Tijd tikt in het nadeel van Europa

Europa zit op de blaren. Het politieke besluitvormingsproces verloopt uiterst traag waardoor grote onzekerheden ontstaan. De financiële en politieke wereld begrijpen elkaar niet. De proef op de som komt de komende twee maanden wanneer Italië en Spanje bijna €110 miljard overheidsschuld moeten herfinancieren. Wat gaat de rente in die landen doen? Hoe adequaat reageren de politici in die landen met concrete maatregelen? Welke richting kiest Europa: doormodderen of een gestructureerde aanpak. De oud-directeur van het ABP Vermogensbeheer Jelle Mensonides vreest het dat het tobben blijft. De overheidsschuldencrisis staat niet alleen. Sinds de invoering van de euro is de schuldenpositie van alle sectoren in de economie fors toegenomen. Alleen is deze wel verschillend per euroland zoals tabel 1 laat zien. Opvallend is niet alleen de hoge overheidsschuld in veel landen, maar ook dat gezinnen en bedrijven zich diep in de schulden hebben gestoken. En niet alleen in de huidige probleemlanden! Verder is de bankenschuld in veel landen zorgwekkend hoog. Uiteraard staan tegenover de schulden ook bezittingen, maar de claims van deze schuld moeten gefinancierd kunnen blijven. De huidige economische realiteit zal dat moeilijk, zo niet onmogelijk maken.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onafhankelijkheid ECB op het spel

De crisis is in volle hevigheid terug en de ECB heeft weer op grote schaal ingegrepen in de markt voor overheidsobligaties. Deze handelwijze is niet zonder gevaar, zo betoogt de Nijmeegse econoom Eelke de Jong. De ECB treedt hiermee buiten haar mandaat. Wat het nog erger maakt is dat er verdeeldheid heerst binnen de ECB over de te volgen koers. Culturele verschillen van bestuur voeren hierbij de boventoon. Dit belooft niet veel goeds voor de plannen voor een Europese budgetautoriteit.

Monetaire financiering of niet?

In mei 2010 is het eerste reddingspakket voor Griekenland afgesproken. In de marge van dit pakket is besloten dat de Europese Centrale Bank (ECB) Griekse overheidsobligaties op de markt zou kopen. Het argument was toen dat vlak voor de overeenkomst de markt van overheidsobligaties bijna niet meer functioneerde. De interventies van de ECB zouden voor een soepele werking van de markt moeten zorgen. Het grote bezwaar tegen deze interventies is dat het aankopen van overheidspapier de kans vergroot op monetaire financiering en dus de inflatie kan opdrijven. Vanuit de ECB wordt hier tegenover gesteld dat men met tegengestelde transacties de geldhoeveelheid verkleint. Hierdoor zou de kans op inflatie niet groot zijn. Voor het moment wil ik dat nog wel aannemen. Dat wil niet zegen dat de situatie ondertussen minder zorgelijk is geworden. Integendeel, zal ik betogen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Het is geen kwestie van geld

[qvdd]”Onder mij zou Duitsland de criteria voor de stabiliteit van de euro niet hebben geschonden. Die fouten zijn gemaakt, maar het goede nieuws is dat ze zijn te herstellen. We moeten echter niet net doen alsof het alleen een kwestie van geld is. Nu Europa in een crisis verkeert, zijn preventieve en niet ideologische maatregelen nodig om de euro weer op de rails te krijgen en de toekomst ervan te verzekeren.”

Dit zegt Helmut Kohl over over de Eurocrisis. Hij heeft ook harde kritiek op de wijze hoe partijgenote Angela Merkel de crisis aanpakt. Korte samenvatting op Press Europ (Nederlands), volledig interview met Kohl op Internationale Politik (Duits). Ik had nooit gedacht dat ik de man nog eens zou missen. Het soort leiders waar we nu mee zitten in Europa en de VS zijn boekhouders en bankiers zonder visie en durf.


Update: ik had dit net geplaatst toen ik deze post zag van David Atkins Technocracy: Missing the Forest for the Trees. Het beschrijft de hoe Obama en zijn regering problemen aanpakken: als technocraten zonder visie en durf – net als hun Europese collega’s.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Gezocht: een ankerpunt in Den Haag

Rutte vergiste zich in vijftig miljard en mag twee dagen met de billen bloot. Het Journaal leest slotbepalingen van Europees overleg niet en framed dat als een schandalige, onderhandse slimmigheid van de Finnen. De Jager en Rutte lijken ook verbaasd en reageren weer sneller dan verstandig is: dit mag helemaal niet! Wat is het geval: de Finnen hebben een onderpand van de Grieken gekregen. Mocht het misgaan in het Zuiden, betaalt het Noorden het onderpand niet terug.

Dat hebben die slimmerds afgedwongen tijdens de EU-top van 21 juli. U weet wel, die top waar Rutte zo uitgleed tijdens de afsluitende persconferentie. De bepaling, daar waren ze bij en wisten ze van. Waarom zijn ze dan zo verbaasd als de Finnen daadwerkelijk met de Grieken onderhandelen? Niet vreemd dat ras-politicus Wilders wakker wordt en minister van Financiën om zo’n zelfde onderpand als de Finnen vraagt.

De Jagers reactie – dit mag niet – is mijn inziens te snel. Volgens De Jager mag de deal alleen doorgaan als alle andere landen het daarmee eens zijn.Probleem is dat dat al is gebeurd. Alle aanwezigen hebben er immers voor getekend. Opgenomen in een document (vier pagina’s in totaal) is het nu officieel. Trouwens, welke instantie gaat de onderhandse deal tussen Finnen en Grieken dan terugdraaien? Nee, hier is meer te doen dan De Jager doet vermoeden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Goed, dit is een politieke crisis

Ik heb mij lang verzet tegen het idee dat de Europese euro- en schuldencrisis een politieke zou zijn. De wijsheid van de beurzen wordt schromelijk overschat. De ratingbureau’s zijn ook niet alwetend. En het inschattingsvermogen van de Raden van Bestuur bij veel banken en verzekeraars zijn ook wat wankel gebleken.

Maar nu blijkt dat de Finnen een deal aan het sluiten zijn met Griekenland om onderpand te krijgen voor hun bijdrage. Dat onderpand komt dan waarschijnlijk uit het noodfonds, want de Grieken hebben geen geld.

Rutte en De Jager verontwaadigd. PVV-leider Geert Wilders komt eindelijk achter zijn Tweede Kamerbankje vandaan om De Jager op het eerste vliegtuig naar Athene te zetten. En ook Ronald Plasterk maant het kabinet om onderpand te eisen. Van Wilders verwacht je zo’n reflex, van de PvdA verwacht je meer.

Inmiddels bonken vier landen bij de Grieken op de deur om ook zo’n onderpand te krijgen. Ik leg me erbij neer: deze crisis is inmiddels door en door politiek.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dualisme in het eurocrisisdebat

GB constateert in deze gastbijdrage dat de PVV op zich niet zoveel aangewreven kon worden, gisteren in het eurocrisisdebat.

Het debat over de Eurocrisis was ook informatief voor de nieuwe staatkundige verhoudingen tussen kabinet en Tweede Kamer. In de vertrouwde verhoudingen was ook wel ruimte voor de oppositie om een minister-president die een fout zelf toegeeft de oren te wassen. Maar als fractievoorzitters van grote coalitiepartijen beginnen over ‘lessen’ en ‘naar de toekomst kijken’, dan was normaliter het speelkwartier voor de oppositie over en werden verdere debatverzoeken uit de agenda gereden. Dat was nu niet het geval. Omdat Rutte voor het hele Europa-dossier aan de ketting ligt bij Cohen, Pechtold en iemand van GroenLinks, moest hij nog een keer opdraven om een echte politieke kras te ontvangen. Want dat is wat er gebeurt als de financieel woordvoerder eerst gedetailleerde vragen op De Jager afvuurt en dan de fractievoorzitter bij de minister-president gaat klagen dat niemand iets van het antwoord begrijpt.

Voor het dualisme lijkt het mij winst als niet de coalitie maar de oppositie besluit wanneer de minister-president voldoende strafrondjes heeft gelopen.

En er gebeurde nog iets opmerkelijks. De PVV werd te grazen genomen omdat ze dit kabinet niet om zeep helpen terwijl het miljarden aan Griekenland leent die volgens de PVV niet meer terug komen. In de plenaire vergadering zette Pechtold de PVV-woordvoerder behoorlijk klem op dit punt en in de commissie had Plasterk het zelfs over ‘politiek bederf’.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Europese oplossing crisis is voorlopig een hersenschim

De eurocrisis wordt vooralsnog bedwongen door ad hoc oplossingen. Bij die oplossingen lijkt de reputatie van de euro, en vooral van Frankrijk en Duitsland, belangrijker dan een houdbare oplossing voor de eurocrisis. De eurocrisis wordt dan ook niet opgelost zolang Frankrijk en Duitsland niet bereid zijn bevoegdheden af te staan, stelt hoogleraar Harrie Verbon.

Zes jaar geleden toen wij van de Nederlandse politici over de Europese Grondwet mochten stemmen, stemde ik tegen. Ik was niet de enige: bijna vijf miljoen kiesgerechtigde Nederlanders deden hetzelfde. Als ik echter onder academici vertelde dat ik tegen had gestemd werd ik meestal meewarig aangekeken: als je tegen stemde was je een nationalistische populist. Weldenkende Nederlanders stemden voor, want onze toekomst lag in Europa, niet in een soort provinciaals Holland. Hetzelfde vond het overgrote deel van de politici: alleen de SP en de groep Wilders waren tegen de Grondwet.

Politici van andere partijen waren alleen maar enthousiast over de Grondwet. Ik kon me echter niet voorstellen dat ze de voorliggende grondwetstekst ook echt gelezen hadden, want de tekst was nogal zwalkend en verwarrend. Soms werd in een grondwetsartikel gesuggereerd dat een beleidsprobleem op Europees niveau thuis hoorde, maar die suggestie werd dan weer in andere artikelen de grond ingeboord. Soms werden oplossingen waarvan toen al bekend was dat ze niet werken, zoals die van de Europese begrotingsnormen, het zogenaamde stabiliteitspact, gewoon gehandhaafd in de grondwet. Zoals ik indertijd schreef in ESB: ‘Dit is niet zoals de Grondwet van de VS een geschrift waar de Europese burger 200 jaar mee vooruit kan. De EU-Grondwet kan nog geen vijf jaar mee. Deze grondwet is geen grondwet.’  (Verbon, 2005)

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende