Op 14 mei 2011 besprak ik hier de kroniek van het Derde Rijk van de Britse historicus Richard Overy. Nu weet ik redelijk veel van de Tweede Wereldoorlog en ik vond het niet zo spannend. Ik las weinig nieuws, weinig prikkelends, maar zag wel een mooi boek over een bekende materie. Dan kun je denken dat de professor wat uit vorm is, of dat het boek een fout concept was, of dat je zelf wat knorrig was in je oordeel. Ik besloot, omdat geen der verklaringen viel uit te sluiten, mijn aarzelingen aan de professor te presenteren. Via de uitgever (de Bezige Bij) lukte dat. Ik vroeg: ‘ De Kroniek van het Derde Rijk’ is een groots werkstuk, in de Nederlandse vertaling leest het als een trein en het is prachtig uitgegeven. Maar toen ik het uit had, voelde ik me toch wat teleurgesteld. Misschien komt het door mijn bekendheid met de loop der gebeurtenissen. De feiten blijven immers gelijk, maar onze uitleg en waardering ervan verandert. U schreef voor de jonge generatie, zo meldt ons het titelblad. Maar waarom? Wat ontbreekt er in andere verhalen over de oorlog of Hitler?
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Afgelopen week woonde ik een workshop bij over e-history op het NIOD, het voormalige Nederland Instituut voor Oorlogsdocumentatie. In het prachtige, historische pand in Amsterdamse grachtengordel praatten historici over de digitale revolutie die steeds meer hun vakgebied beïnvloedt. Ik was mee gekomen op de slippen van de net gepromoveerde doctor in de Politieke Wetenschap, Tom Louwerse, om een paper te presenteren over parlementair gedrag.
In de politieke wetenschappen vond 40 jaar geleden een revolutie plaats: de samenwerkende staatsjuristen, politiek-historici en politiek-theoretici werden opgeschikt door iets wat de behavioural revolution werd genoemd. Politicologen moesten niet alleen maar de politieke instituties beschrijven, maar ze moesten ook verklaren waarom die zo waren in gesteld en voorspellen hoe die zich zouden ontwikkelen. Plotseling moesten er modellen gemaakt worden, data statistisch geanalyseerd en surveys uitgezet. Kwantitatieve methodologie sloeg aan in de sociale wetenschappen. Statistiek werd een basisvak in het programma. En in politicologische journals werden termen als r-squared, t-test en h-waarde voor common knowledge aangenomen. Ook bij de geschiedenis werd op de deur geklopt. De historici lachten daarom: tellen? Dat doen wij niet! Wij lezen teksten en interpreteren deze om zo een begrip te krijgen van een tijdsperiode. Behalve een paar sociaal-economische historici bleef het effect van de behavioural revolution grotendeels uit in de geschiedenis.
De politicologie kon daarom goed inspelen op ontwikkelingen in omliggende velden: door haar verbinding met statistici en data-specialisten voelden zij goed aan wat de Internet-revolutie kon betekenen voor de politicologie. Nog nooit was er zoveel tekst beschikbaar om te analyseren. Dit stond politicologen toe om een aantal van hun vaste variabelen geavanceerder te meten. Het meten van partijposities bijvoorbeeld, kon door de internetrevolutie plotseling met grotere precisie, betrouwbaarheid, accuraatheid gemeten door methoden als NOMINATE (op basis van parlementaire stemmingen), WordFish of WordScores (op basis van politieke teksten). Politicologen deden al aan kwantitatieve tekstanalyse. Deze methoden werden nu alleen een stuk minder arbeidsintensief.
Dankzij de door de NAVO veroorzaakte patstelling, duurt de oorlog in Libië voort. De NAVO is daarom medeschuldig aan de 15.000 slachtoffers die er sinds maart zijn gevallen Zoals ik al had voorspeld verandert de ‘Coalitie van bereidwilligen’ langzaam van strategie. Doel is niet langer het ‘beschermen van de Libische burger’, maar het verwijderen van kolonel Khadafi. Als we de NAVO moeten geloven -en laten we vooral niet alles klakkeloos geloven- brokkelt de steun rondom de excentrieke kolonel langzaam af.
Khadafi is niet langer die aparte Arabische heerser met wie het prima zakendoen is. Nu heeft de kolonel afgedaan. Het is voor de NAVO een prestigekwestie geworden en de Libische leider moet koste wat het kost verdreven worden. En het zal wat kosten. Specifieker geformuleerd: het zal nog meer Libische levens kosten. Om de geesten rijp te maken voor de volgende stap wordt de woestijnvos geframed als een losgeslagen waanzinnige. Om dit aan te tonen beweert Luis Ocampo dat de leider Viagra bestelt om zijn troepen aan te sporen tot massaverkrachtingen. Mag ik de bonnetjes even zien, Luis? Het broodje aap verhaal valt in de categorie ‘massavernietigingwapens in Irak’ en ‘Osama zit in Afghanistan’.
Wie oppermachtig is creëert zijn eigen moraal, werkelijkheid en recht. Dat lijkt allemaal te billijken, zolang het doel de middelen heiligt. Maar wat is het doel? En welke middelen zijn we bereid in te zetten? Democratieën hebben hun oordeel snel klaar als het gaat om dictaturen. Terecht. Maar wie beoordeelt en veroordeelt ons? Staat de ‘good guy’ altijd boven de wet? Filosofieprofessor Michael Walzer is een expert op het gebied van de morele rechtvaardiging van oorlogsvoering. Zijn mening over Libië is helder. “And so we are intervening in a very big way, again, in a country about which we know very little, on behalf of political forces about which we know even less. We don’t know what a new Libyan regime would look like; we also don’t know whether a new regime can be put together without an extensive civil war. Given all this, I thought that the threshold held. The case for intervention just wasn’t strong enough.”
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Het is me wel een mooi geschiedenisfeestje dezer dagen. Vernamen we vorige week donderdag van Martin Bosma hoe islamitische zeloten half Europa zouden hebben verkocht op de Arabische slavenmarkten, afgelopen zondag vertelde Frits Bolkestein en Hala Naoum Nehme ons hoe Christenen in het Midden-Oosten al sinds het ontstaan van de Islam systematisch worden buitengesloten, getreiterd, gepest en uitgemoord. Ik heb eerder al een stukje geschreven over het gebabbel van Bosma, maar het betoog van Bolkestein en Naoum Nehme is te opmerkelijk om zomaar te laten passeren. Het is, wederom, een selectief ratjetoe van tendentieuze feiten, feitjes en factoïden dat vooral aantoont dat geschiedenis een vak is dat politici niet zomaar automatisch beheersen. Weer blijkt vooral hoe jammer het is dat er zo weinig aandacht is voor die historici die een echt doordacht verhaal te vertellen hebben over de lange, gedeelde geschiedenis van Arabieren en Europeanen.
Een citaat:
Westerlingen weten weinig van de christenen in het Midden-Oosten. Hun bestaan gaat terug tot de tijd kort na Christus. Vanuit Syrië heeft het christendom zich verspreid. De Syrische katholieken zijn de rechtstreekse afstammelingen van de allereerste kerken, die door de apostelen zijn gesticht.
Correct. Althans, deels. Voor zover ik begrepen heb vertrokken de Apostelen zo snel mogelijk uit de woestijn naar de grote steden in het westen om de blijde boodschap te verspreiden. Paulus en Petrus stierven niet voor niets in Rome – en Johannes in Ephese. Maar wat is het punt? Zijn Syrische christenen extra belangrijk omdat ze aan de basis zouden staan van de kerk? Mooie drogreden is dat. Nog een citaatje:
Geschiedenis wordt geschreven en herschreven door overwinnaars. Geschiedenis gaat over het verleden, maar wordt geschreven in en voor het heden. Geschiedenis is dan ook per definitie gekleurd: wat niet past, wordt weggestopt in bijzinnen, en wat goed uitkomt wordt opgeblazen tot immense proporties. Martin Bosma verkondigt dan ook een waarheid als een koe als hij beweert dat we in het Westen weinig tot geen aandacht hebben voor de ‘Europese’ slachtoffers van ‘islamitische’ slavenrovers in de zeventiende eeuw, maar wel hele bibliotheken volschrijven over de transatlantische slavenhandel. Het eerste past niet echt heel lekker in ons verhaal van westerse koloniale hegemonie – terwijl wij de wereld ontdekten, verdwenen zonen en dochters uit onze mediterrane achtertuin naar de duistere zijde van de wijnblauwe Mediterranée. Het tweede is bij uitstek onderdeel van onze eigen culturele geschiedenis: het (formeel) afschaffen van slavernij is een cruciale stap in de westerse ontwikkeling naar een beschaafde samenleving met gelijke rechten voor iedereen. Bosma heeft misschien wel gelijk dat dit fenomeen meer aandacht zou verdienen. Maar hij is zelf geen haar beter. Bosma – het begint een handelsmerk te worden – verdraait de feiten. Zijn verhaal is selectief en gekleurd.
Een anekdote. In 1544 werd het lieflijke eilandje Lipari – u kent het wellicht uit il Postino – overvallen. De ganse bevolking van het eiland – zo’n 9000 mannen, vrouwen, en kinderen – werd gevangen genomen en afgevoerd richting de Arabische slavenmarkt. Ischia werd ook te grazen genomen (4000 slaven, ke-dzjing) – dat ging in 1544 gewoon in één moeite door. Een deel werd in Messina vrijgekocht en keerde terug, maar pas in 1556 werd het eiland door Karel V (‘onze’ koning van Hispaniën, ja) herbevolkt – maar niet voordat er op het eiland een enorm fort was gebouwd waar de bevolking in geval van een overval in kon schuilen. Piratenovervallen waren een frequent en reëel probleem – buiten de brede muren van Karel V zou het in Lipari tot in de 19e eeuw onveilig blijven. Formentera – een van de Balearen – was zelfs geheel ontvolkt, zo vaak werd het door piraten te grazen genomen. Tot zover schetst Bosma een historisch fenomeen dat we in het westen – terecht of onterecht – naar de marges van onze geschiedenis hebben gedreven.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Moet je films vanwege hun demonische boodschap verbieden? Films zijn in Nederland niet echt verboden, maar niet alle films zijn vrij verkrijgbaar. Duitse propagandafilms uit de nazitijd mogen in Nederland alleen voor wetenschappelijke doeleinden en onder strikte voorwaarden worden bekeken. Een film als Der ewige Jude (1940) is niet zomaar in de videotheek op de hoek af te halen. Dat betekent niet dat nazifilms op internet lastig zijn te vinden. Tik de juiste zoekterm in en je kunt de films direct gratis bekijken. Dient het verbieden van films een doel of gaat de vrijheid van meningsuiting boven alles?
Gelijkenissen tussen Fitna en der ewige jude
Der ewige Jude wordt net als Fitna als een op feiten gebaseerde documentaire aan het publiek voorgeschoteld. We zien de negatieve gevolgen van de veronderstelde massa-immigratie van ‘anderen’. Er wordt selectief geknipt en geplakt uit de Heilige Boeken om het extreme, perfide en politieke karakter van de vreemde ‘godsdiensten’ duidelijk te maken. Waar Geert Wilders bepaalde delen van de Koran selectief selecteert, doet regisseur Fritz Hippler (1909-2002) exact hetzelfde met de Thora. Het centrale thema, dat ‘de ander’ geen geloof aanhangt, maar aanhanger is van een gevaarlijke politieke ideologie, komt in beide films duidelijk naar voren. Waarom is de Duitse film verboden en Fitna niet? De nazifilm lijkt niet zozeer verboden om de inhoud an sich, maar doordat men de film ziet als een radertje. Een radertje in de propagandamachine van de nazi’s, die de Duitse geesten rijp maakte voor de Shoah. Is dat niet meten met twee maten?
Deze gastbijdrage is geschreven door Sebastiaan van der Lubben en is te lezen op zijn blog en op Publiekrecht & Politiek.
1989: Val van de Muur en het einde van de Analoge Geschiedenis. Het is wachten op de digitale opvolger – die woedt namelijk al, onzichtbaar, maar steeds merkbaarder. Uiteraard op internet.
Niet vrijheid, maar digitale dictatuur regeert in de wereld. Dat concluderen Frederik Erixon en Hosuk Lee-Makiyama in hun paper Digital Authoritarianism. Human Rights, Geopolitics and Commerce. Ondanks alle halleluja-verhalen over de bevrijdende werking van internet zijn miljoenen mensen verstoken van zowel fysieke als informatieve toegang tot internet. Gebruikers hebben geen telefoonverbinding of ‘kastje’ noch de mogelijkheid om te grasduinen in studies, boeken of sociale netwerken.
Dat gaat binnen afzienbare tijd ook niet gebeuren. Want na een korte voorsprong van de dissident 2.0 (de online activist die menig dictator het nakijken gaf) zijn steeds meer autoritaire regimes steeds beter geworden in het steeds meer reguleren van de toegang tot het wereldwijde web. De zwaardmacht tolereert geen dissidenten en slaat keihard – heel 1.0 zo u wilt – terug. Meer staten investeren in nieuwe technologie om te monitoren, op te sporen, te beïnvloeden en soms zelfs nogal plat de stekker eruit te trekken.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
The Great Pyramid of Giza has long been rumored to have hidden passageways leading to secret chambers. A robot explorer sent through the Great Pyramid has begun to unveil some of the secrets behind the 4,500-year-old pharaonic mausoleum as it transmitted the first images behind one of its mysterious doors.
The images revealed hieroglyphs written in red paint that have not been seen by human eyes since the construction of the pyramid. The pictures also unveiled new details about two puzzling copper pins embedded in one of the so called ‘secret doors.’
Meer bij The Presurfer.
Een opvallend Waanlinkje gisteren: wijdverspreid protest in Spanje tegen het economisch beleid. De protesten doen denken aan de spontane volksopstanden in Tunesië, Egypte en Jemen. Waait de Arabische Lente over naar Europa? De Israëlische schrijver Amnon Shamosh (82) denkt van wel. Hij ziet duidelijke overeenkomsten tussen de onvrede in de Arabische wereld en die in Athene, Parijs en Madrid. De protesten hebben volgens hem niet zoveel te maken met democratie maar eerder met corrupte leiders. In Egypte was men de zelfverrijkende kliek van Mubarak zat en in Europa voelt men zich ook in toenemende mate financiël genomen door haar leiders. De Arabische Lente is een strijd tegen (de uitwassen van) het kapitalisme stelt Shamosh. Naarmate de werkloosheid stijgt (Spanje >20%) zal de onvrede over bonussen aan de top alleen maar toenemen. Ook zijn de sussende woorden van (nationale) bankiers en politici steeds ongeloofwaardiger nu blijkt dat de financiële crisis nog lang niet is bedwongen. Volgens Shamosh zal de Arabische Lente zich daarom niet beperken tot het Midden-Oosten en Noord-Afrika en zal zij achteraf net zo bepalend blijken als de Russische en Franse Revolutie van respectievelijk 100 en 200 jaar geleden.
Ter (tijdelijke) relativering: in Nederland krijgt iedereen vooralsnog deze maand zijn vakantiegeld uitgekeerd en is Pyke door naar volgende ronde van X Factor.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.