‘Dat is toch ook maar een mening’

Experts verliezen steeds meer gezag bij eigengereide burgers die geen deskundig advies meer nodig denken te hebben. Tom Nichols, hoogleraar Nationale Veiligheidsvraagstukken, maakt zich boos over zijn Amerikaanse medeburgers die lak hebben aan experts, mensen die ergens voor gestudeerd hebben en het beter kunnen weten. Hij is boos op Trump die altijd alles beter weet. Voor hem heeft hij zelfs zijn lidmaatschap van de Republikeinse partij opgezegd. Hij maakt zich ook druk over het klimaat op de Amerikaanse universiteiten, de inflatie van diploma's, de verstikkende politieke cultuur en het gebrek aan respect bij studenten voor de expertise van de docent. In The Death of Expertise: the Campaign Against Established Knowledge and Why it Matters laat hij zien hoe het internet en de journalistiek bijdragen aan de aftakeling van het het gezag van experts en publieke intellectuelen en hoe steeds meer Amerikanen uitsluitend vertrouwen op hun eigen mening en standpunten die hen daarin bevestigen. Wie discussies op Sargasso of vergelijkbare platforms regelmatig volgt zal de problematiek herkennen.

Door: Foto: mkhmarketing (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

Breekbare democratie

, door

Een mooie omschrijving van het begrip democratie is “ dat het iets heel breekbaars is, dat uit tal van kleine, fragiele mechanismes en praktijken bestaat. Eén daarvan is er voor zorgen dat alle stemmen geteld worden.” Het is een mooie formulering van Snyder: stemmen tellen doen we wel, maar wat gebeurt er met al die kleine en fragiele mechanismes, die onze democratie vormen, nu het overleg op het Catshuis wordt voortgezet?

Ik denk dat de rechtstatelijkheid, de rechtsgelijkheid en de privacy onder druk blijven. De oorzaak daarvan is de combine met de PVV en de lichtzinnigheid van de VVD. Daarnaast groeit het hervormingsprobleem: de combinatie is niet erg progressief of modern. De minimalistische samenwerking van de regering Rutte met de Staten Generaal kan geen stevige crisisinterventies opleveren?
Het stuk van Ramsey Nasr in de NRC van 24 maart gaat ook over het bederf van deze regeringscombinatie: ‘Nederland is een natie aan het worden zonder normen en cultuur’. Frits Abrahams vindt hem maar een beetje chagrijnig, (NRC, 26 maart) want dit blijft toch een prima landje om in te wonen? Zou dat nog waar zijn?

Timothy Snyder is gesprekspartner van Tony Judt, in zijn laatste boek, “Denken over de Twintigste Eeuw”. Judt reageert met de gedachte van Churchill dat democratie het slechtste systeem is op alle andere na, maar noemt die gedachte maar beperkt waar. “Een democratie roest van binnenuit tamelijk snel weg. Dat gebeurt linguïstisch, of retorisch, hoe je het ook wilt noemen, en dat is de Orwelliaanse taalkwestie. Ze roesten weg omdat de meeste mensen er eigenlijk weinig om geven.” Dat lijkt me het probleem waar Ramsey Nasr op wijst: we zijn onvoldoende zuinig op de democratie die we hebben. En het roesten gaat voort.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Opstand van de elite is prima, maar dan wel graag met nieuw elan

, door

vnVrij Nederland filterde uit het interview met minister Guusje ter Horst twee weken geleden een hartekreet: ‘Elite, kom in opstand!’. Mooie tactiek van het opinieblad: eerst Ter Horst naar voren schuiven met de kordate uitspraak en dan twee weken later weer die uitspraak op de cover, maar dan met een vraagteken: ‘Opstand van de elite?’ Resultaat: reactierondje ‘mensen die zich wel eens uitlaten over de stand van het land’ (zo staat het letterlijk in de intro). Tadaa: Freek de Jonge, Wim de Bie, H.J.A. Hofland, Maarten van Rossem… lees ik hier soms een Snoecks almanak uit 1988?

Het gewraakte fragment van het oorspronkelijke interview met minister Ter Horst in Vrij Nederland van 4 juli: ‘Waar ik op dit moment naar snak is dat de intellectuele elite van Nederland in opstand komt. Dat er een tegenbeweging op gang komt van mensen die zeggen: we hebben genoeg van de vergroving, de samenleving die extreem-rechts propageert is niet het Nederland waarin wij willen leven. Hun stem hoor ik te weinig.’

Wat doet Vrij Nederland twee weken later? Ze laat stemmen horen. Wim de Bie. Freek de Jonge. Ja, zij bedrijven humor, zijn schrijvers en kunstenaars. H.J.A. Hofland, absoluut een van de grootste vaderlandse journalisten van de vorige (en deze) eeuw. De tachtig gepasseerd en ook als senior een toonbeeld van scherpte. Maar moeten zij de komende vijftig jaar nog met dit volk doorbrengen? Hofland heeft vele talenten, maar de honderddertig halen zal ook hem niet lukken. Maarten van Rossem heeft altijd gelijk, maar stond hij te dringen om zijn zegje te doen of vond de redactie hem zo’n plezierige usual suspect?

Quote du Jour

Quote du Jour | Tattoo Friedrich

, door

“Als je te veel leest, ga je aan alles twijfelen: aan jezelf, aan je leven, aan je tenniscarrière…. Dat moet stoppen. Ik wil herinnerd worden als een tennisspeler die Federer het vuur aan de schenen kon leggen, niet als intellectueel. Veel filosofen waren ongelukkig in hun zoektocht naar de waarheid. En die waarheid is in de meeste boeken deprimerend.”

Serviërs: altijd de surrealisten van de Balkan geweest, en intellectuele sporters al helemaal. Nuja, intellectueel: hij leest boeken. Alles is kwestie van dosering. Tipsarevic, want zo heet de tennisser, heeft naar verluid zelfs citaten van Schopenhaur en Dostojewski laten tattoeëren… Nou, dat zet een mens dan weer aan het denken. Een tattoo komt er bij mij niet op: ik denk dat er in het rustoord van deze generatie al pijnlijk genoeg duidelijk zal worden dat een ééns hippe tekst wel wat van z’n glans verliest tenmidden van incontinente rimpels. Maar een filosofisch citaat? Misschien is het wat hetzelfde als ‘I Survived 911’ ofzo, dat je deze barre kleutertijden overleefd heb terwijl je zelfs boeken las. Maar pas op: de moeder van onze tennisser werd er wel een little mad van…

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.