Fraudewet-lovers

De pathetische verdediging van de veel te strenge fraudewet gaat tegen iedere redelijkheid in. Treurig maar voorspelbaar, dat waren de verontwaardigde reacties van rabiaat-rechtse facties afgelopen dinsdag op het besluit van wethouder Vliegenthart van de gemeente Amsterdam om de uitgedeelde boetes in het kader van de fraudewet naar beneden bij te stellen. De VVD, de Telegraaf, en in haar kielzog GeenStijl-dochter Das Kapital vinden dat natuurlijk reuze oneerlijk. Zij willen bloed aan de paal zien. En dat gaat dan middels opruiende stukjes waarin Amsterdam wordt neergezet als het Walhalla voor fraudeurs. Dat uit onderzoek van de ombudsman is gebleken dat de overgrote meerderheid van de slachtoffers van de fraudewet helemaal niet bewust frauderen, maar dat het gewoon om fouten gaat, die in ons idioot ingewikkelde sociale stelsel nu eenmaal makkelijk gemaakt zijn, dát wordt in de artikeltjes natuurlijk niet vermeld, noch dat het verlagen van de boetes geheel in lijn ligt met het landelijk beleid om de fraudewet meer humaan te maken, nota bene naar aanleiding van gerechtelijke uitspraken hierover... een aanpassing die volgens mensen in het veld overigens nog veel te zwak is om een echt rechtvaardige situatie op te leveren.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

KORT | Vooruit, nog één keer over de bijstandsmoeder dus

ANALYSE - Toegegeven, het is toch wel een eer als een ander blogje het nodig vindt een artikel dat hier geplaatst werd zin voor zin uit te pluizen. Vooral de lachsalvo’s zijn natuurlijk vleiend.

Maar samenvattend: het eigenlijke punt van Das Kapital was – naar eigen zeggen – dus NIET te bewijzen dat de bijstandsmoeder toch wel rukkend veel geld kreeg (ondanks een eerdere schreeuwende kop die het tegengestelde deed vermoeden), maar om aan te tonen dat het nauwelijks is na te gaan hoeveel een individuele bijstandsmoeder iedere maand te besteden heeft.

Nu ja, dat is dan in ieder geval gelukt.

En verder zijn er dus inderdaad gevallen te bedenken waarin een werkende minder krijgt dan iemand in de bijstand. Maar… dan moet je dus wel uitgaan van de combinatie parttime (4 dagen) werken en minimumloon en een royale gemeente die haar vrijgevigheid strikt voorbehoudt aan uitkeringsgerechtigden.

Daarnaast kent het Nibud volgens DK het verschil tussen bruto en netto niet, en zijn we het erover eens dat de Telegraaf een baggerblad is dat het met de waarheid niet zo nauw neemt.

Lessons learned hier: de gemeentelijke toeslagen kunnen veel meer verschillen dan ik eerst veronderstelde, met name omdat de gemeente tot en met dit jaar het recht heeft de bijstandsuitkering voor alleenstaande ouders met maximaal € 272 te verhogen. Deze kennis is inmiddels verwerkt in de voorgaande stukken over dit onderwerp.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Philip Brewer (cc)

Nogmaals: de Bijstandsmoeder, de cijfers

DATA - Weblog Das Kapital kwam aangaande het inkomen van de bijstandsmoeder-met-twee-kinderen met een factcheck los van Sargasso. Helaas lijken er in die analyse een paar fouten te zitten.

Tsja, dat vonden ze waarschijnlijk niet leuk, daar bij de Telegraaf, dat ik ze vrijdag slechte journalistiek verweet omdat ze zonder enige kritiek de cijfers van Annemarie van Gaal als “nieuws” door postten.

Misschien vandaar dat hun dochteronderneming Das Kapital zaterdag met een eigen factcheck kwam, waarin duidelijk moest worden dat het allemaal wel redelijk klopte, en zelfs nog wat bonter was dan verondersteld.

Maar als je wilt factchecken, doe het dan goed. Want ondanks de bewering dat een en ander gedubbelcheckt heette te zijn bij het Nibud zitten er in hun cijferwerk helaas toch een paar kleinere en grotere fouten en onduidelijkheden. Het zal de eerste keer niet zijn dat ze zich wat slordigheden permitteren.

Gemeentelijke regelingen

Om te beginnen gaat DK in zijn berekening uit van de gemeente met de beste voorzieningen. Dat is prima, dat mag, maar daarmee zeg je dus niet iets over de bijstandsmoeders in het algemeen, maar alleen over die in de best betaalde gemeente.

Vervelender: helaas vergeet Das Kapital dat veel van die gemeentelijke extra’s die ze noemen niet alleen voor de bijstandsmoeder gelden, maar ook voor degene met wie ze vergelijken: de minimumloner. Zoals in het geval van Amstelveen in ieder geval geldt voor de Amstelveenpas.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Makkelijk profiteren van de bijstand?

ANALYSE - Verwarring deze week of er nu wel of niet te veel bijstand wordt ontvangen door sommige gezinnen. Volgens Das Kapital ontvangt een gezin van vier (twee ouders & twee volwassen kinderen) meer bijstand dan Jan Modaal verdient. Volgens ons lag dat een stuk genuanceerder, maar Das Kapital bleef bij het eigen gelijk. De grote vraag is eigenlijk nog steeds niet beantwoord: Hoe makkelijk is het om te profiteren van de bijstand?

Via de reacties, mail & Twitter kwam de discussie behoorlijk op gang. Hier komt het beeld uit naar voren dat het een complex onderwerp is waar niet direct een helder antwoord op is. Het wordt echter een stuk helderder als je alles even laat bezinken en op een rijtje zet.

Ten eerste is het wel handig om te weten hoe groot dat probleem potentieel zou kunnen zijn. De memorie van toelichting die het ministerie mee heeft gestuurd met het nieuwe wetsvoorstel bied op pagina 9 enig inzicht. De groep ouder(s) met meerderjarige inwonende kind(eren) is ongeveer 4000 huishoudens groot, iets meer dan 1% van de bijstandsgerechtigden. Zijn dat allemaal gezinnen met twee volwassenen en twee volwassen kinderen in de bijstand? Nee. Hieronder vallen namelijk ook de eenoudergezinnen met volwassen kinderen in de bijstand. Aangezien het overgrote deel van de bijstandsgerechtigden alleenstaand (ca 60%) of alleenstaand ouder (ca 25%) is, zal een groot deel van deze 4000 huishoudens ook bestaan uit alleenstaande ouders.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De actualiteit van Das Kapital

Karl Marx (Foto: Wikimedia Commons/publieke domein)

Das Kapital, het magnum opus van Karl Marx (1818-1883) en de ‘bijbel’ van de communistische beweging, komt op één mei, de Dag van de Arbeid, uit in een nieuwe Nederlandse vertaling van Hans Drieser. Sinds publicatie aan het eind van de 19e eeuw heeft dit boek velen over de hele wereld de hoop geboden op een einde aan onderdrukking en armoede. Het beschreef de onvermijdelijke ondergang van het kapitalisme en het net zo zekere ontstaan van een geheel klasseloze maatschappij waarin iedereen gelijkelijk zou bijdragen naar vermogen en ontvangen naar behoefte.

Dat het kapitalisme zich een stuk flexibeler toonde dan Marx had voorspeld en dat de arbeidersklasse zich anders ging gedragen dan hij had gehoopt, heeft niet verhinderd dat het geloof tot ver in de 20e eeuw levend is gebleven. Na een kleine opleving aan de westerse universiteiten in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw verdween de aandacht voor Marx en zijn kritiek op het kapitalisme. En nadat in 1989 in Oost-Europa zijn standbeelden overal werden omgetrokken leken Marx en Das Kapital definitief bijgezet te worden in de geschiedenis.

Een nieuwe uitgave van Das Kapital in 2010 roept onvermijdelijk de vraag op of we hier alleen met geschiedenis te maken hebben of toch ook nog een beetje met de actualiteit. De financiële crisis van de afgelopen jaren heeft natuurlijk vragen opgeroepen over de aard van het economisch systeem dat inmiddels de wereld domineert. En als die vragen niet bevredigend beantwoord kunnen worden zijn alle, zowel oude als nieuwe invalshoeken welkom in het debat. Das Kapital is in het verleden bekritiseerd als een in zeer hoge mate speculatief boek dat in zijn natuurwetenschappelijke benadering van de economie al snel werd achterhaald door de feiten. Maar de visies van Marx, zijn oog voor de werking en de vele tekortkomingen van het systeem, bieden nog steeds inspiratie voor een verklaring en beoordeling van wat er vandaag gebeurt. Ik geef drie voorbeelden.

1. Marx schreef over de macht van de rijken, de ophoping van kapitaal in de handen van een steeds kleinere groep en de steeds verdere verarming van de massa?s. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is de ongelijkheid in inkomen groter geworden. Dat geldt voor alle westerse landen afzonderlijk, maar vooral ook voor de verhouding tussen het rijke westen en de ontwikkelingslanden. De financieel-economische crisis aan het begin van de nieuwe eeuw is nog lang niet uitgewerkt. De overheid heeft wel een enorme schuldenlast die in de komende jaren vele burgers zal raken. Daarmee zijn de gevolgen van de crisis afgewenteld op de samenleving als geheel. De winsten hebben zich intussen weer hersteld en de bonussen zijn helemaal nooit weggeweest. Als het goed gaat profiteren de rijken het meest (en de armen misschien een beetje), als het slecht gaat bloeden de armen. Dat is de wet van Das Kapital.