Utrecht CentrumPlan (UCP) Dossier

Utrecht is al vele jaren bezig met het nadenken over en ontwerpen aan de miljarden kostende herinrichting van het stationsgebied en omgeving. De discussie daarover begon al in de jaren negentig, maar kwam pas echt van de grond aan de vooravond van het referendum in 2002. Sindsdien zijn de plannen verder ontwikkeld, maar is de aandacht verslapt, terwijl sinds enige tijd de bouwwerkzaamheden op gang komen. Met name het hart van het project, het stationsgebied en Hoog Catharijne, zijn bij een ieder die weleens in Utrecht komt bekend. Wat daar gebeurt gaat vele bewoners en gebruikers aan, omdat zij er dagelijks komen, maar niemand lijkt er grip op te hebben. Grip mis ook bij de politici, zowel wat betreft de aanvankelijke doelstellingen als de dreigende uitkomsten. En er zijn eigenlijk amper journalisten die de tijd en moeite erin steken, die nodig is om de plannen te doorgronden en voor het voetlicht te brengen. Sargasso doet dat wel, met dit dossier met analyses, interviews en diverse reacties over het omvangrijke Utrechtse CentrumPlan: (2011-03-18) Minidocumentaire "Beloftes die schuld maken": Gepresenteerd in Gebroken beloftes en ruimtelijke problemen in Utrechts Centrumplan Links: Publicatie op Joop.nl Publicatie op DNU.nu Publicatie op Skyscrapercity.com Publicatie op Humedia.nl Publicatie op website SP Utrecht IKC RO Publicatie op Cobouw.nl Publicatie op Vervoersplanologie Blog Publicatie op Weblog Dionysia (2011-03-20) Interview met Architectuurhistoricus en hoogleraar Vincent van Rossem: Vincent van Rossem over Utrechts Centrumplan Links: Link op BouwputUtrecht.nl Link op Erfgoedstem.nl (2011-03-24) Interview met hoogleraar planologie Tejo Spit: Centrumplan Utrecht nauwelijks democratisch te sturen Links: IKC RO (2011-04-04) Open brief aan verantwoordelijk Wethouder Everhardt, onder de titel Politiek is geen instituut van vrijblijvendheid Links: Publicatie op DNU.nu Publicatie op website Stadspartij Leefbaar Utrecht

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Politiek is geen instituut van vrijblijvendheid – open brief aan Utrechtse Wethouder Everhardt

Een volgende gastbijdrage van architect Ad van der Stok over het Utrechtse CentrumPlan. Dossier

Als politici zichzelf serieus nemen, dan zijn hun beloftes niet vrijblijvend en mogen we ze er aan houden. Blijken ze onuitvoerbaar, dan hoeft dat geen probleem te zijn, zolang dat ruiterlijk wordt toegegeven en wordt uitgelegd. Rondom het miljarden kostende Utrechtse Centrumplan gaat dat anders.

De beloftes uit het referendum in 2002 en het Masterplan van 2003 worden bij lange na niet waargemaakt. Maar volgens Burgemeester & Wethouders, in ieder geval tot 2009 bij monde van wethouder Janssen, stonden die beloftes nog fier overeind. Dus terwijl het regent, spiegelt B&W zon voor en zegt daarmee de waterdichtheid van de plannen niet zo relevant te vinden. ‘Wethouder, u had zon beloofd maar nu regent het, wat gaan we daaraan doen?’ ‘Best raadslid, waar heeft u het over? Volgens mijn papieren schijnt de zon.’

De politieke werkelijkheid verschilt hemelsbreed van de plannen en dat zou B&W ronduit moeten toegeven. Niet om recht te doen aan de geschiedenis, maar om discussie mogelijk te maken die nu door die officiële werkelijkheid gefrustreerd wordt. Pas wanneer B&W de werkelijkheid van de plannen onder ogen ziet, kan er met de raad gesproken worden over welke verbeteringen nog mogelijk zijn. Daarom onderstaande brief aan verantwoordelijk wethouder Victor Everhardt, over of hij de zon nog ziet schijnen en wat hij tegen de regen denkt te gaan doen:

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

‘Centrumplan Utrecht nauwelijks democratisch te sturen’

Na het publiceren van een minidocumentaire en een interview met Vincent van Rossem, is dit een derde gastbijdrage van architect Ad van der Stok over het Utrechtse Centrumplan. Met medewerking van Dimitri Tokmetzis.

Tejo SpitUtrecht verbouwt stilletjes z’n centrum voor enkele miljarden euro’s. Althans, intimi volgen het aandachtig, maar het grote publiek merkt het vooral aan de bouwhekken. Dat was anders in 2002. Bij het referendum over de plannen gaf tweederde van de stad z’n mening over de door politici voorgespiegelde toekomst van het stationsgebied. Sindsdien weet het grote publiek dat er iets gebeurt, maar niet echt wat. Negen jaar later zijn de plannen ingrijpend veranderd en lijken politici het overzicht verloren te zijn. Bovendien lijkt ’t project zich bijna continu onder de radar van de serieuze journalistiek te bewegen, misschien wel omdat het te ingewikkeld is.

Aan dat gebrek aan overzicht poogde ik een eind te maken, door als architect journalistiek te bedrijven en in een minidocumentaire de uit hoeken en gaten tevoorschijn komende informatie op een toegankelijke manier voor het voetlicht te brengen. Dat leidde tot discussie, net als het interview met architectuurhistoricus Vincent van Rossem. Alvorens politici uit te nodigen mee te praten, een tweede interview, met hoogleraar planologie Tejo Spit van de Universiteit Utrecht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vincent van Rossem over Utrechts Centrumplan

Na het publiceren van een minidocumentaire, is dit interview een tweede gastbijdrage van architect Ad van der Stok over het Utrechtse Centrumplan.

Vincent van RossemDe minidocumentaire over het Utrechtse Centrumplan, Beloftes die schuld maken, is sinds afgelopen vrijdag op Sargasso te zien. Hierin wordt geanalyseerd hoe de Utrechtse politiek de uitkomst van het referendum uit 2002 naast zich neerlegt en de doelstellingen van deze grootschalige binnenstedelijke verbouwing uit het oog verliest.

Terwijl er veel aandacht is voor deelproblemen van deelprojecten als het Muziekpaleis en de nieuwe bibliotheek, laat Utrecht het belangrijkste probleem ongemoeid: de ruimtelijke opzet van Hoog Catharijne met een boven- en onderwereld. Terwijl de sociale onveiligheid die dat tot gevolg had, de aanleiding vormde van deze miljarden kostende binnenstedelijke verbouwing.

Vincent van Rossem, Architectuurhistoricus en hoogleraar Monumenten en Stedenbouwkundige vraagstukken aan de Universiteit van Amsterdam bekeek de documentaire. In onderstaand interview reageert hij.

Documentaire:

Interview:
Wat is na het zien van de documentaire uw eerste reactie?
Altijd weer dezelfde ellende…

Wat verwacht u van de kwaliteit van de architectuur en stedenbouw in het gebied als straks de bouwkranen verdwenen zijn? Mogen we de verbetering verwachten die de gemeente ons voorgespiegeld?
Mijn verwachting is dat het niet beter zal worden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Gebroken beloftes en ruimtelijke problemen in Utrechts Centrumplan

Dit is een gastbijdrage van Ad van der Stok, architect en onderzoeker

De gemeente Utrecht lijkt nauwelijks grip te hebben op de verbouwing van het stationsgebied, de grootste en misschien wel duurste binnenstedelijke verbouwing van Nederland. Dat toont onderstaande mini-documentaire, waarin de ontwikkelingen sinds het referendum in 2002 bekeken worden. De destijds gemaakte politieke beloftes en de achterliggende doelstellingen zijn grotendeels terzijde geschoven.

Utrecht sprak zich in 2002 duidelijk uit voor een open en groene variant. De huidige ruimtelijke opzet van Hoog Catharijne veroorzaakte sociale onveiligheid en die moest aangepakt worden. Uit de analyse blijkt echter dat de huidige opzet gewoon gehandhaafd blijft. Hoog Catharijne ontspringt de dans en wordt vooral groter. De begane grond blijft een schemergebied vol stallingen. Van een populair onderdeel van de plannen, het herstellen van de historische singel, blijft weinig over.



Complexe ruimtelijke ontwikkelingen zoals dit centrumplan hebben een looptijd van vele jaren en dan blijkt het niet makkelijk het eigenlijke doel voor ogen te houden. Daarbij spelen drie factoren een complicerende rol.

De gemeenteraad zou controle moeten uitoefenen, maar zij wordt zelden bevolkt door mensen die, bijvoorbeeld door studie of ervaring, verstand hebben van complexe ruimtelijke projecten. Dat zelfde geldt overigens ook vaak voor wethouders ruimtelijke ordening. Lees hier het C.V. van de vorig jaar toegetreden D66-wethouder Victor Everhardt en constateer dat daarin niets in te vinden is dat hem ook maar enige houvast geeft in het beoordelen van een zo complex stedenbouwkundig project als het stationsgebied waar hij op het moment verantwoordelijk voor is.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.