Helden

Wetenschappers kunnen niet vliegen zonder hulpmiddelen, beschikken enkel over superkrachten in het laboratorium, en dragen een bril omdat ze zonder nu eenmaal niets kunnen zien. Toch zijn er meer wetenschappelijke helden dan alleen fictieve wetenschappers als Indiana Jones, Lara Croft en Peter Parker, stelt Koen Beumer.

Einstein siert de t-shirts van jongeren die ook Che Guevera en Nelson Mandela in hun kledingkast hebben hangen. Newton en Darwin staan in steen vereeuwigd in parken over de hele wereld. En de heroïsche ontdekkingen van onderzoekers als Galileo en Feynman waren inspiratie voor velen om een carrière in de wetenschap te ambiëren.

De verering van wetenschappelijke helden bereikte het hoogtepunt aan het  eind van de negentiende eeuw in Frankrijk. Louis Pasteur, al tijdens zijn leven op handen gedragen door het Franse volk, weigerde zelfs in het Pantheon te worden bijgezet en kreeg zijn eigen graftombe in het onderzoeksinstituut dat zijn naam droeg.

Toen zijn lichaam van de Notre Dame naar de tombe reed moest de begrafenisstoet door een haag van vele duizenden Parijzenaars die hem een laatste eer kwamen bewijzen.

Natuurlijk had Pasteur zijn heldenstatus voor een belangrijk deel te danken aan zijn bijdrage aan onderzoek dat de levensverwachting van miljoenen mensen verhoogde. Maar dat betekent niet automatisch dat een hedendaagse wetenschapper eenzelfde eerbetoon kan verwachten. Neem Willem Kolff, uitvinder van de kunstnier, hart-longmachine en kunsthart. Deze apparaten hebben naar schatting meer dan twintig miljoen levens gered. Kolff heeft hier ruim wetenschappelijke erkenning voor gekregen, maar zijn publieke eerbetoon bleef beperkt tot de uitverkiezing van Overijsselaar van de Eeuw – net voor Epi Drost, een verdediger van FC Twente die bekend stond om zijn riskante terugspeelballen.