Recensie | Op zoek naar Karadzic – Zvezdana Vukojevic

Zvezdana Vukojevic heeft met Op zoek naar Karadzic een boeiend en leesbaar boek geschreven. Ik kan het iedereen van harte aanbevelen die interesse heeft in het conflict in het voormalig Joegoslavië, de internationale vervolging van oorlogsmisdaden, of het drama in Srebrenica (en de Nederlandse rol daar in). Of die gewoon een beetje gezonde algemene interesse in de wereld heeft. Zo. Wellicht heb ik hiermee al de strekking van de hieropvolgende recensie verklapt, maar weet ik veel… ik doe dit ook maar voor het eerst, zo’n boek review. Als een uitgever Sargasso benadert voor een gratis recensie-exemplaar van een boek over zo’n interessant onderwerp zeg ik daar geen nee tegen. En voor wat hoort wat – al heb ik geen ervaring met deze specifieke ‘wat’. Maar ik dwaal af. En ik ratel nu over mijn eigen persoontje, terwijl het hier natuurlijk gaat om het boek van Vukojevic. En daar valt genoeg boeiends over te vertellen. Maar voor we dat doen, even heel kort een reminder wie Karadzic ook al weer is:

Foto: UN International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia (cc)

Bosnië wacht met spanning op rechterlijke uitspraak Mladic

ELDERS - Het Joegoslavië Tribunaal komt volgende week met een oordeel over generaal Ratko Mladic, de aanvoerder van het Servische leger in Bosnië in de burgeroorlog eind jaren negentig.

Mladic, de ‘slager van Bosnië’, wordt beschuldigd van genocide in Srebrenica in 1995 en zes andere dorpen in 1992, vervolging van de niet-Servische inwoners van Bosnië, terrorisering van de inwoners van Sarajevo en gijzeling van leden van de VN-vredesmacht. Zijn aanklagers eisen levenslange gevangenisstraf. Zijn zoon Drako verwacht dat de rechtbank hem vrijspreekt: “if normal criminal law is applied, General Mladic will be on his way home on November 23”. Mladic kon pas in 2011 worden gearresteerd nadat hij jarenlang bescherming had gekregen van de Servische autoriteiten.

In het Servische deel van Bosnië is de generaal nog steeds een held. Mladen Grujicic, de huidige burgemeester van Srebrenica is niet onder de indruk van de aanklacht. Meer dan 8000 inwoners zijn van daar weggevoerd en vermoord. Volgens de burgemeester klopt het aantal niet en heeft Mladic persoonlijk niemand vermoord. Volgens de Bosnische Serviërs voert het Joegoslavië Tribunaal een politiek proces dat alleen Serviërs berecht voor misdaden waarvoor anderen niet eens worden aangeklaagd. Burgemeester Grujicic is woedend over de vrijspraak van Naser Oric, de aanvoerder van de Bosniaks in Srebrenica. De moeders van Srebrenica applaudiseerden toen Oric de rechtbank verliet. Het leek een beetje op de hulde die de Servische nationalist en naaste medewerker van Milosevic Vojislav Seselj vorig jaar ontving van  vendelzwaaiende aanhangers op het Plein der Republiek in Belgrado, nadat hij door het Joegoslavië Tribunaal was vrijgesproken. Tot grote woede van vele Kroaten en Bosniaks.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: wikimedia.commons

“Mladic was er niet bij” zegt zijn echtgenote

ELDERS - In Den Haag is het proces heropend tegen de Servische generaal Ratko Mladic die beschuldigd wordt van de moord op duizenden moslims uit Srebrenica na de overgave door de Nederlandse VN-troepen in juli 1995. Nederland is inmiddels wel klaar met deze geschiedenis. Servië is nog dagelijks bezig met de gevolgen van de oorlogen uit de jaren negentig.

Bosiljka Mladic, de echtgenote van Mladic, zat woensdag in de getuigenbank van het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag (foto). “Mijn man was in juli 1995 bij mij in Belgrado”, verklaarde ze. Hij kan dus niet aanwezig zijn geweest bij het bloedbad dat de Serviërs hebben aangericht onder de mannen die zij uit Srebrenica hadden weggevoerd. Ze ontkende ook dat haar man er orders voor had gegeven. Ze had het hem ook gevraagd en zijn antwoord was: twijfel je aan me? Nee, natuurlijk. Hoe relevant is de getuigenis van de echtgenote van een aangeklaagde?

Bosiljka bevestigde dat haar man tot de arrestatie van Milosevic in 2001 beschermd werd door de Servische regering. Daarna is hij ondergedoken. Ze dacht dat hij al wel dood zou zijn toen hij tien jaar later alsnog werd gevonden en uitgeleverd. Hij had eerder al eens een hartaanval gehad en leefde ondergedoken in moeilijke omstandigheden. De verdediging van Mladic zegt dat de 73-jarige oud-generaal inmiddels te ziek is om het proces te doorstaan. Russische dokters zijn ingeschakeld om zijn toestand te onderzoeken. Een dergelijk scenario is al eerder vertoond bij het Joegoslavië-tribunaal.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Joegoslaviëtribunaal deelt dreun uit aan internationale rechtsorde

ANALYSE - Tegen alle verwachting in werd de Kroatische oud-generaal Ante Gotovina een kleine twee weken geleden vrijgesproken door het Joegoslaviëtribunaal. Was het een verbijsterende beslissing of juist het bemoedigende begin van een brave new world in het internationale recht? Gastredacteur Maarten Middelkoop ontwart het kluwen.

De reputatie van het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag is al jaren aan erosie onderhevig. Het zou teveel geld kosten – een miljoenenverslindende moloch. Bovendien zou het duurzame vrede in de weg staan in het voormalig Joegoslavië. Immers: bij iedere vrijspraak of veroordeling loopt de spanning er weer op en wordt de prille toenadering tussen de voormalige vijanden de nek omgedraaid.

Maar het tribunaal had ondanks alles één troef in handen: onafhankelijke rechtspraak. Dit werd gegarandeerd door het te bemannen met buitenlandse rechters in het verre Den Haag, een half continent verwijderd van de killing fields in de Balkan. Zonder uitzondering werden er oorlogsmisdadigers uit alle etnische groepen aangeklaagd, Serviërs, Kroaten, Kosovaren.

Maar juist die troef van onpartijdigheid lijkt het tribunaal nu uit handen te hebben gegeven door Gotovina in hoger beroep op vrije voeten te stellen na zijn eerder veroordeling in 2011. Het wordt een omslagpunt in de geschiedenis van het tribunaal genoemd. Wie de overdaad aan harde bewijzen gezien heeft, begrijpt waarom.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Internationale Strafhof Den Haag spreekt in hoger beroep twee Kroatische generaals vrij

Ante Gotovina en Mladen Markac zijn vrijgesproken van oorlogsmisdaden.

Tijdens “Operatie Storm” in 1995, tegen het einde van de Joegoslavische burgeroorlog, veroverden Kroatische strijdkrachten Krajina en verdreven ze tussen de honderdvijftigduizend en tweehonderdduizend Serven uit de regio.

Beide generaals werden in 2011 aanvankelijk veroordeeld wegens oorlogsmisdaden en deportatie van de Serven. De rechters oordeelden toen dat beide Gotovina en Markac deel waren van een vooropgezet plan onder leiding van Franjo Tudjman om de Serven te verdrijven.o

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Srebrenica: wie 1 mens redt…

Een bijdrage van GB van Publiekrecht & Politiek.

Het verhaal van deze zaak is van twee kanten te vertellen. Vanaf een kant het verhaal van Mustafic, de elektricien die al een tijdje voor Dutchbat werkte. Hij was niet officieel in dienst, maar gedetacheerd door de gemeente van Srebrenica. Na de val van Srebrenica vluchten hij en zijn gezinnetje naar het kantoortje op de compound ‘waar hij gewoonlijk werkt.’ Langzaam wordt hem en de Nederlandse blauwhelmen duidelijk dat het echt gruwelijk aan het misgaan is. Er komen verhalen van martelingen, berichten van lijken en het geluid van schoten ‘op executietempo’. Bijna iedereen is al van de compound af. Als de Dutchbatters het vege lijf proberen te redden wil Mustafic het zijne erbij voegen. Maar hij is geen VN-personeel, heeft geen pas, staat niet op lijst en moet dus van de compound af; in de armen van wat nu een sukkelige clown in Scheveningen lijkt, maar die nog altijd is wat hij toen werd: een massamoordernaar. Hij draagt de eerste verantwoordelijkheid. Maar viel er voor Mustafic echt niets te regelen? Pasje maken, plekje in de vrachtwagen? Voor wie het verhaal zo leest en zich een taak als rechter indenkt is het snel duidelijk: onrechtmatig.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De lijn tussen Ratko Mladic en Winnie Mandela

Wat hebben die met elkaar te maken?  In voormalig Joegoslavië is serieus nagedacht over een waarheids- en verzoeningscommissie naar Zuid Afrikaans model. Uiteindelijk zette Kostunica niet door en kwam er van waarheid en verzoening weinig terecht. Het tribunaal in Den Haag moest het opknappen, met het strafrecht als invalshoek. Het schoot me te binnen toen ik de oude zieke Mladic op de televisie zag, een uitgebluste, maar nog steeds gevaarlijke vechtersbaas.

Misdaden tegen de mensheid (foute vertaling menselijkheid) zijn een ingewikkeld begrip. Het proces tegen de Nazi’s in Neuremberg (1946) was de eerste keer en het proces Eichmann in Jeruzalem bouwde daarop voort. Maar de strafrechtelijke waarheid en de historische waarheid zijn verschillende dingen. Dus het zoeken naar vormen van kennis en verzoening, na afscheid van een fout regime, bleef: hoe reconstrueer je een gruwelijke periode, hoe leer je daarvan, hoe straf je de daders en hoe geef je vorm aan de verzoening? Het is verrassend actueel, als je ziet hoe een oude dame van 96 alsnog een te haastige moord opbiecht van meer dan 60 jaar geleden.

Er zijn tientallen onderzoeken geweest voor waarheid en verzoening, met sterk uiteenlopende werkwijzen, budgetten en looptijden. Sommigen betaalden vergoedingen aan slachtoffers, sommigen rapporteerden alleen, anderen vroegen om waarheid in ruil voor amnestie. De verschillen zijn interessant. Priscilla Hayner beschrijft  21 onderzoeken in haar boek: “Unspeakable Truths, confronting state terror and atrocity”, New York, 2001. Het boek bevat beschouwingen over: Argentinië (85), Chili (90-91), Zuid Afrika (94-2000), Duitsland (92-94).  De  kernvraag luidt “how truth commissions around the world are challenging the past and shaping the future.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: De laatste

[qvdd]

The prosecutor of the ICTY welcomes the arrest today of Goran Hadzic. Today marks the arrest of the last of the 161 persons indicted by the tribunal.

Een score van 161 uit 161, Frederick Swinnen van het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag is terecht content met de vangst van de laatste. Het nieuwe management van Servië kan ook trots zijn en met opgeheven hoofd aanspraak maken op lidmaatschap van de EU.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende