Referendum is geen vishengel maar een boemerang
OPINIE - Verdeel burgers niet in een ja- en nee-kamp om hen te betrekken bij de Europese politiek. De deur naar een referendum over Europa moet definitief dicht worden getrokken, meent Ralf de Jong, tien jaar na het Nederlandse en Franse ‘Nee’ tegen de ontwerp-grondwet voor de Europese Unie.
Tussen de partijen die voor het referendum over de Europese Grondwet stemden, zat één opvallende naam. Juist de VVD, de partij van Hans Wiegel die in 1999 het (correctief) referendum uit de Nederlandse Grondwet hield, hielp het initiatiefvoorstel van PvdA, GroenLinks en D66 aan een meerderheid in de beide Kamers. Extra opvallend was dat de liberalen in 2002 nog tegen een motie stemden die opriep tot een (Europees of Nederlands) referendum over de uitkomst van de Europese Conventie – de bijeenkomst van Europese en nationale afgevaardigden waaruit het Grondwettelijk Verdrag zou komen.
De draai van de VVD valt volledig toe te schrijven aan Jozias van Aartsen, VVD-fractievoorzitter in de Tweede Kamer na het aantreden van het Balkenende II in mei 2003. Bij de bekrachtiging van zijn fractievoorzitterschap op het partijcongres kreeg hij een meerderheid van de leden achter zich met de belofte om een raadplegend referendum over de Europese Grondwet te steunen. Daarmee verklaarde Van Aartsen het debat over referenda in zijn partij eveneens voor geopend.