Weg met de crisis | Speerpunt biochemie

Als we de geschiedenis van de economie bekijken zien we dat technische uitvindingen telkens de motoren zijn geweest achter een groeiperiode. Het moderne tijdperk begon met de uitvinding van de stoommachine. In het begin van de vorige eeuw was het de toepassing van aardolie, als grondstof en als brandstof. In de jaren zestig begon zich het moderne informaticatijdperk af te tekenen. En nu zitten we aan de vooravond van een revolutie waarvan we de reikwijdte simpelweg niet kunnen bevatten: die van de chemie van het leven. Een revolutie die loopt van geklungel met bacteriën, schimmels en gisten om bijvoorbeeld medicijnen en voedsel te maken helemaal tot aan de creatie van R. Daneel Olivaw.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Luister niet naar de Econoom

, door

Een wichelroede? De rechter keek vorige week verbaasd naar de eigenaar van een grondonderzoeksbedrijf. Twee werknemers hadden in januari 2006 in Utrecht grondboringen gedaan. Ze maakten geen gebruik van kaarten, maar namen een wichelroede ter hand om de positie van ondergrondse gasleidingen te bepalen. Maar bij de tweede boring ging het fout. Ze raakten een gasleiding en veroorzaakten zo een explosie waarbij een 12-jarig meisje ernstig gewond raakte.

Dat mensen op het voorhoofd wijzen bij het gebruik van een wichelroede is logisch. Maar vreemd genoeg zijn de wichelroedelopers alom vertegenwoordigd in de Nederlandse media. Economen, noemen we ze.

Nou heb ik niets tegen economie an sich. Het kan een nuttige studie zijn om ontwikkelingen in het verleden te duiden. Als een historische discipline, zeg maar. Maar de voorspellende gave van economen is nul. Toch is juist dat de reden dat de Sweder van Wijnbergens van deze wereld voortdurend worden opgevoerd in praatprogramma’s en nieuwsuitzendingen. Ze geven hun ongezouten mening over de hulpmaatregelen die overheden nemen om de crisis te bezweren, of presenteren een feilloos plan om het beter te doen.

En dat terwijl hun staat van dienst in het voorspellen net zo discutabel is als die van een cashende bankdirecteur. Want voordat de hypotheek-bubble uitbarstte was er nauwelijks een econoom te vinden die zich zorgen maakte. En tegenover die doemdenkers stonden minstens twee keer zoveel “wetenschappers” die geloofden dat de bomen tot in de hemel groeiden. De grote meerderheid rook pas stront toen ze er kniediep instonden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Media en de crisis

, door

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Hieronder een stuk van Paul Visser.

Financieel nieuws (Foto: Flickr/tripu)

Vertrouwen is de oplossing voor de financieel economische crisis waar we wereldwijd in zitten. Vertrouwen tussen de banken, vertrouwen van bedrijven en vertrouwen van burgers. Alle deskundigen in de media zijn het hier over eens. Dus waarom werken de media, vooral televisie en kranten, niet mee aan het herstel?

De laatste maanden worden we overspoeld met negatieve berichten over de stand van de economie en de grootste crisis sinds de tweede wereldoorlog. Positieve zaken worden maar zeer mondjesmaat gemeld of het nieuws wordt verdraait. Enkele voorbeelden: Deze week boekte de Rabobank meer winst (nml. 2,8 miljard euro) over 2008 in vergelijking met 2007, maar minder dan de uitgesproken verwachtingen begin 2008. Quote van verslaggever van RTL Z: “Rabobank presenteert slechte cijfers.”

In het licht van de gebeurtenissen bij andere banken en het veranderde wereldbeeld, zou je toch moeten concluderen dat de Rabobank het goed heeft gedaan. Nog een voorbeeld: als de beurs 4% daalt, dan kopt een krant: ?bloedbad op de beurs?. Stijgt de beurs met 4%, dan staat er: ?de beurs veert een beetje op?. Een laatste voorbeeld: de Chinese productie stijgt de laatste drie maanden, wat op een herstel kan duiden maar wordt nauwelijks vermeld in de kranten. Deze willekeurige voorbeelden geven aan dat van evenwichtige berichtgeving is geen sprake is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weg met de crisis | Speerpunt recycling

, door

kredietcrisisRecycling is altijd wat lacherig behandeld in de grotemensen economie. Het was meer iets voor overjarige hippies en de geitenwollensokken brigades. Want het is toch veel goedkoper om weg te gooien dan om te hergebruiken. En hierbij dacht men dan vooral aan verpakkingsmateriaal zoals flessen. Maar nu weten we dat we zonder economische crisis ongeveer op dit moment tegen een blijvend tekort aan koper aan hadden kunnen kijken. Een tekort dat er binnenkort hoe dan ook komt met al die elektrische auto’s van morgen. Vandaar ook het blijmoedige verhaal vorig jaar in een krant van een afvalscheider die zijn investering wel rendabel dacht te krijgen als de grondstoffenprijzen verder zouden stijgen. Op dit moment dalen de grondstoffenprijzen echter, zodat recycling nog verder achter de waarnemingshorizon van beleidsmakers verdwijnt. Volkomen ten onrechte, want recycling wordt een van de belangrijkste aspecten van duurzaam beleid en zeker ook een bloeiende bedrijfstak.

Recycling is meer dan terug-naar-de-statiegeld-melkfles, waar ik zelf overigens niet zo’n voorstander van ben, want ik sjouw al genoeg met die bierkratten. Laten we de verpakkingsmaterialen even voor wat ze zijn, dan is het eerste belangrijke aspect van recycling het terugwinnen van kostbare grondstoffen. Nemen we koper als voorbeeld, dan zie je nu al veel activiteiten om dit materiaal uit de afvalstroom te halen. Maar in de praktijk blijken er nogal wat beperkingen. Koper zit te vaak verpakt in lastige materialen zoals de isolatiemantel bij koperen kabels. In veel gevallen kan men die eraf strippen, maar niet altijd en dan wordt de isolatie weggebrand. Dat laatste is iets dat uit milieuoogpunt ongewenst is. Maar het kan erger. Soms zit koper in een irritante kunsthars verpakt waarmee het tot een geheel versmolten is. Krijg het daar nog maar eens uit. Deze vorm van assembleren van koperen onderdelen is vooral op de kostprijs gebaseerd. Het monteren van een losse spoel in een samengesteld onderdeel met bijvoorbeeld schroeven is duurder. Toch zou je dat verplicht moeten stellen om de terugwinmogelijkheid te optimaliseren. Je zou mede moeten gaan ontwerpen voor recycling. Met een mooie kreet heet dit: Design For Recycling. Op kleine schaal gebeurt het al ontdekte ik laatst, toen ik een apparaat uit elkaar haalde. De koperen wikkelingen van een motor waren met één enkele schroef los te halen. Er zat alleen nog een kunststof kraagje op voor de connectoren.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dirk Scheringa en de oorlog tegen recessie

, door

julius-ceasar-muntHij is al baas van de ‘uitstekend draaiende‘ DSB Bank, van aanstormend kampioen AZ en natuurlijk van zijn eigen Scheringa Museum. Nu wil hij ook baas van Nederland worden, blijkt vandaag in de Volkskrant.  Hij zou zich verkiesbaar kunnen stellen. Scheringa is lid van het CDA en vriendjes met VVD-prominenten als Ed Nijpels en Robin van Linschoten. Maar dat is niks voor Scheringa. ‘Ik denk pragmatisch hè. Ik heb niet op de universiteit geleerd. (…) Ik heb echt meegemaakt hoe het er in de samenleving aan toe gaat, hoe het werkt.’ Scheringa wil wel ‘gevolmachtigd crisisminister op financieel gebied’ worden. Als onderdeel van een  ‘zakenkabinet’  zal hij dan in 12 maanden de boel op orde brengen. Een zakenkabinet kijkt niet naar ‘partijpolitieke belangen’, maar is alleen bezig met de vraag ‘hoe alle Nederlanders kunnnen overleven’ .

Die truuk komt de gymnasiasten onder jullie waarschijnlijk bekend voor. Als het oude Rome onder vuur lag van haar vijanden, werd er voor 6 maanden een dictator of magister populi aangesteld. Die kon snel beslissingen nemen zonder de senaat te raadplegen. Dat was in oorlogstijd van levensbelang. Het probleem was dat de klus na 6 maanden niet altijd geklaard was, zeker niet in de ogen van de dictator zelf. Julius Ceasar bijvoorbeeld wilde uiteindelijk helemaal niet meer weg en werd tot dictator voor het leven benoemd. Daarmee werd de senaat definitief buiten spel gezet en was Rome geen democratie meer.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weg met de crisis | Speerpunt zonne-energie

, door

kredietcrisisEerder betoogde gastredacteur Hoite Vellema in de rubriek “Weg met de crisis” dat de bouw van windmolenparken versneld moet worden. Een prima idee, dus daar zal ik het hier verder niet meer over hebben. In het kader van duurzame energie valt er echter nog wel het een en ander te doen. Zo is de zonneceltechnologie inmiddels zover gevorderd dat het tijd wordt er op grote schaal iets mee te doen. En dan bedoel ik niet van die gesubsidieerde privéprojectjes zoals een zonnecollectortje op het pannendak. Want dat is zo langzamerhand wel een gepasseerd station.

Om echt iets met zonne-energie te gaan doen is een nieuwe vorm van bouwen nodig. Geen zonnepanelen meer die op een bestaande constructie worden gemonteerd, maar zonnepanelen die een integraal deel van het dak zijn. In het ideale geval maken we een dakpan die als volgt is opgebouwd. De onderste laag is een holle zwarte plaat waar water doorstroomt, de zonnecollector. Daarboven zit een laag zonnecellen van het nieuwste type, d.w.z. cellen met lenzen erboven die het licht vanuit verschillende hoeken recht op de cel concentreren. Het rendement van deze cellen zou twee keer zo hoog zijn als bij de klassieke cellen. Het geheel wordt afgedekt met een keiharde (kunst)glaslaag die bestand is tegen de grootste hagelstenen. Deze zonne-energie eenheid zit in een frame dat zo ontworpen is, dat het water- en winddicht aansluit op de naastliggende panelen, zodat een gesloten dak gemaakt kan worden. Aan de onderzijde zitten aansluitingen voor elektriciteit en water, die in een gestandaardiseerd montageframe passen dat zowel voor de bevestiging van de panelen als voor het transport van water en elektriciteit dient. Als je deze panelen een naam wilt geven zou je kunnen denken aan “zonnedakpannen”.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weg met de Crisis | Anyway the wind blows

, door

Dit is de zesde gastbijdrage van Hoite Vellema, oud-student Internationale Betrekkingen aan de UvA.

windmolenOp 16 januari 2009 is de eerste Nederlandse hoogleraar windenergie Gerard van Bussel aan de TU Delft benoemd. Het zal je niet verbazen, maar in zijn inaugurele rede pleitte hij voor een stevige uitbreiding van het Nederlandse windmolenpark.

Vorige week kwam de Stichting Natuur en Milieu met het nieuws naar buiten dat ons land voorlopig maar voor de helft op schema ligt wat betreft de klimaatdoelen van 2020. Het ministerie van VROM komt pas in april met een eigen voortgangsrapportage, maar het feit dat ze niet gelijk roepen dat er niets aan de hand is zegt mij genoeg.

Afgelopen herfst was door de hoge olieprijs het punt bereikt dat windstroom sec per opgewekte kilowattuur goedkoper was dan kolen- of gasstroom. De kredietcrisis heeft hier een einde aan gemaakt, maar draagt ook een onverwacht voordeel in zich mee. Windturbines vergen forse investeringen en iedere twee procent die de rente daalt, scheelt één eurocent per kilowattuur.

Op dit moment wekken we 2225 MW op door middel van windenergie. Dat is 4,5 procent van de totale stroombehoefte (2008). In Denemarken wordt maar liefst 23 procent van de totale stroombehoefte uit windenergie gehaald. Ik vraag me ook al jaren af waarom Nederland de kop in het zand steekt en veel te weinig in duurzame energie investeert. Deze crisis biedt volgens mij juist een uitgelezen kans. Zelfs de energiebedrijven zien windenergie tegenwoordig als een goede optie. Ze zijn alleen huiverig geworden om te investeren in windenergie door het wispelturige Nederlandse subsidiebeleid. En dus bouwen ze de komende jaren vier nieuwe ‘schone’ kolencentrales.

Vorige Volgende