KORT | Wilders’ politieke spagaat

En weer stapt een PVV'er op. Ook Stephan Jansen, PVV-Statenlid en persoonlijk beleidsmedewerker van Geert Wilders, heeft er genoeg van. In zijn afscheidsbrief refereert hij aan de inmiddels beruchte 'recente Marokkanen-uitspraken van onze politieke leider', maar er is ook een tweede reden dat hij opstapt: De tweede reden voor mijn vertrek is dat ik al langere tijd grote moeite heb met de linkse koers van de PVV. Met het vertrek van onder anderen Joram van Klaveren lijkt de rechtervleugel van gezond denkende conservatieven het definitief te hebben afgelegd binnen de PVV. De linkerkant van de partij zal de komende jaren het beleid nog verder bepalen. Zoals deze analyse laat zien, heeft Wilders een electoraal gat in de markt gevonden, waar hij van geen enkele andere Nederlandse partij concurrentie heeft te duchten (ook niet van de SP): economisch links en rechts op het gebied van immigratie. Bovendien is een flink deel van het Nederlandse electoraat gecharmeerd van deze combinatie. Ongeveer een derde van de Nederlandse kiezers (pdf; p. 71, tabel 1) valt aan te merken als 'links-autoritair', wat wil zeggen dat zij er economisch linkse en cultureel rechtse houdingen op nahouden. Wilders' probleem, zo blijkt nu, is dat zijn partijorganisatie echter voor een belangrijk deel uit mensen met rechts-autoritaire opvattingen bestaat. En dat botst.

Door: Foto: Kort - illustratie Sargasso
Foto: Bas Bogers (cc)

Waarom Wilders wint

, door

Aandoenlijk hoe haar tegenstanders de PVV telkens weer helpen.

PVV-leider Geert Wilders provoceert regelmatig. Reacties op zijn provocaties leveren hem stemmen op. Zo gaat dat al jaren. Maar nog steeds zijn er mensen die dit niet snappen. Tenminste, er zijn nog steeds zelfverklaarde tegenstanders van Wilders die precies reageren zoals het de PVV het beste uitkomt. Die reacties zijn vast goed bedoeld. Maar wordt het voor tegenstanders niet tijd voor een nuchterder benadering? Van de wetenschappelijke aanwijzingen die inmiddels voorhanden zijn valt heel wat te leren.

Wilders hoef je niet te leren hoe je kiezers trekt. Van de tientallen nieuwe partijen sinds 1945 is de PVV in veel opzichten de succesvolste. Wilders stemt zijn gedrag dan ook ongetwijfeld af op analyse van kiesgedrag. Hoeveel zetels moet hij nog winnen voordat zijn tegenstanders dat ook inzien? Het is aandoenlijk hoe zij hem telkens weer ongewild helpen. Zo ook weer afgelopen maand. ‘Minder, minder,’ liet Wilders zijn kompanen scanderen. Hoe werd er gereageerd? Ik noem hier drie soorten reacties.

Ten eerste reageerden verscheidene media. Zo spraken Pieter Klein van RTL4 en Sjors Fröhlich van BNR Nieuwsradio publiekelijk hun afkeur uit. Of dit hun taak is, is de vraag; dat dit Wilders helpt staat buiten kijf. Er is bewijs dat politici stemmen winnen als het in de media over hen gaat. Positief of negatief maakt weinig uit. Uit onderzoek blijkt dat zelfs als Wilders in de media een fascist wordt genoemd dit de PVV tegenwoordig geen kiezers meer kost. En in het algemeen profiteert de PVV van media-aandacht.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour

Quote du jour | Linkse agenda

, door

Geert zei:`Het klopt dat de koers op een aantal punten linkser wordt.’ De overweging was dat een louter rechtse partij nooit meer dan 10 à 12 zetels kon halen. Dat is te weinig om een brede volkspartij te zijn. Het was dus enkel een electorale afweging: hard op migratie en veiligheid, zacht op zorg – dat spreekt veel meer mensen aan. Maar een rechtse partij met voor een groot deel een linkse agenda, dat rijmt niet. Als ik er met Geert over sprak, bijvoorbeeld over lastenverlichtingen, zei hij dat we op termijn weer meer zouden inzetten op een rechtere koers. Maar dat is er gewoon niet van gekomen.

Foto: dreamwhile (cc)

Willen wij meer of minder vrijheid van meningsuiting voor politici?

, door

ANALYSE - Wat moet er gezegd mogen worden en wat niet?

Tijdens een toespraak op de verkiezingsavond in Den Haag vroeg Geert Wilders aan een zaal vol PVV’ers of zij ‘meer of minder Marokkanen in de stad’ willen. Op het luidkeels gescandeerde antwoord – ‘minder!’ – beloofde hij om dat te gaan ‘regelen’. Deze uitlatingen hebben de laatste dagen voor algemene verontwaardiging gezorgd; honderden hebben ondertussen aangifte tegen Wilders gedaan.

Vanuit juridisch oogpunt bestaat er weinig twijfel dat Wilders deze keer heel bewust niet alleen de grenzen van political correctness maar ook die van het recht duidelijk overschreden heeft. Dit wordt duidelijk als we terugkijken naar een eerdere episode van de ‘saga Wilders’. In 2011 werd hij door de Rechtbank Amsterdam vrijgesproken van aanzetten tot haat tegen en discriminatie van een bevolkingsgroep. De vrijspraak berustte vooral op het oordeel van de Rechtbank dat de diverse ten laste gelegde uitlatingen van Wilders zich richtten tegen het islamitische geloof en ‘niet tegen mensen’. Met betrekking tot het willen regelen van ‘minder Marokkanen’ lijkt dit argument niet aannemelijk.

Naast de vrij eenduidig te beantwoorden vraag of Wilders’ uitlatingen op de verkiezingsavond wel strafbaar zijn, brengt dit incident ook een wat algemenere discussie over de vrijheid van meningsuiting van politici opnieuw onder de aandacht. Is het wenselijk dat politici, omwille van hun rol in het publieke debat en de openbare meningsvorming, een ruimere vrijheid van meningsuiting genieten dan ‘gewone’ burgers? Zo ja, moet en kan deze extra vrijheidsruimte dan beperkt blijven tot politici of moet zij strekken tot bescherming van alle politieke uitlatingen, door wie dan ook?

Foto: Emmanuel Huybrechts (cc)

Wilders: wordt vervolgd

, door

OPINIE - Het is simpelweg onvermijdelijk dat Geert Wilders zal worden vervolgd voor zijn recente uitspraken.

Afgelopen week was niet de week van Geert Wilders. In Den Haag verloor zijn PVV een zetel en werd niet de PVV maar D66 de grootste partij. Niemand wil lokaal of landelijk met de PVV samenwerken en iedereen, tot in het buitenland toe, buitelt over de PVV-voorman heen vanwege zijn ophitsende uitspraken over minder Marokkanen. Tweede Kamerlid Van Vliet heeft de PVV de rug toegekeerd. Een aderlating, want vriend en vijand zijn het erover eens dat Van Vliet, tevens voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties, een bekwame vakman is.

Pijnlijker is nog dat het NOS Journaal Wildersstemmers aan het woord liet die vonden dat hun voorman te ver was gegaan met zijn uitspraken over minder Marokkanen. Op blinde adoratie hoeft Wilders dus niet te rekenen: zijn eigen achterban is niet te beroerd hem de maat te nemen. Wilders maakte zich verder onsterfelijk belachelijk met zijn woede-uitbarsting over een clipje van een slechte rapper uit Sneek en zijn dreigement aangifte te doen tegen iedereen die een vergelijking met Hitler durfde te maken. En nu wordt de PVV-voorman na honderden aangiftes ook nog strafrechtelijk vervolgd. Is dat al besloten dan? Nee, maar het is simpelweg onvermijdelijk.

In 2011 werd Wilders na een tumultueus proces vrijgesproken van het opzettelijk beledigen van moslims en van het aanzetten tot haat en discriminatie. Het was een vrijspraak op het randje. De rechtbank oordeelde uiteindelijk dat de gewraakte uitlatingen neerkwamen op kritiek op de godsdienst die Islam heet. Religiekritiek, ook heftige religiekritiek, is uiteraard toegestaan in een democratische rechtsstaat. Bij sommige uitlatingen leek de PVV-voorman wel wat verder te gaan dan alleen religiekritiek, maar de rechtbank meende kennelijk dat hem het voordeel van de twijfel kon worden gegund.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Aangifte

, door

Bas Heijne:

Was Nederland hét land van de anonieme bedreiging, de nieuwe mode is aangifte doen. […] Wildersstemmers worden opgeroepen aangifte te doen vanwege uitspraken waar ze het van harte mee eens zijn, in de hoop dat hun Wilders wel vervolgd zal worden en de PvdA-kopstukken niet, zodat het vuur van hun eeuwige verongelijktheid nóg hoger op kan laaien.

Ook de rest is de moeite waard:

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Adam Zkt. Eva

, door

COLUMN - Uw tv-recensent is de afgelopen week voor het overgrote merendeel van die week, verstoken gebleven van de televisie. Uiteraard heeft hij nog wel even gezien hoe Geert Wilders zichzelf in de voet schoot met een drietrapsraket die herinneringen aan Louis van Gaal opriep. Uw nederige dienaar van het geschreven woord en de waarheid heeft zich daar privé, buiten de camera’s en de sociale media om, nog wel druk over gemaakt, maar hij heeft besloten de rest van de commotie langs zich heen te laten gaan.

Kortom – en als u mij toestaat ga ik even weer over op de eerste persoon enkelvoud – ik heb niks gezien van alle publieke verontwaardiging die het opriep. De Pechtolds, Buma’s en Samsoms die ongetwijfeld hun zegje hebben gedaan in diverse talkshows, ik heb ze niet gezien. En ook de persconferentie waarin Geert Wilders naar verluidt niks van zijn woorden terugnam, heb ik mezelf bespaard. 

De dag voor de verkiezingen zapte ik nog even langs het Grote Lijsttrekkersdebat waarin Diederik Samson tegenover Wilders zijn stinkende best deed om Wilders’ terloopse uitlatingen over minder Marokkanen in de stad, eerder die week, zo krachtig mogelijk te veroordelen. Wilders, een koop groter dan Samsom, onderging het gebries gelaten. De moed zonk mij in de schoenen, ik zapte snel door.

Quote du Jour

Quote du jour | Rechts

, door

Wat er op de rechterflank van het politieke krachtenveld gebeurt, is van meer betekenis dan wat zich afspeelt aan de linkerzijde. De reden is eenvoudig: Nederland is overwegend rechts, in een verhouding van ruwweg tachtig tegen zestig zetels. In dit vrijwel onveranderlijke gegeven ligt een verklaring voor de overmatige aandacht voor de PVV.

De partij speelt een belangrijker rol in de machtsbalans dan de SP. Over de anderhalf miljoen kiezers die in 2006 op deze rode partij stemden, heeft nooit iemand zich druk gemaakt. De socialist Marijnissen werd na de verkiezingen in mum van tijd van de machtsvorming uitgesloten. CDA en PvdA hadden geen boodschap aan hem.

Waan van de dag

Rutte: ‘Kabinet met PVV zou zijn gevallen vanwege uitspraken Wilders’

, door

Zo bericht Trouw:

Als het kabinet dat werd gedoogd door de PVV er nu nog had gezeten, zou het zijn gevallen na de Marokkanenuitingen van Geert Wilders. Premier Mark Rutte zei dat tijdens zijn wekelijkse persconferentie na de ministerraad.

Op de avond van de uitlatingen zelf wist Rutte nog te melden dat hij nooit iemand uitsluit.

Draaien noemen ze dat, meen ik.

Waan van de dag

Wilders: Rutte bedrijft politiek ‘over de rug van kinderen’

, door

Tegenover een ongerust kind reageren op Wilders’ woorden is walgelijk volgens de PVV-voorman.

Want dat domme wicht had – net als Rutte – best kunnen begrijpen dat alleen criminele Marokkanen Nederlanders van een bepaald slag zullen worden uitgezet.

Dat had Geert later immers nog haarfijn uitgelegd, toen eenmaal bleek dat zijn speech toch niet echt lekker was gevallen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende