Record benzineprijs in historisch perspectief

Jawel, record na record gaan aan diggelen. De benzineprijs (hoogste adviesprijs) voor Euro 95 staat nu op €1,878 €1,884. En ook het CBS komt er niet onderuit om dit te signaleren. Daarom hier weer een update van de grafiek over de benzineprijs (maximum) in historisch perspectief (jaren 1970 tot en met 2012). Weer een keertje met zowel de met inflatie gecorrigeerde waarde als de oorspronkelijke waarde (in euro's omgerekend, dat dan wel).

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Moord

Wie dacht dat het wetenschappelijk onderzoek in Nederland te lijden heeft onder de bezuinigingsdriften van het kabinet-Rutte, kwam dit weekend bedrogen uit. Vier jaar lang onderzocht een team van 25 experts de moord op Willem van Oranje in 1584, voor een itempje in het EO-programma Blauw bloed. Uitkomst: de kogelgaten in de muur van het Prinsenhof zijn echt, maar zijn historische laatste woorden heeft onze Vader des Vaderlands nooit uitgesproken.

Kosten noch moeite werden gespaard om de waarheid voor eens en voor altijd te achterhalen. Nadat na een jaar onderzoek definitief vastgesteld kon worden dat professor Barabas een fictief personage is, struinden de onderzoekers elke rommelmarkt en braderie op het noordelijk halfrond af op zoek naar een radslotpistool, dat in de reguliere handel nergens meer te verkrijgen bleek. Toen dat eenmaal gevonden was, kon de reconstructie beginnen.

Van de 963 opgetrommelde acteurs met een vergelijkbaar spraakgebrek als Willem van Oranje bleek er uiteindelijk geen enkele in staat om voor zijn overlijden de woorden ‘Mijn God, mijn God, heb medelijden met mij en met dit arme volk’ hoorbaar voor de lakei uit te spreken. Van de figuranten die de tekst in het Frans moesten uitspreken bezweek een enkeling nog voor het eerste schot was gelost; een van de acteurs met de Nederlandse tekst kwam tot ‘Mijn god, mijn god’, maar niet verder dan dat. De onderzoekers interpreteren deze uitspraak echter als een uiting van pijn, eerder dan een daadwerkelijke aanroeping van de Heer.

Het onderzoek bracht ook aan het licht dat Willem van Oranje naar alle waarschijnlijkheid niet beschikte over blauw bloed. De vraag is dan ook wat de waarde is van de ontdekking dat de kogelgaten in het Prinsenhof te Delft waarschijnlijk authentiek zijn, maar later door mensenhanden vergroot zijn. Is er, nu duidelijk is dat we aan alle kanten belazerd worden in dit verhaal, rekening gehouden met de hypothese dat de kogelgaten überhaupt later zijn aangebracht? Dat Willem op die fatale 10e juli een beroerte kreeg of onfortuinlijk van de trap af lazerde, maar dat zijn aanhangers later een moord met een vuurwapen ensceneerden om hem in 2004 meer kans te laten maken op de titel Grootste Nederlander aller tijden?

Sowieso, waarom forensisch experts laten onderzoeken of iemand 430 jaar geleden ‘Mon Dieu, aie pitié de mon âme, et de ce pauvre peuple’ kan hebben gezegd met drie kogels smeulend in zijn hersenpan? Kan een willekeurig weldenkend mensen niet inzien dat geen enkel levend wezen in de act van het vermoord worden op het idee komt geschiedenis te schrijven met zo’n welluidende oneliner?

Had niet iemand de onderzoekers niet even kunnen influisteren dat we die man godbetert Willem de Zwijger noemen??

Volgende week maakt de EO bekend of Eva in het paradijs een Granny Smith of een Jonagold aangereikt kreeg, of ze het klokhuis wel bij het GFT-afval deed, en hoe groot het vijgenblad van Adam moet zijn geweest om zijn geslacht te bedekken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De geschiedenis van eigenlijk alles

DATA - Ik hou van tijdlijnen. Ze geven (als het meezit) overzichtelijk de belangrijkste punten aan in een afgebakende periode. Key points waarom iets begonnen is bijvoorbeeld. En wanneer iets hoogtij vierde, waarbij er veel punten dicht bij elkaar op de tijdlijn staan. Ke kunt er zelfs je visualisatiehart in kwijt.

Nu vond ik er eentje waarbij het paniekzweet me in eerste instantie uitbrak. In deze visualisatie beweegt van alles en waarover het gaat is totaal onduidelijk. Maar even rustig ademhalen en een paar minuten klikken en kijken resulteert in deze enthousiaste post.

De makers brengen meerdere studiegebieden bijeen. Biologie, geografie en sterrenkunde bijvoorbeeld. Big History noemen ze het, een geschiedenis van eigenlijk alles. Het lijkt een onmogelijke opgave, dit alles in een overzichtelijke tijdlijn plaatsen. Maar als je weet waar de handvatten zitten dan blijft je wel overeind.

Bovenin kun je over de gehele breedte navigeren in de jaren. De rechthoeken staan voor de verschillende terreinen, zoals kosmos en aarde. Als je op die rechthoeken klikt, zoom je er op in. In de rondjes kun je meer uitleg vinden, duiding over de periodes en gebeurtenissen in de geschiedenis. Via de gekleurde balkjes rechtsboven, die er uit zien als een staafdiagram, kun je sneller de periodes in duiken. Als je over de jaren in de tijdlijn heen gaat met je muis (klikken niet nodig), verschijnen ’thresholds’ die het begin van een tijdperk markeren. Klik er op voor meer info.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-10-2022

Canon van onze zwarte bladzijden

Wat zijn de zwarte bladzijden in de vaderlandse geschiedenis? De Groene heeft deze week een interessant stuk van Chris van der Heijden, een historicus die de controverse niet schuwt (heeft u Grijs Verleden nog niet gelezen? Doen!).

Nu het geëmmer over de canons een beetje is uitgesputterd, wordt het ook tijd om een canon van minder florissante geschiedkundige feiten te presenteren. Voor het hele verhaal verwijs ik u naar De Groene, maar hier komt dan de top 10 van Van der Heijden, ik ga ervan uit dat uw historische kennis voldoende is. Wat vindt u van de selectie en is de canon nodig?

  • De martelaren van Gorcum (wiki)
  • De executie van Oldebarnevelt (wiki)
  • Coen en de VOC-mentaliteit
  • Slavenhandel
  • Cultuurstelsel en Koelies (wiki)
  • Omgang met Joodse landgenoten
  • Naoorlogse kampen en moffenmeiden
  • Politionele acties
  • Srebrenica
  • De moorden op Fortuyn en Van Gogh
  • Doneer!

    Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

    In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    Schrikkeldagen en schrikkelmaanden

    Eens in de vier jaar een schrikkeldag, maar niet in jaren deelbaar door honderd en weer wel als het jaarnummer deelbaar is door vierhonderd: echt makkelijk is het niet, maar nuttig is het wel. Door te schrikkelen, loopt de kalender namelijk in de pas met de seizoenen. Augustus blijft een zomermaand, februari blijft een wintermaand.

    Voor ons is dat niet meer zo heel belangrijk, maar toen Julius Caesar de kalender met de schrikkeldag invoerde en toen paus Gregorius XIII de huidige regels invoerde, waren er nog religieuze feestdagen die aan de seizoenen waren gekoppeld. Het was handig als het feest voor de graanoogst ook plaatsvond als er iets te oogsten viel, en het was eveneens gemakkelijk als de vastentijd viel in een tijd waarin het eten toch al bijna op was.

    Het blijft echter een raar ding, zo’n schrikkeldag, en we mogen blij zijn dat Julius Caesar een einde maakte aan het daarvoor bestaande systeem, waarin men complete maanden invoegde. Dat was immers het principe van de oudste kalenders, waarin men probeerde twaalf manen in één zonnejaar te stoppen.

    En dat kan dus niet. De periode tussen twee volle manen is 29½ dagen, zodat twaalf maanmaanden 354 dagen duren, ofwel elf dagen minder dan één zonnejaar. De oude Babyloniërs, die zich er als eersten het hoofd over hebben gebroken, ontwierpen daarom eerst een cyclus van acht jaar, waarvan er vijf twaalf maanden hadden en drie dertien. Later werd dit verfijnd tot een cyclus van negentien jaar, waarvan er zeven een schrikkelmaan hadden.

    Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

    Hedendaagse tempeliers (1)

    De Standaard (hier te lezen in de Google cache) vermeldt het op zich triviale feit dat de Vlaming Guy Fosté, in het dagelijks leven marketeer voor een energiebedrijf, is verheven tot “personal piper to the most noble comte Eric Hugh de Montgomery”. Ik houd van dit soort titels, en geniet dubbel als ik vervolgens lees dat Eric Hugh de Montgomery “Sovereign Grand Commander” is van “The Order of the Fleur de Lys“.

    En daarmee hebben we het ineens over de Tempeliers. U weet wel, de geheimzinnige ridderorde die opduikt in alle complottheorieën en die te maken heeft met alle gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis. Het is weinig bekend dat ze onder een andere naam nog altijd bestaan.

    Het begint met de Kruistochten. In 1071 versloegen de Seljukische Turken de Byzantijnen in de slag bij Manzikert, waarover ik al eens blogde. De verslagen partij zocht steun in het westen, die in groten getale kwam: tienduizenden soldaten hielpen de Byzantijnen een deel van het verloren gebied heroveren, en trokken vervolgens naar Jeruzalem, dat in 1099 werd ingenomen. Vanaf dat moment lagen er verschillende vorstendommen aan de oostkust van de Middellandse Zee, bestuurd door christelijke heersers, waarvan er een de trotse titel “koning van Jeruzalem” voerde. Onthoud die even, ik kom erop terug.

    Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

    Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

    Doe het veilig met NordVPN

    Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

    Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

    Wat als we Brazilië hadden gehouden?

    Aan ‘wat-als’-geschiedenis heb je weinig, maar het is wel een leuke exercitie. Brazilië had een Nederlandse kolonie kunnen zijn. In twee gastbijdragen kijkt journalistiekstudente Esmee Verbeek naar de Nederlands-Braziliaanse verhoudingen. In dit eerste deel komt de geschiedenis aan bod. Waarom hebben we Brazilië eigenlijk afgestaan? Esmee zal de komende maanden vanuit Rio voor Sargasso schrijven.

    Honderden jaren geleden stonden Nederlanders de Braziliaanse kolonie af aan de Portugezen, mede omdat we Suriname en de Caribische eilanden al hadden voor plantages en strategische posities. Anno 2012 lijkt die keuze een verkeerde.

    Tussen 1600 en 1700 voeren Nederlanders wat af om ‘nieuwe’ landen te veroveren en heroveren in Midden- en Zuid-Amerika. Het doel? Meer economische en politieke macht. Curaçao namen we in 1634 over van de Spanjaarden; de positie was gunstig voor handel en kaapvaart en er was campêchehout (natuurlijke verfgrondstof). Ook andere Caribische eilanden als Saba, Sint Maarten en Bonaire veroverden we om zoutwinning en plantages. Maar eerste pogingen om Suriname over te nemen van Engeland mislukten. Pas in 1667 was Suriname officieel in ons bezit. In de tussentijd richtten de Nederlandse zeevaarders zich daarom op buurland Brazilië.

    Het enorme ‘Terra Nova’ (nieuwe land) werd in 1500 ontdekt door de Portugese ontdekkingsreiziger Pedro Alvares Cabral. De WIC meerde ruim honderd jaar later aan in Bahia. Een bezetting die niet langer duurde dan een jaar. Niet echt noemenswaardig. De verovering van suikerkolonie Pernambuco in 1630, met als hoofdstad Olinda, is dat wel.

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    De farce van het Nationaal Historisch Museum

    De farce rond het Nationaal Historisch Museum blijft de gemoederen bezig houden. Bas Heijne wijdde er onlangs een boek aan en medievist Henk ‘t Jong zei er gisteren verstandige dingen over (hier). Beide heel lezenswaardig.

    Ik heb er zelf voortdurend een ongemakkelijk gevoel bij gehad. Eén reden was persoonlijk, namelijk dat ik in een vroeg stadium ben geciteerd als voorstander van de nationale canon die het museum aanvankelijk geacht werd te zullen presenteren. De reden was dat ik in een boekje aan immigranten had uitgelegd hoe Nederlanders hun verleden graag zien. De eerste zin maakte al duidelijk dat ik het beschouwde als een mythografie. Dat de voorstanders van een canon me als geestverwant rekruteerden – en dat ze dus een mythe niet van geschiedenis konden onderscheiden – gaf mij een ietwat nare bijsmaak bij wat op zich leuk projecten hadden kunnen zijn: vijftig vensters op het verleden en een daaraan gewijd museum.

    Voor het goede begrip: ik had, en heb, er geen eenduidige mening over. Ik zie het voordeel van een canon voor het onderwijs, maar het is wel een ladder die, na te zijn beklommen, dient te worden weggeworpen. Geschiedenis is immers vooral een open dialoog, een discussie zonder einde, die echter toch ten einde komt als er een canon is.

    Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

    Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

    Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

    Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

    Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

    Vorige Volgende