Vrouwen, van godin tot slavin

Ugo Janssens, Vrouwen, van godin tot slavin. 30.000 jaar mysterie Witsand Uitgevers, Gent, 2010. 458 p. ; foto’s, bibliografie, register. ISBN 978 94 9038 217 9; € 22,50 Dit is een gastbijdrage van Jef Abbeel. Dit boek handelt over de rol van de vrouw in de geschiedenis, vanaf de prehistorie tot nu en vooral over de wijze waarop mannen over vrouwen dachten en schreven. De auteur start in de Steentijd en vertelt ons dat recent onderzoek uitwijst dat de mannen / jagers of vissers minder voedsel naar huis brachten dan de vrouwen / verzamelaars en plukkers van vruchten, planten en kleine dieren. Deze laatste activiteit was namelijk voorbehouden aan vrouwen, kinderen en ouderlingen en hun bijdrage aan het dagelijkse voedsel liep op tot 70 %. Bovendien speelden ze een rol in het opjagen van wild en de verwerking van het vlees. Janssens neemt van Gimbutas over dat de vrouw de gelijke was van de man, omdat onder hedendaagse jagers en verzamelaars beide seksen gelijk zijn in aanzien en rechten, wat ons een riskante hypothese lijkt. Hij leidt het ook af uit archeologisch onderzoek, dat aantoont dat ze op dezelfde wijze begraven werden. En hij verwijst naar onderzoekers en Griekse historiografen zoals Herodotos en Diodoros van Sicilië, die stellen dat er minstens tijdelijk en plaatselijk een matriarchale cultuur was, o.a. bij de amazones. Hij vernoemt ook de tegenstanders van deze hypothese.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tintin & Kuifje in Congo

, door
  • Evert Kets, Kuifje en Tintin kibbelen in Afrika.
  • De Belgische taalstrijd in Congo, Rwanda en Burundi.
  • Uitgeverij Acco, Leuven / Den Haag, 2009.
  • 123 p. ; foto’s, chronologie, bibliografie.
  • ISBN 978-90-334-7391-3; € 19,50

Dit is een gastbijdrage van Jef Abbeel.

Congo vierde op 30 juni 2010 zijn 50° onafhankelijkheidsverjaardag en dat werd voorafgegaan en herdacht met een kleine lawine aan boeken en allerlei feestelijkheden. De bekendste boeken zijn die van David Van Reybrouck, Peter Verlinden, Rudi Vranckx en Zana Aziza Etambala.

Veel minder aandacht ging er naar de taalstrijd in de voormalige Belgische territoria Congo (1885-1960), Rwanda en Burundi (1919-1962) en naar de rol van de K.U.L. / Lovanium in Congo.

Evert Kets, journalist, Afrika-analist en onderzoeker bij Clingendael in Den Haag, onderzocht de transfer van het Belgische taalprobleem naar de evenaar. Dit is een nieuw element, want de taalperikelen in België en het koloniale verleden worden meestal los van elkaar bestudeerd, zelden samen. En menigeen ontkent dat die strijd er was, doordat de meeste Vlamingen in Congo, Rwanda en Burundi berustten in de feitelijke toestand dat het Frans er de enige koloniale taal was. Onder en door het Belgische koloniale bestuur werden die drie gebieden de facto Franstalige landen. Rwanda wijkt daar sinds kort van af door over te schakelen op het Engels.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het geheim van Den Haag: over binnen en buiten

, door

Hieronder een gastbijdrage van Tom van Doormaal, die terwijl de nationale politieke machinaties achter de schermen bezig zijn, een vakantiebespiegeling wijdt aan twee politieke boeken. Over politieke onmacht en de (on)mogelijkheden van de uitvoerende macht.

Wat is het geheim van Den Haag? Joost Heldeman schreef een boekje met die titel, maar een geheim is mij niet onthuld. Een vermakelijke geschiedenis is het wel. Heldeman schetst zichzelf in de rol van de loyale beleidsambtenaar, die een grote opdracht krijgt van de SG om een nieuwe werkstijl te ontwikkelen, maar tegelijk ook last houdt van klagende burgers, die gewoon een normale prestatie of nakomen van een belofte verlangen.

Het lukt niet erg: de SG en zelfs de Minister kapittelen hem dat hij het niet goed heeft begrepen, want de suggestie dat het krachtdadig anders wordt aangepakt is mooi genoeg. Het lijkt er op dat dit het geheim is, maar dat is een cliché uit de Wilders-aanhang.

Met de klagende burger loopt het iets beter af: na lang zoeken vindt de beleidsambtenaar de man die een ten onrechte doodverklaarde vrouw digitaal weer tot leven kan wekken, door een simpel productieregeltje in de computer te veranderen. Moet de minister dat niet weten? Nou nee, als wettelijke rechten door een misverstand worden afgepakt, vindt toch elke minister goed dat dit wordt gecorrigeerd? Dat is een mooie tournure: in de bureaucratische spelonken vergeet je gemakkelijk dat de kernwaarde toch altijd de rationaliteit is, zoals Max Weber ooit leerde.

Maar wat is nu het geheim? Misschien wel dat de politiek volstrekt de competentie mist om het openbaar bestuur te veranderen, in te richten of bij te sturen. Jeremy Paxman, de Paul Witteman van de BBC, schrijft in zijn boek The political Animal, over dit geheim in de Engelse politiek.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Historisch politiek breekpunt

, door

Was tijdens de verkiezingscampagne van 2006 het belangrijkste woord “draaikont”, tijdens de huidige campagne lijkt het “breekpunt” te worden. Nu was “draaikont” in 2006 in politiek opzicht een redelijk nieuw begrip. Maar hoe zit dat eigenlijk met “breekpunt”.
Sinds kort kunnen we daar als eenvoudige burgers zelf wat meer onderzoek naar doen. Want de Koninklijke Bibliotheek heeft een enorme stapel oude kranten door de scanner heen gejaagd. Uniek materiaal van 1618 tot en met 1939 is nu online te doorzoeken.
En wat levert dan de speurtocht naar het woord “breekpunt” in politieke context als oudste verwijzing op? Dit fraaie stukje uit een bericht van 31 mei 1939 in Het Vaderland:
“Het aftreden van den minister van Financiën
De Tijd (r.k.) bespreekt de mededeeling van De (a.r.) standaard, dat het breekpunt voor den afgetreden minister van Financiën was gekomen, toen in het kabinet werd besloten tot een concrete uitgave voor de bestrijding van de jeugdwerkloosheid.”

Ik kan niet wachten tot het project van de Koninklijke Bibliotheek is afgerond en alle kranten tot 1997 digitaal zijn te raadplegen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bloghelden

, door

Al is de geschiedenis nog zo jong, een boek erover schrijven kan altijd. Gisteren was de presentatie van het boek “Bloghelden” van Frank Meeuwsen. U kent hem misschien nog van Punky.com. Hij schreef een boek over de eerste 10 jaar van het bloggen in Nederland (1995-2005). En wonder boven wonder hebben wij daar ook een plaatsje in gekregen. Hoewel we er niet helemaal in het begin bij waren maar pas vanaf 2001.
Afijn, daar kunt u van alles over lezen in het boek, dat moet ik ook nog doen namelijk. Maar het is misschien leuker om wat te vertellen over de aanwezigen bij die boekpresentatie. Wat namelijk opviel was dat de meeste incrowd mensen aldaar steeds minder bloggen. Maar twitteren des te meer. Het lijkt een soort vlucht voorwaarts gedrag te zijn. Altijd de nieuwe dingen doen die tot dat massaal wordt. En dan weer overstappen en er een boek over schrijven.
En al die oud-bloggers hebben ook allemaal kinderen gekregen trouwens. En op de een of andere manier zijn die bloggers toch minder goed in staat om over hun kinderen te bloggen dan over hun kat.

Afijn, voor de mensen die de blogosfeer in Nederland al een tijdje volgen, zoek de bekende gezichten op de plaatjes maar op. En koop vooral dat boek. Niet omdat wij er in staan, maar omdat we bij iedere verkoop ongeveer een kwart biertje aan eurocentjes krijgen en die dan op de volgende meeting heerlijk gaan opzuipen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Verstrikt in het net

, door

check in/check uitWie volledig vasthoudt aan privacy, wordt niet gekend, heeft geen toegang en krijgt geen informatie. Welkom in het net.

Privacy is hot. Het verzet tegen het Elektronisch Patiënten Dossier, rekeningrijden, OV-chipkaart, de centrale database met vingerafdrukken en gelaatscans groeit. Vandaag zijn twee boeken uitgekomen die een fris perspectief bieden op deze discussies.

Van het Rathenau Instituut verschijnt het boek Check in / Check uit. De digitalisering van de openbare ruimte. ,,Dit laat zien dat de informatiesamenleving een nieuwe fase ingaat waarin de openbare ruimte steeds verder digitaliseert. Dagelijkse handelingen als betalen, door de OV-poortjes lopen en autorijden, worden steeds meer vastgelegd. Onze digitale identiteit wordt daarmee steeds ‘rijker’. Dat biedt interessante mogelijkheden, bijvoorbeeld voor marketing of opsporing. Er zijn echter ook risico’s: verlies van anonimiteit, misbruik van persoonsgegevens en systeemdwang’’, aldus het Rathenau.

Het huidige privacydebat richt zich nog veel op het opslaan van gegevens, het al dan niet te verbergen hebben van persoonlijke informatie. Het goede van Check in/Check uit is de groeiende informatiehonger wordt ingebed in het krachtenspel waar burgers/klanten, bedrijven en overheden in verwikkeld zijn.

De auteurs volgen daarvoor twee ‘discoursen’. Ten eerste dat van ‘empowerment’, of anders gezegd, in hoeverre de beloften van de informatierevolutie voor de burger uitkomen. Wat hebben wij aan al die nieuwe techniek en het verstrekken van persoonsgegevens? Er wordt terecht geconstateerd dat die persoonsgegevens in toenemende mate bepaalt of je toegang hebt tot ruimtes (stations, wegen, gebouwen, winkels etc.), diensten (verzekeringen, financiële producten, facebook) en goederen. Je kunt dat ook omdraaien. Wie die gegevens niet verstrekt of niet aan het gewenste profiel voldoet, wordt uitgesloten of gestraft. Wie anoniem met de trein wil reizen, loopt kortingen mis.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende