Eerste Kamer houdt kaarten op zak

Het seizoen is geopend. We gaan weer stempuzzelen in de Senaat! Al geruime tijd checkt Publiekrecht & Politiek of bepaalde voorstellen die volgens de Eerste Kamer zijn aangenomen ook wel echt op een meerderheid van stemmen gefundeerd zijn. Aan de andere zijde van het Binnenhof wordt namelijk met de constitutioneel aanvechtbare regel gewerkt dat bij een stemming alle senatoren van een fractie geacht worden aanwezig te zijn. Ook als zij eigenlijk ziek thuis zitten of zich aan het andere einde van de wereld bevinden. Dan worden er dus meer stemmen uitgebracht dan er aanwezigen zijn. Dat is zeker in een tijd waarin een meerderheid in de Eerste Kamer geenszins vanzelfsprekend is en daar voor iedere stem gevochten moet worden toch tamelijk kwalijk. En op de eerste dag van het nieuwe jachtseizoen, afgelopen donderdag, schieten we meteen een exotische prooi. De Eerste Kamer zou wegens subsidiariteitsbezwaren een zogenaamde gele kaart hebben getrokken tegen een voorstel van de Europese Commissie tot oprichting van een Europees OM. Bij nadere beschouwing blijkt zij dat echter helemaal niet gedaan te hebben.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekers en de blinde muur

, door

ANALYSE - Het fameuze #pensioendebat in de Senaat laat zich op een paar manieren begrijpen. Het meest aan de oppervlakte ligt de analyse dat het kabinet zich echt vergist heeft. De beeldspraak van Tof Thissen (GL) is dan goed gekozen. Dan kwam Frans Weekers (VVD) vol gas een blinde steeg in scheuren. ‘Dan liever de lucht in.’

Voor wie hoopt dat er een diepere strategie achter dit alles zit: mogelijk liet Diederik Samsom (PvdA) het opblazen van het sociaal akkoord graag aan de Senaat, en had Weekers geen andere opdracht dan zo dicht mogelijk bij het Sociaal Akkoord te blijven en dan zoveel mogelijk kabaal te maken. Als de bonden dan kwaad worden, dan toch ook op GroenLinks en de SP, heeft Samsom mogelijk gedacht. In deze analyse is het fiasco van gisteren al lang ingecalculeerd. Het was een toneelstukje. De aanpassingen op deze plannen worden al lang besproken bij Jeroen Dijsselbloem aan tafel.

Maar er leek iets interessanters te gebeuren: Weekers kreeg het aan de stok kreeg met de Eerste Kamer, als instituut. Dit verwijst naar een begrippenkader dat prof. Van den Berg gebruikt om het parlement te begrijpen. De Eerste Kamer, zo schrijft hij, kan in sociologische zin worden opgesplitst in drie instituties. Het is een arena waar theater wordt opgevoerd, het is een marktplaats waar belangen uitgeruild worden en het is een instituut dat zichzelf probeert te handhaven. Goede Kamerleden schakelen soepel. Als het nodig is, maken ze kabaal, als ze winst ruiken gaan ze wheelen en dealen, en als ze zich bedreigd voelen dan komen ze op voor hun instituut. Op de marktplaats en in het theater is het Kamerlid een partijpoliticus. Institutioneel optreden is juist partij-overstijgend. Dan lopen bijvoorbeeld alle fractievoorzitters in de Tweede Kamer te hoop tegen de gedachte dat Wilders uit het Comité van In- en Uitgeleide zou zijn geweerd. ‘Wilders mag dan een rare vogel zijn; het is wel hun rare vogel.’ Wat het beste werkt, hangt van de context af, schrijft Van den Berg. Het is net als met autorijden: goed schakelen is het halve werk.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: pieter musterd (cc)

Coalitie kan beter in Verenigde Vergadering opereren

, door

ANALYSE - Alexander Pechtold stond in de gangen van de Eerste Kamer te dreigen dat hij zich geen D66-senator kon voorstellen die voor een begroting met bezuinigingen op onderwijs zou stemmen. Tiny Kox en Emile Roemer stuurden gezamenlijk een ingezonden stuk naar de Volkskrant om te dreigen met de bevoegdheden van de volksvertegenwoordiging. En Elco Brinkman heeft al laten weten dat men voor de steun van zijn fractie bij Van Haersma Buma moet zijn. De oppositiepartijen schuiven hun fracties in de Staten-Generaal zo steeds dichter in elkaar. Kan de coalitie dat niet ook doen? Dat kan, maar dat gaat – net als het ontbinden – wel weer over het soort staatsrecht dat in de literatuur constitutional hardball heet.

De Grondwet heeft twee smaken, als het om de volksvertegenwoordiging gaat: Eerste en Tweede Generaal gezamenlijk, of een zogenaamde Verenigde Vergadering. Soms schrijft de Grondwet voor dat een wetsvoorstel wordt behandeld door de Verenigde Vergadering. Dan gaat het vaak om zaken die zo belangrijk zijn dat voorkomen moet worden dat de Eerste en Tweede Kamer tegenover elkaar komen te staan, zoals het instemmen met een door een troonopvolger voorgenomen huwelijk. Soms lijkt de achtergrond meer te zitten in het voorkomen van dubbel werk voor de Koning. De troonrede, bijvoorbeeld, wordt voorgelezen in een bijeenkomst van de Verenigde Vergadering, voor de gelegenheid belegd in de Ridderzaal. In de meeste gevallen zegt de Grondwet er echter niets over. Technisch is het mogelijk een wetsvoorstel niet in te dienen bij de Tweede Kamer, maar bij de Verenigde Vergadering.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nieuwe verkiezingen voor Eerste Kamer

, door

ANALYSE - In Buitenhof vroeg presentatrice Marcia Luyten hoogleraar staatsrecht Wim Voermans naar de mogelijkheden voor het kabinet om een weerspannige Eerste Kamer aan te pakken. Voermans noemde als theoretisch machtsmiddel dat de regering de Eerste Kamer zou kunnen ontbinden. Dat idee is niet nieuw. Normaal gesproken hebben dergelijke verkiezingen weinig zin. De leden van de Provinciale Staten blijven immers zitten en zullen doorgaans niet anders stemmen dan bij de vorige verkiezingen. Maar in dit geval was er iets bijzonders aan de hand: diverse leden van provinciale staten hadden in 2011 ‘strategisch’ gestemd op een kandidaat van een andere partij, een D66-Statenlid had op knullige wijze een ongeldige stem uitgebracht en daarmee een zetel voor zijn partij verspeeld, een Zeeuws Statenlid was in een schimmige Torentjesdeal betrokken en last but not least had een hele reeks PVV-Statenleden de partij van Geert Wilders de rug toegekeerd. Dat maakte een andere samenstelling van de Eerste Kamer beslist reëel.

50PLUS en Onafhankelijke Senaatsfractie

Inmiddels zijn er nog enkele ontwikkelingen te noemen die een andere samenstelling van de Eerste Kamer bij nieuwe verkiezingen aannemelijk maken. In de staten van Flevoland heeft een lid zijn oude partij GroenLinks vaarwel gezegd en onderdak gevonden bij D66. Nu is dat gelet op de geringe stemwaarde van Flevoland (op Zeeland na de laagste) niet zo relevant, maar de breuk tussen 50PLUS en de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) is dat wel. 50PLUS besloot bij de vorige Eerste Kamerverkiezingen de zieltogende OSF, die op eigen kracht geen zetel had kunnen halen, in de lucht te houden met wat extra stemmen, in ruil voor een aan 50PLUS-gelieerde lijsttrekker voor de Onafhankelijken. Die heeft inmiddels weer gebroken met de club van Jan Nagel, wat vermoedelijk betekent dat de OSF steun van 50PLUS bij nieuwe verkiezingen kan vergeten. De OSF verdwijnt dan uit de Senaat en haar zetel komt aan een andere fractie toe.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: ukhouseoflords (cc)

Het boterde niet tussen Geert en Fred

, door

ANALYSE - De rel rondom Fred de Graaf die Geert Wilders met een truc uit de commissie van in- en uitgeleide had gehouden was slechts de druppel die de emmer deed overlopen.

Geert Wilders reageerde voor zijn doen tamelijk beschaafd op het nieuws dat Senaatsvoorzitter Fred de Graaf zou aftreden vanwege de dooretterende verdenking dat hij Wilders zou hebben geweerd uit de commissie van in- en uitgeleide. ‘Dat siert hem, het enige juiste besluit,’ zo konden journalisten uit de mond van de voormalige Grote Blonde Gedoger optekenen.

Bij eerdere botsingen met De Graaf had Wilders zich wel ondiplomatieker uitgelaten. Dat die eerdere botsingen er waren, moge op het eerste gezicht vreemd voorkomen. Geert Wilders zit immers in de Tweede Kamer, terwijl Fred de Graaf tot voor kort de Eerste Kamer voorzat. Een aantal factoren maakt echter zulke botsingen wel degelijk mogelijk: de Eerste Kamerfractie van de PVV is Geert Wilders, Geert Wilders becommentarieert vaker Eerste Kamervoorzitters en Fred de Graaf heeft eerder moeten handelen als voorzitter van de Verenigde Vergadering.

Lijntjes

Dat er lijntjes lopen tussen de Eerste en Tweede Kamerfracties van verschillende politieke partijen, zal niemand ontkennen. De fractie van de SP in de Senaat zal het handelen van de geestverwante fractie uit de Tweede Kamer niet onder een liberaal vergrootglas leggen. Eerste en Tweede Kamerleden van dezelfde politieke partij zijn verbonden door partijideologie en partijprogramma. Toch is het ook weer niet één pot nat. Waar de VVD-fractie in de Tweede Kamer als een kudde makke schapen het socialistische principe van de inkomensafhankelijke zorgpremie omarmde, stond de fractie van diezelfde politieke partij in de Eerste Kamer aan de wieg van het openbreken van juist dit gedeelte van het regeerakkoord. Zoiets kan ook bij andere politieke partijen, maar niet bij de PVV.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie gaat Senaat voorzitten?

, door

ANALYSE - Zo vlak voor het reces is er nog een laatste ronde in het mooie gezelschapsspel ‘wie wordt het’. Wie zal straks de voorzittershamer overnemen van Fred de Graaf?Er zijn een aantal spelregels: een geslaagde gooi naar de stoel is namelijk een gelukkige samenloop van omstandigheden.

Allereerst moet je het zelf willen. Dat is lang niet altijd het geval, omdat het wel een voltijdsbaan is. Een succesvolle hoogleraar internationaal recht, zoals prof. Schrijver, staat anders tegen het idee vijf dagen per week op het Binnenhof te bivakkeren, dan iemand die toch nog wachtgeld zit te toucheren, zoals Guusje Ter Horst. Hier speelt ook een risico: het prof. Akkermans-effect. Wie te graag wil, schakelt zichzelf daarmee uit. Waar dat precies aan ligt, en of het terecht is, doet hier niet ter zake. Het werkt simpelweg zo. Om die reden loopt Van der Linden gevaar. Het is publiek geheim dat zijn vertrek als Senaatsvoorzitter maar half vrijwillig was. Waarom precies, en of dat terecht is, doet hier niet ter zake. Het was simpelweg gewoon zo. Een dergelijk enthousiasme voor de functie is gevaarlijk. Gelukkig heeft hij zijn eigen vertrek destijds dichtgesmeerd met een verhaal over zijn hoge leeftijd. Daar kan Van der Linden ook vrij moeilijk van terug komen.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het terechte offer van Fred de Graaf

, door

ANALYSE - Volgens de wetten van het politieke drama gaat eerst alle aandacht naar de krachten die tegen iemand samenspannen. Als er niets gebeurt, loopt het verhaal weer leeg. Als een aanval wel lukt, kantelt het momentum naar inkeer en zuivering. Vrienden van het slachtoffer nemen over: was dit nodig? Anderen wijzen op de politieke motieven van de aanvallers, op hun hypocrisie tegenover de verdiensten van het slachtoffer en de noodzaak te besturen. In goed politiek drama ontstaat dan discussie over wie precies de held is: Caesar of Brutus? Uiteindelijk oordeelt het publiek daarover – al dan niet aangevoerd door een koor van commentatoren.

Fred de Graaf bleek niet te begrijpen dat het publiek het laatste oordeel toekomt. Het was althans een weinig overtuigende en grotesk uitgevoerde verdediging om met vijf messen in de rug uitvoerig te gaan illustreren welk een omvangrijke veiligheidsoperatie door zijn hand in goede banen was geleid. Dat zal hem als voormalige burgemeester van Apeldoorn ongetwijfeld goed hebben gedaan, maar het was niet de discussie. Die ging over de vraag of hij procedures gepolitiseerd had.

De Graafs verweer op dat punt was zo mogelijk nog tragischer en fataler. Nadat hij eerst had betoogd dat de Volkskrant in de door hemzelf geautoriseerde tekst een verkeerd beeld had gecreëerd, werd het dinsdag een kwestie van vuige streken vanuit de Tweede Kamer, gericht op zijn onafhankelijkheid. Het ging echter niet om zijn onafhankelijkheid en het gaat ook niet om de Tweede Kamer. Wat De Graaf zich in zijn rol als Voorzitter van de Verenigde Vergadering meende te mogen permitteren in de richting van eedweigeraars in de Tweede Kamer, krijgt hij onverkort op het eigen bordje. Iets met een koekje en eigen deeg. De Graaf had dinsdag dus òf moeten zwijgen om de feiten zelf te laten spreken, òf voluit moeten gaan met een betoog dat het hoe dan ook een opluchting was dat Wilders niet naast de Koning door het beeld was komen banjeren. In ieder geval niet meer betwisten dat hij moest vertrekken. De handelingen van het drama zijn al voorbij. Met het treurige betoog dat hij nu afstak, irriteert De Graaf het publiek dat over zijn val zal oordelen. De directeur van AnsaldoBreda begrijpt beter hoe het werkt. Hij maakte, eveneens afgelopen dinsdag, zijn rol volledig waar door de kwaliteit van een trein waarvan af en toe een deur loslaat te verdedigen.

Foto: -JvL- (cc)

Vaak lege stoelen ter linkerzijde in Eerste Kamer

, door

DATA - Leden van linkse partijen zijn vaker afwezig bij plenaire sessies van de Eerste Kamer dan leden van de VVD of CDA. Braafste jongetjes van de klas zijn ChristenUnie en SGP.

Eerste Kamer-voorzitter Fred de Graaf treedt vandaag terug en het Senaat moet op zoek naar een nieuwe voorzitter. Wie moet dat worden, en van welke partij? Idealiter is de nieuwe voorzitter van een partij iemand die veel aanwezig is bij plenaire vergaderingen van de Eerste Kamer.

De documentatie van de Eerste en Tweede Kamer is helaas nog steeds niet zo toegankelijk dat je met een druk op de knop van willekeurige partijen of Kamerleden de aanwezigheid tevoorschijn kan toveren. Maar met een beetje inspanning was het wel te doen om de 76 plenaire vergaderdagen in de huidige termijn van de Eerste Kamer door te spitten. En na enig telwerk kwam het afwezigheidspercentage naar boven. Over de hele Kamer heen was dat 7,5 procent.

Groenlinks 12,6% SP 10,9% 50Plus 9,2% PvdA 8,4% OSF 7,9% PVV 7,2% CDA 6,7% PvdD 6,6% VVD 5,3% D66 5,3% CU 3,9% SGP 2,6%

Op 12 december 2011 werd overigens het laagterecord bereikt. Toen waren er maar 47 Kamerleden -minder dan tweederde van het totaal aantal Senaatsleden- present. Grondwetswijzigingen waren die dag dus uitgesloten.

Enige voorzichtigheid met de interpretatie van deze getallen is wel geboden. Door het kleine aantal vergaderingen en het beperkte aantal leden kan een langdurige ziekte een partij al snel enige procenten kosten. Maar het is wel opvallend dat op links de percentages hoger zijn dan op rechts.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende