het Saillant | De val van de euro

Het risico op de val van de euro neemt hand over hand toe. In het licht van de bail-out van Ierland ter waarde van €85 miljard, neemt de kans op het einde van de euro toe. Nouriel Roubini die als één van de weinigen de huidige financiële crisis voorspeld had, zei in april al dat hij dacht dat het risico “significantly rising” was. Op dat moment had alleen nog Griekenland bij de EU moeten kloppen voor hulp. Nu is Ierland aan de beurt en dreigen Portugal en Spanje de volgende te zijn. Het probleem van de euro dat economen bij de invoering al voorzagen was dat de ECB verboden werd om direct geld te lenen aan een regering die zich niet aan de regels met betrekking tot hebben van tekorten hield, terwijl er tegelijkertijd ook geen mechanisme werd ingericht om uit de euro te treden. In 1997 voorspelde Martin Feldstein al de kosten qua inflatie en werkeloosheid van de euro niet zouden opwegen tegen de baten en dat de euro tot nieuwe interne conflicten in Europa zou kunnen leiden. Tot de Grieken als eersten fraudeerden met hun cijfers en het uitbreken van de Griekse crisis leken de vele doemprofeten ongelijk te hebben.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Grote gasvondst Israël schudt geopolitieke verhoudingen op

, door

“Veertig jaar liet Mozes ons door de woestijn dwalen om ons uiteindelijk naar de enige plek in het Midden-Oosten te leiden waar geen olie is”, aldus Golda Meir, voormalig minister-president van Israël. Dat Israël’s zeebodem schatten herbergt, kon ze toen nog niet weten. Dit is onlangs pas boven water gekomen. Israël: ‘Land van melk, honing en aardgas’ kopte de website van het Nederlandse ministerie van Economische Zaken boven een bericht in maart dit jaar. De ontdekking van het Tamar-gasveld van 238 miljard m3 was toen groot nieuws. Inmiddels is er een nog veel groter gasveld ontdekt: het Leviathan-gasveld van 453 miljard m3. Leviathan is een bijbels monster stammend uit de oertijd dat zijn oorsprong kent in de Griekse mythologie. De vondst van dit gasveld vernoemd naar een reusachtige zeeslang doet de discussie over de maritieme grenzen in de Middellandse Zee weer oplaaien en brengt Israël en Griekenland nader tot elkaar. Er wordt gesproken over aanleg van een gaspijpleiding van het Levathian gasveld naar het Griekse deel van Cyprus en dat is tegen het zere been van Turkije. Van het ooit innige strategische verbond tussen Israël en Turkije is na het doorzeven van de Freedom Flotilla toch al weinig meer over.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Griekenland: Is er ruimte voor écht linkse politiek?

, door

Typisch Grieks (Foto: Flickr/Aster-oid)

Alhoewel de eenentwintigste eeuw al tien jaar begonnen is, wordt links in Griekenland nog steeds gedomineerd door communisme. Is er tussen Marx, Lenin en Trotski nog ruimte voor groene, linkse en progressieve politiek?

De Griekse geschiedenis in de twintigste eeuw wordt gekenmerkt door een wisseling van periodes van democratie en dictatuur. De laatste periode van dictatuur liep af in 1974. Sindsdien wordt Griekenland om en om geregeerd door de centrum-rechtse Nieuwe Democratie-partij en de sociaal-democratische PASOK. Belangrijke thema’s in Griekenland zijn naast binnenlandse, economische politiek, de relatie tussen Griekenland en buurlanden als Macedonië, Turkije en Cyprus. Links van PASOK zijn er twee communistische groeperingen: de KKE en de Syriza.

De KKE is een communistische partij van de oude snit. Haar geschiedenis, die teruggaat terug tot 1918, wordt gekenmerkt door onderdrukking door en verzet tegen de verschillend rechtse regimes die Griekenland heeft gekend. De KKE houdt zich aan deze geschiedenis vast; een partij van strijd en verzet tegen de dictatuur en het kapitalisme. Bijna even oud als de partij zijn het programma waar ze vanuit gaat: de partij houdt nog steeds vast aan ideeën als centrale planning van de economie en socialisatie van de productiemiddelen. Ze combineert dit met een klassieke communistische retoriek over klassenstrijd en de onvermijdelijke revolutie tegen de bourgeoisie. Ze verzet zich daarnaast hevig tegen het Griekse lidmaatschap van de NAVO en de Europese Unie. Griekenland moet zichzelf bevrijden van de imperialistische orde van de Verenigde Staten: het Griekse volk moet onder het socialisme haar eigen koers kiezen. Dat betekent ook dat de partij zich tegenover de buurlanden van Griekenland tamelijk fel opstelt. Een partij dus die is blijven hangen in de geschiedenis. Geen logische keuze voor progressieven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wapendeals met Griekenland beschamend

, door

Morgen vindt er in Amsterdam een bijeenkomst plaats van wapenhandelwatchers. Met een beetje geluk zullen we daar morgenavond live verslag van kunnen doen. Nu alvast een artikel van Wendela de Vries van de Campagne tegen Wapenhandel.

Terwijl de Griekse economie gered moet worden met een miljardenlening is Griekenland tegelijkertijd de grootste wapenimporteur van Europa. Vooral Franse en Duitse defensiebedrijven profiteren hiervan. Van de totale Duitse wapenexport gaat 13 % naar Griekenland, voor Frankrijk is dat 12 %. Maar ook Nederland pikt een graantje mee. Griekenland is Nederlands derde grootste wapenklant, na Duitsland en VS, met 837 miljoen euro aan exportvergunningen tussen 1999-2008, ofwel 10,3 procent van de totale wapenexportwaarde over die periode. Volgens hardnekkige geruchten is het doorgaan van wapendeals en –betalingen voorwaarde geweest voor de lening aan het bijna failliete land. Een beschamende vertoning, vindt de Campagne tegen Wapenhandel.

Dit jaar verlaagt Griekenland zijn defensiebudget van 6.8 miljard euro naar 6 miljard euro, maar dat is nog steeds 2,8 procent van het Bruto Nationaal Product (BNP), terwijl het Europees gemiddelde 1,7 procent bedraagt. Als reden voor de hoge defensie-uitgaven wordt meestal de gespannen verhouding met Turkije genoemd, maar het zegt ook veel over de interne Griekse machtsverhoudingen. Terwijl ter linkerzijde wordt gepleit voor verlaging van bewapeningsuitgaven, is de invloed van militairen en defensie zo sterk, dat Griekenland voor de periode 2004-2008 door het vermaarde onderzoeksbureau SIPRI wordt aangemerkt als de vijfde wapenimporteur ter wereld. Er is geen enkele reële dreiging die een dergelijk niveau van wapenaankopen legitimeert, zeker niet als deze wordt afgezet tegen de huidige zeer reële dreiging van grote werkloosheid en afbraak van sociale zekerheid.

Wapenaankopen maken tussen de 0,6 en 1 procent van het Griekse BNP uit, en er zit nog een aantal grote uitgaven aan te komen. Frankrijk probeert Griekenland momenteel 6 FREMM fregatten te verkopen voor 2,5 miljard euro, alsmede 15 Super Puma helicopters (400 miljoen euro) en Rafale gevechtsvliegtuigen. Duitsland heeft Griekenland na zware druk overgehaald om te betalen voor een Thyssen-Krupp onderzeeër, die het land in eerste instantie weigerde terug te nemen na een mislukte opknapbeurt. Deze slepende kwestie lijkt ineens te zijn opgelost – toevallig net nu de Grieken volledig afhankelijk worden van Duitse goodwill.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Eurocrisis: niet alleen Zuid-Europa moet aan de bak

, door

Dit is een gastbijdrage van Bas Eickhout, europarlementariër voor GroenLinks.

Het debat over de eurocrisis draait meestal uit op pleidooien om het Stabiliteitspact voor de euro beter na te leven. Vooral Zuid-Europese overheden moeten de tering naar de nering zetten. We mogen echter niet voorbijgaan aan de andere oorzaken van de crisis: het casinokapitalisme op de financiële markten en de economische kloof tussen Noord- en Zuid-Europa.

De aanpak van de crisis vraagt om meer dan alleen het terugdringen van begrotingstekorten. Europa dient tevens te werken aan een nieuwe organisatie van het bankenstelsel, structurele hervormingen en toekomstgerichte investeringen. Om het vertrouwen in de euro te herstellen, moeten ook de Noord-Europese landen aan de bak.

De eurocrisis is een vervolg op de bankencrisis. Door de handel in onbegrijpelijke derivaten heeft de financiële sector een gigantische zeepbel geblazen die in 2008 klapte. Omdat de banken te groot waren geworden om ze om te laten vallen moesten de overheden in alle landen bijspringen: private schulden werden zo omgezet naar publieke schulden. Dat was teveel voor Griekenland, dat zijn boekhouding, belastinginning en overheidsuitgaven toch al niet op orde had. Het geld om zijn schulden af te lossen leent Griekenland nu van de andere eurolanden, tegen een forse rente en keiharde voorwaarden: Athene is begonnen aan een megabezuinigingsoperatie waarbij de bezuinigingsplannen in Nederland verbleken. De Griek in de straat betaalt een hoge prijs voor de belastingontduiking door zijn rijke landgenoten en vervalsing van statistieken door zijn regeerders.

De Europese leengaranties voor Griekenland en andere eurolanden zijn dan ook geen vriendendienst, maar moeten voorkomen dat een nieuwe bankencrisis ontstaat doordat landen hun leningen niet terugbetalen. Wederom worden de banken dus gered met overheidsgeld. Het is niet meer dan logisch dat banken gaan meebetalen aan de aflossing van de publieke schulden die mede door hen zijn ontstaan. Bijvoorbeeld via een bankenbelasting en een Europese heffing op financiële transacties. Daarnaast moet haast worden gemaakt met Europees toezicht op financiële markten en met een reorganisatie van het bankenstelsel: een scheiding tussen nutsbanken en zakenbanken. De laatste hoeven dan niet meer te rekenen op redding door de staat. Financiële markten worden pas ingetoomd als er een eind komt aan de situatie waarin overheden alle risico’s dragen, maar de winsten in privé-zakken belanden.

Quote du Jour

Quote du Jour | 800 Euro in de maand

, door

“In Athens, Mr. Iordanidis, the graduate who makes 800 euros a month in a bookstore, said he saw one possible upside. ‘It could be a chance to overhaul the whole rancid system,” he said, “and create a state that actually works.’ ”

(Steven Erlanger in The New York Times)

Grappig hoe één quote, één ‘detail’ uit een mensenleven je plotseling het gevoel geeft dat iets groots niet zal gaan werken – dat effect had dit citaat bij mij althans. Aan het woord is Aris Iordanidis, een 25-jarige afgestudeerde econoom. Aris moet met zijn leeftijd en studie het Griekse equivalent van een bink met vooruitzichten zijn. Hij spreekt hoopvolle woorden dat de huidige economische crisis wellicht een mogelijkheid is om ‘the whole rancid system’ te veranderen in ‘a state that actually works’. Maar dan zijn salaris: 800 euro. En dan bedenk je dat zijn land vanwege de euro niet kan devalueren ten opzichte van bijvoorbeeld Italië en Turkije, en ook niet een heel klein beetje aan de renteknop kan draaien – Griekenland kan alleen maar groeien als het concurrerender wordt dan het nu is.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende