Brand!

Een pleidooi voor een radicaal nieuwe groene politiek Een jaar of tien geleden bezocht de journaliste Naomi Klein een conferentie van het Heartland Institute, een conservatieve Amerikaanse denktank. Zij had toen al twee veelbesproken boeken geschreven met kritiek op het kapitalisme en de Amerikaanse hegemonie: No Logo over de consumptiecultuur, de merkendrift en de globalisering, en The Shockdoctrine over het misbruik dat kapitalisten maken van economische en politieke crisissen om landen naar hun hand te zetten. Het Heartland Institute is bekend geworden als bron en aanjager van degenen die de wetenschappelijke consensus over de opwarming van de aarde verwerpen. Op de conferentie die Klein bijwoonde werden de waarschuwingen tegen de klimaatbeweging in alle toonaarden gehoord. De grote noemer is het dreigende verlies van de vrije markteconomie en de American way of life. Het hele idee van klimaatverandering is een 'Trojaans paard, bedoeld om het kapitalisme af te schaffen en door een soort ecosocialisme te vervangen' en om 'de Amerikaanse manier van leven te transformeren in het belang van de mondiale herverdeling van rijkdom.' De 'klimaatontkenners' van het Heartland Institute hebben volgens Klein met deze waarschuwingen goed opgelet. Want daar gaat het inderdaad om. De klimaatcrisis is voortgekomen uit 'dé grote leugen waarop ons economisch model is gebaseerd: dat de natuur oneindig is (...) De klimaatcrisis roept fundamentele vragen op over de op expansie en extractie gerichte houding die onze relatie met de natuur zo lang heeft bepaald.' Achter het probleem van de klimaatverandering zit het probleem van de uitbuiting van mens en natuur, de kern van het dominante neoliberale economische model. Klimaatontkenners keren zich niet zomaar tegen wetenschappelijke feiten. Ze zijn bang voor de maatschappelijke en economische implicaties van die feiten. Hun politieke agenda verdient daarom meer aandacht dan hun volledig gebiased wetenschappelijk discours. Klein's impressies van haar bezoek aan het Heartland Institute zijn te lezen in haar nieuwste boek Brand!, een bundeling van artikelen en toespraken over de klimaatopwarming en een pleidooi voor een radicaal nieuwe, groene en sociale politiek. Het is het vervolg op haar boek uit 2014 This Changes Everything: Capitalism vs. the Climate (Nederlandse titel: No time: verander nu, voor het klimaat alles verandert). Het boek laat zien dat Klein al ver voordat dit idee gemeengoed werd een oplossing voor de klimaatopwarming niet mogelijk achtte zonder hervorming van de neoliberale vrijemarkteconomie.

Foto: Peg Hunter (cc)

‘Het probleem is dat we het geld aan de vrije markt hebben overgelaten”

ACHTERGROND - De Britse econoom Ann Pettifor bepleit opnieuw een Green New Deal.

Ann Pettifor (Zuid-Afrika, 1947) was een van de weinigen die de economische crisis van 2008 zag aankomen. In 2006 publiceerde ze The Coming First World Debt Crisis. Toen de crisis daar was schreef ze met een kleine groep economen, milieuactivisten en ondernemers een Green New Deal, een  plan voor hervorming van de economie naar het voorbeeld van Roosevelt’s New Deal uit de jaren dertig. Maar in al het rumoer rond de financieel-economische crisis kreeg de verbinding die zij legde met de crisis in het ecosysteem erg weinig aandacht. Met als uitzondering de Europese Groene Partij, waar onder de bezielende leiding van de Belgische Europarlementariër Philippe Lamberts eveneens gewerkt werd aan een Green New Deal. Helaas had deze poging slechts beperkte invloed op het beleid van de nationale groene partijen.

In 2018 ontwikkelde Ann Pettifor een nieuw document onder de titel Green New Deal op verzoek van de Amerikaanse politica Alexandria Ocasio-Cortez. Zij wist hiermee voor een New York’s district een zetel in het Huis van Afgevaardigden te veroveren. De leiding van de Democratische Partij heeft haar Green New Deal inmiddels onderschreven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Kabinetsmaatregelen om te voldoen aan uitspraak Klimaatzaak

NIEUWS - Na jaren van talmen en in beroep gaan heeft het kabinet vandaag maatregelen aangekondigd om de door de Hoge Raad bevestigde uitspraak in de Klimaatzaak te voldoen. Nederland moet volgens het vonnis de uitstoot van CO2 dit jaar met 25 procent terugbrengen ten opzichte van 1990. Uit berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat het Kabinet niet verder dan 19 tot 21 procent komt. Het nu gepresenteerde pakket levert bij daadwerkelijk uitvoer 8 megaton CO2 reductie op, dit komt bovenop de 4 megaton die eerdere maatregelen op leveren.

Maatregelen

Het kabinet wordt incidenteel geholpen bij het bereiken van deze doelstelling door het coronavirus. Dat levert echter geen structurele CO2-reductie op. Het Kabinet komt daarom met maatregelen om de CO2-emissie van kolencentrales te beperken door middel van een uitstootplafond. Ook breidt het kabinet de regeling reductie energieverbruik uit met 150 miljoen Euro, waarmee mensen compensatie kunnen krijgen voor bijvoorbeeld LED-lampen of het goed inregelen van hun verwarmingsinstallaties. Naast huiseigenaren kunnen ook huurders en MKB-bedrijven van deze regeling gebruikmaken. Woningcorporaties krijgen een korting op de verhuurdersheffing als ze investeren in verduurzaming van woningen. Hiervoor stelt het kabinet 150 miljoen euro beschikbaar. Mensen die een oude koel- of vrieskast inleveren, krijgen hiervoor een retourpremie van minimaal 35 euro bij aankoop van een nieuwe. Verder is het kabinet in gesprek met een aantal bedrijven over versnelde ombouw van installaties en het extra terugdringen van de uitstoot van lachgas (een sterk broeikasgas).

Foto: foto: pixabay.com

Voorwaarden aan bedrijfssteun in coronatijd

OPINIE - Al weken klinkt er vanaf verschillende kanten de roep om eisen te stellen aan steun voor bedrijven, zowel in Nederland als internationaal. Het Kabinet is er echter nog niet van overtuigd dat dit mogelijk is, getuige het optreden van minister Kaag bij Wakker Nederland. Tegelijkertijd worden in andere EU landen de eerste contouren van de steunpakketten duidelijk. In Denemarken en Oostenrijk hebben ze duidelijk minder moeite om eisen te stellen aan bedrijven die overheidssteun willen. Met de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 op komst wordt het steunpakket voor het Nederlands bedrijfsleven de lakmoesproef voor partijen: zijn het mooie woorden over aanpak van belastingontwijking, beloningsbeleid en duurzaamheid, of horen daar ook daden richting het bedrijfsleven bij?

Steunpakket fase 1

In de eerste fase van de coronacrisis heeft het steunpakket zich terecht gericht op het bieden van inkomenszekerheid aan werknemers, zzp’ers en mkb-ondernemers. Of dat noodverband geslaagd is in zijn opzet lijkt me een mooi onderwerp voor een stevige evaluatie. Afgaande op de berichten die ik lees over ontslagen van met name medewerkers met tijdelijke contracten en zzp’ers die zonder opdracht zijn komen te zitten en diverse ondernemers zijn daar vraagtekens bij te plaatsen. Belangrijker is dat in Nederland de flexibele schil kwetsbaar blijkt voor grote verstoringen, omdat velen niet in staat zijn om voldoende buffers op te bouwen in goede tijden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Jeroen Stroes Aviation Photography (cc)

Corona als herkansing voor de bankencrisis

ANALYSE - In 2009 brak de bankencrisis uit, al snel gevolgd door de eurocrisis. Banken dreigden om te vallen en werden massaal overeind gehouden met staatssteun of door nationalisatie. Het was de eerste economische crisis waarbij het bedrijfsleven achter de schermen aandrong op extra duurzaamheidsmaatregelen. Momenteel zijn veel bedrijven wederom in zwaar weer geraakt door de maatregelen om het coronavirus te beteugelen en wederom klinkt de roep om de crisis aan te grijpen om bedrijven duurzamer te laten opereren. Op Europees niveau werd al gewerkt aan een Green New Deal, een term die tijdens de vorige crisis ook al rondzong. Tegelijkertijd klinkt de roep om bepaalde bedrijven, zoals Air France-KLM, tegen alle mogelijke kosten te redden. Tijd voor een terugblik en om als samenleving randvoorwaarden aan bedrijven die steun willen te formuleren.

Bankencrisis 2009

Tijdens de bankencrisis van 2009 werkte ik bij het Ministerie van Economische Zaken. De roep om duurzaamheidsmaatregelen vanuit het bedrijfsleven riep daar verwarring op, milieu en duurzaamheid hoorde je toch juist uit te stellen bij economische tegenwind? Wat het Ministerie gemist had was de mate waarin een deel van de Nederlandse bedrijven inmiddels meerwaarde wisten te creëren door duurzamer te ondernemen. De strategienotitie over duurzaamheid als kans, waar ik toentertijd aan werkte, werd op hoofdlijnen positief ontvangen door de leden van VNO-NCW. Dat was ook voor het ambtelijk apparaat van VNO-NCW wennen, want het meeste commentaar dat zij voorafgaand aan het overleg met de milieucommissie van VNO-NCW terug hadden gestuurd diende grotendeels als niet verzonden te worden beschouwd. Alleen de kritiek op de inzet op elektrisch rijden mocht ongewijzigd blijven staan.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.