de Algemene Beschouwingen lijkt iedereen alweer vergeten dat Samsom vorige week nog door het oog van de naald kroop.
Maar de rust die Samsom voor zijn partij creëerde is tijdelijk. Het is stilte voor de storm. Over een maand laait de hele discussie vrolijk weer op.
Een volledig bizarre discussie wat mij betreft, waarin de argumenten steeds slechter te volgen zijn.
Wat mij nog het meest bevreemdt, is dat in die hele JSF-discussie nauwelijks werd verwezen naar de inpasbaarheid van onze luchtmacht in die van de militaire bondgenoten. Want laten we eerlijk zijn: Nederland is militair gezien alles behalve autonoom. De reden dat we wat voorstellen in het buitenland is dat we deel uitmaken van grotere bondgenootschappen.
Daarin zitten we overigens bepaald niet slecht. De NAVO is het grootste militaire bondgenootschap ter wereld. De Europese Unie is qua wapentuig de tweede grote politieke macht. Zelfs als Groot-Brittannië niet meedoet, hebben we als EU naar het schijnt een groter leger en meer materiaal dan Rusland en China.
ACHTERGROND - Dit is een herpublicatie van een artikel dat vorige week op Sargasso stond. Onderaan zijn twee updates geplaatst naar aanleiding van actuele ontwikkelingen.
Ondanks de jarenlange kritiek op de aanschaf van de Joint Strike Fighter (JSF / F-35), lijkt de aanschaf er nu toch te komen door een draai van de PvdA-fractie. De kritiek richtte zich meestal op de alsmaar stijgende kosten en de vertragingen in de ontwikkeling van de JSF. Slechts weinigen hebben zich afgevraagd waardoor het komt dat de kosten blijven stijgen en de datum van operationeel functioneren steeds naar achter wordt geschoven. Zodra je je daar in gaat verdiepen kom je al snel tot de conclusie dat de JSF een vliegende Fyra is.
In de jaren ’90 realiseerde het Amerikaanse ministerie van Defensie zich dat de verschillende vliegtuigen die door de verschillende krijgsmachtonderdelen werden gebruikt op termijn moesten worden vervangen. Het nieuwe vliegtuig moest voor alle doeleinden kunnen worden ingezet en moest betaalbaar zijn. Daarom werden er partner landen gezocht. Het beste vliegtuig voor de beste prijs. Voor beide aspecten bestaat gerede twijfel.
Ontwerpkeuzes & uitgangspunten
Omdat het nieuw te ontwerpen vliegtuig voor alle doeleinden inzetbaar moet zijn, moest bij het ontwerp met de specificaties/eisen van zowel de luchtmacht, de marine, als de mariniers rekening worden gehouden. Met name de harde eis van de mariniers dat het vliegtuig verticaal moet kunnen opstijgen en landen had een grote invloed op het ontwerp. In vaktermen: Short Take Off and Vertical Landing (STOVL). Daarnaast rust het JSF-programma op vier pijlers:
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
In november diende de SP een motie dat de JSF geen kernwapentaak zou moeten hebben. Die motie heeft het kabinet nu naast zich neergelegd. PvdA tekende de motie, maar legt het als coalitiepartner nu naast zich neer.
Hoezo hebben we een JSF nodig? Boeing heeft een oude F-16 omgebouwd tot onbemand vliegtuig en een eerste succesvolle testvlucht achter de rug. In de woestijn bij Tuscon (Arizona, VS) staan er vast nog genoeg.