Wie vertrouwt de journalist nog? (4)

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Hieronder een stuk van Henk Blanken, adjunct-hoofdredacteur van het Dagblad van het Noorden. Het verscheen eerder op zijn eigen blog. Lees ook deel 1, deel 2 en deel 3. Als argwaan de culturele norm is, hoe gaat vertrouwen in de pers dan nog een rol spelen? Ik geloof dat mediaconsumenten op enig moment weer keuzes zullen gaan maken die ten dele gebaseerd zijn op de zekerheid ? meer dan de sceptische aanname ? dat informatie klopt en opinies gezag hebben. Maar bovenal denk ik dat eerst nog een andere behoefte zal ontstaan: niets willen missen. Onmogelijk kunnen we al het nieuws volgen. De Google-generatie vertrouwt er niet op dat de klassieke journalistiek de juiste selectie maakt ? ze hebben er althans geen geld voor over. Jongeren vertrouwen op hun netwerk, waarop ze vrijwel doorlopend mobiel zijn aangesloten. En ze weten dat ?breaking news? door oude en nieuwe media zo massaal wordt opgepikt dat ze het hoe dan ook meekrijgen (?Als het belangrijk genoeg is, vindt het mij wel?).

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie vertrouwt de journalist nog? (3)

, door

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Hieronder een stuk van Henk Blanken, adjunct-hoofdredacteur van het Dagblad van het Noorden. Het verscheen eerder op zijn eigen blog. Lees ook deel 1 en deel 2.

Natuurlijk zat de CIA achter de aanslagen op de Twin Towers. De Mexicaanse griep is bedacht door een op winst beluste samenzwering van wetenschappers, overheid en farmaceutische industrie. Het hiv-virus is bewust verspreid om overbevolking tegen te gaan en de DSB-bank is over de rand van het bankroet geduwd door een old boys-network onder aanvoering van minister van Financiën Wouter Bos.

Complotdenkers zijn creatief. Dankzij internet zijn ze dat met talloze gelijkgestemden ook nog eens samen. Ze vinden elkaar in de echoputten van de netwerksamenleving. Hun theorieën zijn het product van constructief wantrouwen. Hun argwaan zwelt aan, langs soms verrassend originele denklijnen, gedreven door passie en onbehagen. Een rem zit er niet op, want niemand spreekt hen krachtig genoeg tegen.

In de 1.0 samenleving van massamedia en maatschappelijk middenveld, van polderend landsbestuur en zuilen, zou de pers de frustratie hebben gedempt, de fictie hebben ontmaskerd of ? veel waarschijnlijker ? hebben doodgezwegen, weggefilterd uit het nieuws als klinkklare onzin. Maar complotdenkers hechten minder waarde aan de journalistiek dan aan andere complotdenkers; de pers maakt in het beste geval deel uit van het complot.

Transactie
Het groeiend wantrouwen is een probleem voor de samenleving, niet alleen voor de pers. Sinds de industrialisatie van eind negentiende eeuw, sinds we in steden min of meer anoniem bij elkaar zijn gaan leven, hebben we andere mechanismen van vertrouwen moeten ontwikkelen. Familiebanden en clanstructuren voldoen niet meer. We hebben organisaties nodig ? een middenveld ? en delegeren ons bestuur aan politici die we vrijwel nooit meer persoonlijk kennen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie vertrouwt de journalist nog? (1)

, door

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Hieronder een stuk van Henk Blanken, adjunct-hoofdredacteur van het Dagblad van het Noorden. Het verscheen eerder op zijn eigen blog.

Tot op het bot wantrouwt de Nederlander zijn bank, zijn priester, zijn volksvertegenwoordiger en zijn klimaatwetenschapper. Ze graaien en verdraaien, liegen en bedriegen, jagen de waan van de dag en hun eigen status na. We leven in een low trust samenleving, aldus een themanummer van Filosofie Magazine dat vreemd genoeg met geen woord rept van de pers. Wie vertrouwt de journalist nog?

Ondanks de doehetzelf-media van internet, ondanks de ?dekolonisatie van de burger? (Hofland), speelt de pers nog een rol tussen publiek en instituties. Na de hoogtijdagen van de massamedia eind vorige eeuw, toen pers en politiek elkaar vonden in een dramademocratie, kalft de invloed van de journalistiek af; de pers bereikt minder lezers en kijkers, die zich calculerend afvragen of ze ook zonder krant kunnen.

Dat kunnen ze niet ? misschien nog wel zonder krant, maar niet zonder journalistiek. Maar dat die pers even onmisbaar is als een politicus, de huisarts of een straatagent laat zich lastig uitleggen. Het vertrouwen in pers en massamedia neemt af. Dat is vreemd en zelfs wat onrechtvaardig, want de journalistiek is de afgelopen decennia eerder beter geworden dan slechter. Onafhankelijker, professioneler, breder, betrokkener.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Moet de journalistiek richting wetenschap?

, door

Julian Assange is betrokken bij Wikileaks, een site die informatie die beschikbaar is gemaakt door klokkenluiders openbaar maakt. Hij is al tijden erg kritisch op de media. Logisch, want Wikileaks bestaat bij de gratie van het falen van de main stream media. Volgens hem zijn de media gemakzuchtig en lui.

Hij pleit voor een wetenschappelijker journalistiek. In de wetenschap kan je geen paper publiceren zonder een uitgebreide en door iedereen te verifiëren bronnenlijst. Waarom niet dezelfde eisen stellen aan journalistieke publicaties?

Het klassieke – en valide – argument is altijd geweest dat er geen ruimte was en is in de krant. Je kan moeilijk onder elk krantenartikel een lijstje met bronnen, en indien nodig de complete tekst van de bron toevoegen. Maar sinds het internet mainstream is geworden, nu toch alweer een jaartje of tien, gaat dat argument niet meer op: dataverkeer en opslagruimte kosten zo goed als niets meer en zijn in grote hoeveelheden voorhanden.

Op dat vlak houdt niets de vooruitgang tegen, maar de journalistieke mores is nog niet aangepast aan dit nieuwe tijdperk. En of dat gaat gebeuren is nog maar de vraag. De oplages lopen terug en vooral de kranten zijn nog druk zoekende nieuwe inkomstenbronnen aan te boren, want de opbrengsten van het internet compenseren dit niet. Het laatste waar de kranten op zitten te wachten is dat het het schrijven van een stuk lastiger gaat worden en langer gaat duren.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Spindoctors: Nederland loves Mark Rutte!

, door

GeenCommentaar heeft altijd ruimte voor gastloggers. Vandaag een stuk van Chris Aalberts, dat eerder verscheen op zijn eigen weblog.

Mark Rutte (Foto: Wikimedia Commons/Nick van Ormondt)

Nog even en we hebben na een eeuw weer een liberale premier: Mark Rutte. De man werd al meerdere keren afgeschreven: hij won ooit nipt de lijsttrekkersverkiezingen van de VVD, en moest bij Rita Verdonk’s vertrek uit de VVD een flinke partijcrisis bezweren. Zijn peilingen waren altijd zeer beroerd, maar nu is hij terug. Hij overtuigt niet alleen de VVD-partijelite, maar ook heel Nederland. Mark is jong, vlot, belezen, kundig en charismatisch. Hij zal Nederland wel door de economische crisis leiden, en grote groepen Nederlanders geloven daarin, harde ingrepen in de sociale zekerheid of niet.

Job Cohen
Wat jammer nou voor Job Cohen. Hij was een alom gerespecteerd burgemeester en de hoop van Nederland, toen hij twee maanden geleden werd aangekondigd als nieuwe PvdA-leider. Heel Nederland zuchtte van verlichting dat een nieuwe leider was opgestaan. Een grote golf van enthousiasme overspoelde Nederland en internet, waar sociale netwerksites als paddenstoelen uit de grond schoten om Job in zijn overwinningstocht naar het torentje te ondersteunen. Na acht jaar Balkenende had Nederland op dit moment gewacht: verlossing.

Maar nu is alles ineens anders: Mark lijkt met de eer te gaan strijken en Job lijkt plotseling een slechte keus. Job kent zijn cijfers niet, en maakt daar in debatten ongemakkelijke grapjes over. Job daagt Wilders bij een televisiedebat uit, om datzelfde debat vervolgens van hem te verliezen. Job hakkelt en struikelt over zijn eigen woorden, wordt boos op Wilders, en past elke keer zijn programma aan, waar hij vervolgens weer spijt over moet betuigen. Al met al niet erg vreemd dat Nederland binnen twee maanden helemaal klaar is met Job.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sinds wanneer doet iedereen aan vuilnisbaknieuws?

, door

Alexander Pechtold (D66) publiceerde vandaag een opiniestuk in de Volkskrant naar aanleiding van het eenmalige politieke roddelblad Binnenhof, een samenwerking tussen HP/De Tijd, Royalty en Weekend. In onvervalste tabloidstijl worden in deze uitgave zelfs vuilnisbakken bestudeerd, waaronder die van D66-voorman Alexander Pechtold. Ironisch genoeg was Wilders’ opmerking, nog niet zo lang geleden, dat HP/De Tijd een ‘smerig links medium’ is, nadat een HP-journaliste infiltreerde bij de PVV. Bijzonder om te zien hoe in een week een vliegramp en een vuilniszak vragen opwerpen binnen de media: hoe ver mogen we gaan? Maar gaat dit nu over de grenzen van ‘de media’ of over de grenzen (en de verkoopzucht) van een of twee titels?

Weekblad HP/De Tijd, dat zijn totaal betaalde gerichte oplage de afgelopen jaren flink zag slinken, zit sinds het aantreden van hoofdredacteur Jan Dijkgraaf in januari 2009 weer in de lift. Misschien niet eens zozeer qua verkoopcijfers, maar wel als concept. Dijkgraaf, als voormalig Metro- en Panorama-hoofdredacteur, weet hoe hij een blad ‘neer moet zetten’. Sterker, hij doet dat op een prikkelende, verrassende en soms omstreden wijze. Wie het blad in de laatste dagen van Henk Steenhuis las (voor Dijkgraafs aantreden), begreep de koers van het blad niet. Het leek wel een vergezochte potpourri van zoekgeraakte GPD-journalisten met een nietje erdoor. Onder Dijkgraaf heeft de titel zich hervonden. Of je het blad leuk vindt of niet, knap is het wel. Dijkgraaf heeft het blad cynisch, jachtig en gewaagd gemaakt.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Journalistiek, democratie en …….

, door

Gisteren vond in Den Haag een debat plaats over nieuwe media en nieuwe journalistiek. Een van de aanleidingen voor dit debat was het stuk van Guikje Roethof, de NOS ombudsman. Hier een aardig verslag door Peter Olsthoorn. Lees de stukken rustig even door voor u verder gaat. Dan is de context wat duidelijker.

Zelf was ik ook aanwezig bij het debat. Gedurende de avond bekroop mij een onrustig gevoel. Maar ik kon er niet goed de vinger op leggen. In mijn korte bijdrage daar heb ik onterecht aangegeven dat mijn onrust kwam door het gevoel dat de traditionele journalistiek bezig is de “nieuwe media” in te kapselen en zo het terrein terug te veroveren. Maar op weg naar huis kwam ik er achter dat daar niet de essentie zit van mijn onrust.
Even een stapje terug. Dit stond er in de introductietekst over het debat:
“Een vrije pers is de hoeksteen van de democratie. Wat betekenen de nieuwe media voor de traditionele rol van de journalistiek als ‘waakhond’?“

In mijn ogen is democratie iets heel belangrijks. En het spelen van de waakhond dus een belangrijke rol. Maar ook een rol die je niet kan vervullen zonder passie. Niet passie voor de journalistiek, maar passie voor de democratie en het belang van de samenleving.
En dat miste ik heel erg in het debat. Alle “oude” media hadden een zeer instrumentele visie op het gebruiken van de nieuwe technieken in hun werk. Het waren slechts hulpmiddelen om hetzelfde werk te doen, maar dan sneller en beter. Slechts heel even werd er stilgestaan (vanuit het publiek) bij de impact die dat zou kunnen hebben op ons democratische bestel.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wordt de innovatie op het internet bedreigd?

, door

Harm Hopman is als webontwikkelaar verbonden aan de Hogeschool van Amsterdam en publiceerde eerder artikelen over literatuur, filosofie en internet als middel in ontwikkelingssamenwerking.

De meeste internetters zijn er wel mee bekend: traag internet op dagen dat het regent, of Nederland massaal vrij heeft. Sommigen hebben zelfs ervaring met providers die p2p-verkeer afknijpen ‘om hun netwerk staande te houden.’ Wat als deze verschillen in internettoegang een vanzelfsprekend onderdeel worden van de infrastructuur van het internet?

Om de discussie over de journalistiek en het internet aan te scherpen wordt dikwijls media-magnaat Rupert Murdoch aangehaald. De steenrijke en karikaturale eigenaar van onder andere MySpace, die probeert zijn kranten weer winstgevend te maken door Google uit z’n achtertuin te bannen, en hoge paywalls op te richten. Het gerucht gaat dat hij zelf nog nooit een email heeft verstuurd, en onlangs voor een foto-moment voor het eerst een computer aanraakte: bij de introductie van de iPad, de hoop in bange dagen voor (kranten)uitgevers.

Uit de VS komt echter meer karikaturaal en verontrustend nieuws. Dinsdag heeft het federaal gerechtshof van het district Columbia een uitspraak gedaan in een zaak tussen provider Comcast en de Federal Communications Commission. De uitspraak zet de deur open naar meerdere digitale wegen. Een snelweg voor websites die betalen aan de providers, en een provinciaals landweggetje voor zij die dat niet doen, of zij die überhaupt niet in beeld komt als het gaat om deals met de providers.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende