Geluk (slot): de staat als (on)geluksmachine de maat genomen

Maandag 20 maart was het de ‘Internationale Dag van het Geluk.’ Ter gelegenheid daarvan werd onder auspiciën van de Verenigde Naties het World Happiness Report 2017 uitgebracht. Naar aanleiding hiervan brengt Sargasso een aantal artikelen over geluk, meten van geluk en de conclusies die we daaruit kunnen trekken. In deel 1 van deze serie stond het World Happiness Report 2017 (WHR) centraal. In deel 2 kwam ‘geluksprofessor’ Ruut Veenhoven met zijn World Database of Happiness (WDH) aan bod. Deel 3 ging over de problematische verhouding tussen geluk van de individuele burger en de planeet als geheel, zoals weergegeven in de Happy Planet Index (HPI). Kwaliteit van leven Ik begon het eerste artikel met De overheid is geen geluksmachine volgens Mark Rutte. In zijn optiek is ons land al een 'fantastisch, en gaaf land.' Hij zegt nog net niet dat Nederland af is, maar vindt het bevorderen van geluk geen overheidstaak. Tegelijk kun je constateren dat beleid wel degelijk van invloed is op geluk; het gaat immers om 'kwaliteit van leven?' Wat houdt die kwaliteit van leven in en wat draagt daaraan bij? Levensverwachting, een vast inkomen boven de armoedegrens, autonomie en vrijwaring van willekeur spelen een belangrijke rol. Dat kan door goede en toegankelijke gezondheidszorg, sociale wetgeving, democratie, gelijkheid voor de wet en bestrijding van corruptie. Tel daar onderwijs bij op en we hebben al de nodige basisingrediënten. Hebben we daarmee een geluksmachine of gewoon een fatsoenlijke samenleving? Een ‘fantastisch en gaaf land’? Zonder het meteen een ‘fantastisch en gaaf land’ te hoeven vinden, lijkt op het eerste gezicht dat Nederland de zaken aardig voor elkaar heeft. Maar de sloophamer ligt altijd op de loer. Denk maar even aan het kabinet Rutte-1. Het neoliberale marktdenken lijkt enigszins op zijn retour als het leidende economische beginsel, maar het mantra van een kleine overheid (waarbij niemand weet hoe klein ‘klein’ moet zijn) als remedie voor alle kwalen klinkt nog volop.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote du Jour | Integriteit

„Vooralsnog is er geen aanleiding voor een onderzoek door onze integriteitscommissie. En alleen als justitie een onderzoek doet, moet een functionaris lopende dat onderzoek zijn werk neerleggen. Daar is nu geen sprake van. (…) Henry zegt dat de aantijgingen van Follow the Money onzin zijn, en op dit moment hebben we geen enkele reden om hem niet te geloven.”

Aldus een woordvoerder van de VVD over partijvoorzitter Henry Keizer, die volgens het financiële weblog een stinkende miljoenendeal op zijn naam heeft staan. Dat je iemand niet direct laat vallen omdat er iets vervelends over hem geschreven wordt, valt te begrijpen. Maar dat je bij zulke serieuze aantijgingen niet je eigen integriteitscommissie inschakelt, is bizar. Je wilt als partij immers zelf de onderste steen boven hebben voordat iemand anders dat doet. Tenzij je eigenlijk wel weet dat die commissie weinig anders zal kunnen doen dan een vernietigend oordeel vellen.

Foto: Raymond June (cc)

Een ietwat corrupt gaaf land

Nederland scoort goed op de Corruption Perception Index 2016, hoewel het anti-corruptiebeleid tekortschiet. Gezien de relatie met groeiende ongelijkheid en populisme moet ook Nederland zich de waarschuwing van Transparency International aantrekken.

Transparency International (TI), een ngo die wereldwijd corruptie onderzoekt en bestrijdt, publiceerde afgelopen woensdag de Corruption Perception Index 2016. De index rangschikt 176 landen op basis van het waargenomen niveau van corruptie in de publieke sector. Nederland daalde van plek 5 naar 8, waarmee we passen in het algemene patroon dat dit jaar de meeste landen dalen op de index.

Populisme

TI maakt dit jaar een stevig statement over de noodzaak om corruptie aan te pakken. Onderzoek laat zien dat er een relatie is tussen sociale ongelijkheid en uitsluiting enerzijds en corruptie anderzijds (zie ook hier). De vicieuze cirkel waarin toenemende corruptie en toenemende ongelijkheid elkaar versterken voedt de opkomst van populistische bewegingen:

Mensen hebben genoeg van de loze beloften van politici om corruptie aan te pakken en velen wenden zich daarom tot populistische politici die beloven het systeem te veranderen en de cyclus van corruptie te doorbreken.

Populistische leiders hebben een punt, wanneer ze de ‘corrupte elite’ bekritiseren die alleen voor zichzelf zorgt ten koste van de ‘hardwerkende mensen’. Maar de belofte van populistische leiders om de corrupte elite onder handen te nemen zijn vals: juist deze partijen hebben een bijzonder slecht trackrecord hebben als het gaat om het bestrijden van corruptie, aldus TI. Wanneer populistische leiders aan de macht komen zal de vicieuze cirkel alleen maar versterkt worden, met hevigere sociale spanningen als gevolg.

Foto: Dennis Jarvis (cc)

In Roemenië is geen enkele politicus echt geliefd

ELDERS - Roemenië gaat zondag naar de stembus. Charismatische populisten hebben zich hier nog niet aangediend.

Met 5,1% groei doet de Roemeens economie het volgens de Wereldbank beter dan elk ander land in Europa. Salarissen stijgen en de BTW is onlangs verlaagd met als gevolg een enorme koopkrachtverhoging voor de bevolking. Het leidt echter nog niet tot grotere populariteit van de politici die zondag meedingen om een van de 412 zetels in het Huis van Afgevaardigden. In Roemenië worden politici door veel mensen in verband gebracht met fraude en corruptie. Alleen al in 2015 zijn 16 parlementsleden, 5 senatoren, 5 ministers en 97 burgemeesters en locoburgemeesters met die beschuldigingen voor de rechter gebracht. Zie hier de complete lijst van zondaars uit de afgelopen jaren. ‘Corruptie is zo normaal geworden, zegt socioloog Bruno Steffen in het FD, dat het voor de meeste kiezers geen rol van betekenis meer speelt’. Volgens hem laten mensen zich liever verleiden door beloften over lagere belastingen, hogere lonen en meer pensioen.

De groei van de economie heeft veel Roemenen nog niet bereikt. Het platteland blijft achter en ook onder lager opgeleiden is er een sterk sentiment tegen de EU en de westers georiënteerde politieke elite. De voortdurende sociaal-economische ongelijkheid en de omstandigheden waaronder Roemenen elders in Europa als gastarbeider moeten werken zullen bij veel Roemenen daarom belangrijker zijn bij het bepalen van hun stem dan de stand van zaken bij de corruptiebestrijding.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Van Rey en de integriteit van het openbaar bestuur & het strafrecht

ANALYSE - De integriteit van het openbaar bestuur raakt aan de fundamenten van de democratische rechtsstaat. De rechter had daarom wel wat strenger mogen zijn voor Jos van Rey, meent Prof. Mr. Aalt Willem Heringa.

De Rechtbank Rotterdam veroordeelde Jos van Rey en stelde vast dat passieve corruptie bewezen was maar legde daarvoor geen staf op. Dat bevreemdt mij vanuit constitutioneel perspectief van een open democratie waarin de verkozenen en publieke functionarissen zoals wethouders niet geacht mogen worden puur eigen belang of eigen voordeel na te streven. De rechtbank (hieronder heb ik enkele cruciale overwegingen opgenomen) overweegt dat er niet veel meer was dan een lichte schijn van belangenverstrengeling en uiteindelijk veroordeelde de rechtbank Van Rey voor gerommel met volmachten en lekken uit de vertrouwenscommissie).

Was er nu in de eerste zaak sprake alleen maar van schijn, of zelfs lichte schijn? Dat botst met de constatering van de rechtbank dat Van Rey toch ook voordelen heeft genoten. De ratio achter het strafbaar stellen van actieve en passieve corruptie is toch het bewaren van de integriteit van het openbaar bestuur. En toegegeven, inderdaad kon Van Rey niet op eigen houtje de projectontwikkelaar van projecten voorzien: daar was BenW eveneens bij. Maar de crux is toch dat Van Rey de verantwoordelijk wethouder was, die in de cultuur van BenW niet licht werd tegengesproken of aangesproken op zijn contacten. Dat laatste is uiteraard de Roermondse politiek van destijds ook aan te rekenen. Een cultuur van gebrekkige onderlinge controle en van gebrek aan bewaken van schijn van belangenverstrengeling en te nauwe banden met commerciële marktpartijen!

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Mooi inkijkje in de zelfverrijking van de Russische politieke top

Oppositieleider Aleksej Navalny heeft een film gemaakt waarop de enorme rijkdommen van Dmitri Medvedev getoond worden, inclusief uitleg over het louche corruptienetwerk wat gebruikt is om deze rijkdommen te vergaren.

Het bijzondere is natuurlijk niet de corruptie in Rusland – dat wisten we al. Het bijzondere is dat Navalny hier een goede lange film over maken kan, met miljoenen hits op YouTube, en nog steeds leeft.

Blijkbaar rommelt het in Rusland.

Quote du Jour | “A very unusual situation”

I think he’s in a very unusual situation, He would basically put his children out of work, and they’d have to go start a whole new business, and that would set up new problems.

Tot nu toe is het de gewoonte in de VS, dat als je president wordt, je je zakelijke belangen onderbrengt in een zogenaamde “blind trust”. Zo’n trust, die compleet onafhankelijk is, behartigt je belangen terwijl je president bent, om mogelijke belangenverstrengeling te voorkomen. Met bovenstaande uitspraak zet Rudolph Giuliani, topadviseur voor de aankomende president van de VS, de deur wagenwijd open voor corruptie.

De nieuwe elite

In een briljant stuk in The Guardian legt George Monbiot genadeloos de werking van de super elite in onze maatschappij uit. In dit geval gaat het om Engelse grootgrondbezitters die de natuur om zeep helpen voor hun lucratieve jachtbedrijven. Ze zijn een belangrijke reden voor de toenemende overstromingen die stroomafwaarts dorpen en steden teisteren. Ze helpen beschermde habitats en diersoorten om zeep. En dat met royale subsidie. Monbiot beschrijft ook hoe deze machtigen, welwillende politici en de pers samenspannen om een ieder die tegen is onderuit te halen. Met leugens en fraude.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende