Jeugdzorg op de schop – deel 2

De jeugdzorg in Nederland gaat flink op de schop. Gemeenten worden verantwoordelijk, er is minder budget en er wordt meer vertrouwd op eigen kracht en eigen netwerk. Sargassoredacteuren Jeroen Laemers en Eva Schram gingen op bezoek bij jeugdzorginstelling TriviumLindenhof en spraken met medewerkers en (ex-)cliënten. Vandaag deel 2 van de tweedelige reportage. (Deel 1 is hier te vinden.) Nadat ze voor de derde keer uit huis werd geplaatst, kwam Judith (met wie we in het eerste deel van deze reportage al even kennis maakten) in een woongroep terecht. Haar vader hield nauwelijks toezicht waardoor haar thuissituatie niet veilig was. Judith kreeg te maken met mishandeling en seksueel misbruik. Haar moeder, die niet in staat was voor zichzelf te zorgen, woonde apart en onder begeleiding. Haar enige andere familie, een tante, was grotendeels buiten beeld. Op iets latere leeftijd kon ze tot op zekere hoogte rekenen op de ouders van een goede vriendin, die haar bijvoorbeeld meenamen op uitstapjes. Maar toen Judith aan een nichtje van haar vriendin bekende dat ze wel eens blowde, werd het contact direct en volledig verbroken. Al vanaf haar vroege tienerjaren kreeg ze last van depressies. De leefgroep waar Judith de laatste jaren verbleef, omschrijft ze als 'een dierentuin waar je je eigen plek moet veroveren.' Hoewel de leiding er strak op zat werd er regelmatig gedronken en geblowd. Ook werd ze geconfronteerd met ongewenste intimiteiten van medebewoners: 'Ik kan moeilijk nee zeggen.' Ze kreeg een training om haar weerbaarder te maken: 'Daarbij moest ik heel hard tegen een bal aan slaan.'

Foto: TijsB (cc)

Jeugdzorg op de schop – deel 1

REPORTAGE - De jeugdzorg in Nederland gaat flink op de schop. Gemeenten worden verantwoordelijk, er is minder budget en er wordt meer vertrouwd op eigen kracht en eigen netwerk. Sargassoredacteuren Jeroen Laemers en Eva Schram gingen op bezoek bij jeugdzorginstelling TriviumLindenhof en spraken met medewerkers en (ex-)cliënten. Vandaag deel 1 van de tweedelige reportage.

‘Toen ik vier of vijf was, werd ik uit huis geplaatst. Dat weet ik nog heel goed. Ik was overdag thuis met mijn vader. Er kwamen allemaal mannen aan de deur, mijn vader probeerde ze tegen te houden. Ze kwamen in huis zoeken, dus ik verstopte me onder tafel. Wat ik nog steeds niet snap: ze hadden me gewoon kunnen zien zitten, maar haalden me niet onder die tafel vandaan. Ik ben er zelf onderuit gekropen.’

Het bovenstaande is de allereerste duidelijke herinnering van Judith (18). Bij deze ene gedwongen uithuisplaatsing zou het niet blijven. Via verschillende pleeggezinnen, tehuizen en een gesloten instelling kwam ze uiteindelijk in een ‘gewone’ open leefgroep terecht. Al die tijd stond Judith onder toezicht van Bureau Jeugdzorg dat haar opvoeding toevertrouwde aan verschillende gespecialiseerde jeugdzorginstellingen.

Jeugdhulpverlening te verkokerd

Op dit moment is in Nederland de jeugdhulpverlening verdeeld in verschillende sectoren. Gemeentelijke Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) zijn verantwoordelijk voor consultatiebureaus en schoolartsen, preventie, voorlichting en lichte hulpverlening. Meer gespecialiseerde hulp wordt, in opdracht van provincies en Rijk, geboden door de jeugd-ggz, de jeugd-lvb (die zich richt op kinderen met een lichte verstandelijke beperking) en de jeugdreclassering. Tenslotte is er nog de reguliere jeugdzorg die intensieve, pedagogische ondersteuning biedt aan gezinnen met zware opvoedproblemen en zorg draagt voor kinderen die uit huis worden geplaatst. Ook deze hulpvorm valt nu nog onder de verantwoordelijkheid van de provincies.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Images Money (cc)

Veel programma’s in jeugdzorg zijn weggegooid geld

ANALYSE - Werkt de Eigen Kracht-conferentie nu wel of niet? Moet het effect eerst wetenschappelijk worden aangetoond, zoals hier eerder werd betoogd? Ja, zegt Greetje Timmerman, want er wordt in de jeugdzorg al te veel geld verspild aan programma’s waarvan het effect onduidelijk is.

Wat we nu zien gebeuren bij de Eigen Kracht-conferentie hebben we eerder gezien bij het Triple P-programma (een methode waarin ouders een positieve opvoedstijl aanleren): dat is uitgerold over Nederland zonder deugdelijk onderzoek naar de effectiviteit ervan. Een ander voorbeeld is het JOGG-programma, een interventie om overgewicht en obesitas bij kinderen en jongeren terug te dringen. Dat was heel succesvol in Frankrijk en wordt thans uitgerold over Nederland. JOGG kost ontzettend veel geld, maar het is geenszins aangetoond dat dit programma effectief is voor de mensen bij wie het probleem het grootst is, namelijk voor de mensen met een lage sociaaleconomische positie in de samenleving.

Uit evaluaties van interventies als het JOGG blijkt dat resultaten niet uitgesplitst worden naar sociaaleconomische status. Er zijn positieve effecten, maar onduidelijk is voor wie. En dat is wel belangrijk want (medisch) sociologen stellen telkens weer vast dat gezondheidsinterventies, bijvoorbeeld op scholen of in de wijk of via jeugdzorg niet effectief zijn voor de groepen waar het juist om gaat. Ik ben het dan ook met Stams en Van der Helm eens dat er eerst gedegen wetenschappelijk onderzoek moet zijn verricht alvorens weer heel veel geld te investeren in weer een nieuwe interventie waarvan je niet weet of en voor wie het werkt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Jeugdzorg moet leren framen

OPINIE - Als de zaak-Yunus iets laat zien, is het dat jeugdzorg slecht inspeelt op verschillende doelgroepen, vindt Khalid Boutachekourt.  

De zaak Yunus heeft in binnen- en buitenland veel stof doen opwaaien. Pleegzorg en jeugdzorg werden (wederom) onderwerp van kritiek. Tegelijkertijd kregen de lesbische pleegmoeders van Yunus vanuit vele kanten steunbetuigingen. Fantastisch dat zij de zorg voor dit kwetsbare kind op zich genomen hebben, terwijl islamitische pleegouders in geen velden of wegen te bekennen zijn. Daarvoor moet de vlag uit.

Maar anderen vinden het een klap in het gezicht. Hoe heeft jeugdzorg de tradities en religieuze achtergrond van dit kind en zijn gezin zo kunnen schenden? Is het niet zo dat artikel 15 van de Wet op de Jeugdzorg luidt dat de hulpverlener bij de uitoefening van haar taken rekening dient te houden met de godsdienstige gezindheid, de levensovertuiging en culturele achtergrond van de cliënt? Hoe haalt jeugdzorg het dan in haar hoofd om een moslimkind bij een autochtoon lesbisch stel onder te brengen?

Dilemma’s

Deze casus toont aan dat het geen sinecure is om als instelling in de samenleving draagvlak te creeëren en houden. Met name als het gaat om ethische dilemma’s kunnen de gemoederen hoog oplopen terwijl de beleidsruimte in veel gevallen beperkt is. Over de vraag of adoptie en pleegzorg wel of niet is toegestaan in islamitische kring bestaat echter ook veel onduidelijkheid. Veel moslims geven aan dat het verboden is. Ook onder professionals in de jeugdzorg is hier veel onduidelijkheid over.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Danny Mekic' (cc)

Zorg dichtbij en toch zo veraf

ANALYSE - In de zorgparagraaf van het regeerakkoord staan slechts twee noviteiten: het zorgpremiestelsel en het populatiegebonden budget. Door gebrek aan duidelijkheid is over het eerste is al veel rumoer losgebarsten. Er bestaat een gerede kans dat het andere onderdelen van de zorgparagraaf ook zo zal vergaan.

“Zorg dichtbij” luidt de titel van de zorgparagraaf. Het regeerakkoord belooft meer wijkverpleegkundigen, meer tweedelijnszorg naar de eerste lijn en hevelt voorzieningen over naar de gemeenten. Daar staan echter bezuinigingen op de lonen van verplegend personeel, schaalvergroting, volumebeperking en  gekrompen budgetten tegenover.

De prioriteiten: goede zorg en goede gezondheid, kwaliteitsverbetering, kostenbeheersing en samenwerking tussen zorgaanbieders. ‘Kwaliteitsverhoging gaat (…) vaak samen met kostenverlaging’ en ‘Concentratie van voorzieningen zorgt  voor hogere kwaliteit tegen lagere kosten’ zijn een paar citaten die het droomland van Rutte II goed illustreren.

Maar het regeerakkoord geeft weinig duidelijkheid over hoe de brei van maatregelen een consistent, kwalitatief goede zorg  waarborgt.

Kostenbeheersing

Met een bekende, maar sleetse, tactiek moet in 2017 vijf miljard euro zijn bezuinigd. Evenals vorige kabinetten gaat Rutte II vooral schuiven met potjes. Onderdelen van de zorg worden overgeheveld van Rijk naar gemeenten, van  tweedelijnszorg naar de eerste lijn en van de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) naar de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) of ZVW (Zorgverzekeringswet). De overhevelingen gaan uiteraard gepaard met verlaagde budgetten.

Foto: Shirley de Jong (cc)

Misbruik binnen de jeugdzorg en misbruik in de katholieke kerk: een terechte vergelijking?

ACHTERGROND - Afgelopen maandag presenteerde de Commissie Samson haar rapport Omringd door zorg, toch niet veilig. Uit dit verslag bleek dat kinderen in jeugdzorginstellingen veel vaker dan gemiddeld slachtoffer worden van seksueel misbruik. Vergelijkingen met het wijdverbreide misbruik in de katholieke kerk werden snel gemaakt. Is dit terecht?

Sinds de Commissie Samson haar rapport over misstanden in de jeugdzorg openbaar maakte, is al het nodige geschreven over de overeenkomsten tussen het misbruik van gedwongen uit huis geplaatste kinderen en het misbruikschandaal binnen de katholieke kerk. Het bisdom Haarlem-Amsterdam klaagde zelfs dat de jeudgzorg wel erg makkelijk wegkwam in vergelijking tot ‘wat de verantwoordelijken binnen de R.K. Kerk twee jaar geleden over zich heen kregen’. Betekent dit dat de katholieke kerk overdreven hard is aangepakt door op sensatie beluste journalisten? Of dat het misbruik binnen de katholieke kerk tot op zekere hoogte kan worden gerelativeerd door te wijzen naar de jeugdzorginstellingen waar ook van alles mis blijkt te zijn?

Om na te gaan in hoeverre de vergelijking tussen het misbruik in de jeugdzorg en in de katholieke kerk vergelijkbaar is, kunnen we allereerst terecht bij het rapport van de Commissie Samson zelf. Onderstaande citaten zijn afkomstig van pp. 133-4 van dit verslag:

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Hoe de politie duizenden risicokinderen produceert

In drie maanden tijd is Nederland bijna vierduizend risicokinderen rijker geworden. Deze kinderen zijn van september tot en met december 2010 geregistreerd in het nieuwe profileringssysteem van de politie: ProKid. Wat is dit voor een systeem en hoe werkt het?

Het softwareprogramma ProKid is ontworpen om kinderen tot twaalf jaar die risico lopen op problemen vroegtijdig op te sporen. Als een kind als dader, slachtoffer of getuige betrokken is bij een delict, komt er een melding in het systeem. Die kijkt of het kind vaker wordt genoemd en of er ook politie-informatie beschikbaar is over zijn thuisadres.

Het kind krijgt vervolgens een risicoscore: wit, geel, oranje en rood. Hoe vaker en heftiger betrokken bij een delict, hoe hoger de kleur. Ook de antecedenten op het huisadres tellen flink mee. Bij geel, oranje en rood moet er altijd opvolging plaatsvinden. Een kwaliteitsmedewerker van de politie controleert handmatig of de melding klopt en stuurt de casus zo nodig door naar Bureau Jeugdzorg.

Oud-minister Guusje ter Horst (Binnenlandse Zaken) was een aantal jaren terug zo enthousiast dat het systeem over heel Nederland uitgerold moest worden. Toch is er eerst een pilot gekomen bij drie andere korpsen: Amsterdam-Amstelland, Brabant Zuid-Oost en Hollands-Midden. De evaluatie van die pilot is opmerkelijk om verschillende redenen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 19-10-2022

Jeugdzorg: graag ontzorgen

Omdat de samenleving niet langer een ‘neus’ heeft voor kwetsbaarheid, komt de opvoeding van kinderen steeds meer in handen van professionals. Dat kan anders, schrijven Dorien Graas en Dieneke de Ruiter van de Raad Maatschappelijke Ontwikkeling.

Op de kinderafdeling van een ziekenhuis staat op een poster aan de muur geschreven: ‘Let meer op uw kinderen dan op de monitor’. Hoewel het een oproep is aan ouders in een medische context, verbeeldt deze poster ook een trend in de jeugdhulpverlening. Het is een tendens om risico’s en opvoedproblemen vroegtijdig te signaleren en via gespecialiseerde zorg te volgen. Net als de toenemende neiging om het gewone gesprek van ouders met leerkrachten, huisartsen of CJG-medewerkers steeds meer te formaliseren en standaardiseren.

Het jeugdbeleid in de jaren tachtig heeft onbedoeld bijgedragen aan het verminderen van de steun die ouders elkaar onderling geven en heeft de steun uit voorzieningen in de nabije omgeving teruggedrongen. Gevolg: het beleid van meten, monitoren en beheersen heeft de lichtere vormen van ondersteuning vervangen door superspecialisatie en zware zorg.

Het effect nu is dat vanuit een gemedicaliseerde bril álle kinderen als potentiële risicogevallen worden aangemerkt, dat ouders weinig betrokken worden bij het oplossen van problemen, en dat professionals en beroepskrachten snel doorverwijzen naar gespecialiseerde hulp en zelf weinig ruimte hebben voor breed pedagogisch handelen. De jeugdzorg is daardoor explosief gegroeid en loopt tegen haar grenzen aan.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

De zorg van de hulpverlener

In onze nieuwe rubriek De Praktijk, vertellen vakmensen vanaf de werkvloer over hun werk, de samenleving, dilemma’s en politiek. De rubriek verschijnt voorlopig wekelijks. De auteurs zijn vakmensen die openhartig zullen berichten en daarom vaak onder pseudoniem schrijven. Vandaag vertelt Piet over de werkdruk in de Jeugdzorg.

Juni/Augustus 2011. Bijna iedereen in hulpverlenend Jeugdzorg land vliegt weer zo’n beetje uit. De maatschappelijk werker, de gezinsvoogd, de AMK medewerker, de raadsonderzoeker, centrale toegangsmedewerker, ambulant gezinshulp, de thuiszorg, de behandelend groepsmedewerker van de GGZ, de verslavingsdeskundige. Van Vlieland tot de Middellandse zee langs Renesse naar de Balkan. Maar voordat we gaan dan moeten we de zorgmeldingen, rapportages verzoekschriften de deur nog even uitgewerkt worden. Dat geeft tenminste wat rust in de kop als je naast je De Waard tent, met een stukje worst op de barbecue, zit.

Net terug van je eigen vakantie merk je snel dat deze zorgmeldingsgolf al langzaamaan binnen rolt bij de afdeling Jeugdbescherming, het spreekwoordelijk afvoer putje in de zorgketen. Via het AMK, Raad voor de Kinderbescherming en de rechtbank rolt de golf de afdeling van de Jeugdbescherming binnen. Weinig mankracht, tijdens de vakantie, in huis betekent al snel dat we de met elkaar, politiek, sector, provincie en afdeling, gemaakte afspraken moeten laten vieren. Er is een noodkreet en die moet worden opgelost. De daarbij getelde procentuele ziekte en zwangerschap opgeteld natuurlijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Meldcode helpt zorgvuldig handelen

Een gastbijdrage van Marie-José van Hoof en Linda Vogtländer, beide van de werkgroep trauma- en kindermishandeling van het Landelijk Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Het stuk is overgenomen van Sociale Vraagstukken.

Het verplicht toepassen van een meldcode huiselijk geweld of kindermishandeling is nog iets anders dan het invoeren van een meldplicht. Voor het bieden van goede hulp volstaat het stappenplan van de meldcode. Het is overbodig om alle vermoedens van mishandeling te melden.

Onlangs heeft de rechtszaak Riagg Rijnmond versus de gemeente Rotterdam gediend en vond in verband hiermee op deze site een debat plaats. Wat mij als professional in de gezondheidszorg opvalt bij lezing van deze artikelen is de grote verwarring die is ontstaan, zowel over de inhoud van de meldcode als over en het verschil tussen een meldcode versus een meldplicht. Appels, peren en citroenen worden geregeld voor hetzelfde fruit aangezien.

Bij de recente bespreking van de Wet Herziening Kinderbeschermingsmaatregelen in de Tweede Kamer heeft deze zich onder andere uitgesproken voor verplichte toepassing van de meldcode kindermishandeling, maar de door de Onderzoeksraad en motie Dille/Van der Burg voorgestane meldplicht heeft het gelukkig niet gehaald. Dit mede dankzij een flinke lobby vanuit het veld van gezondheidsprofessionals.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende