Kunst op Zondag | Monumentaal herdenken

Door heel Europa worden vandaag bij talloze monumenten de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog herdacht. Vaak bij obligate monumenten. Een obelisk, een muurtje, een plaquette. Soms zijn er monumenten die meer indruk maken. Een kleine bloemlezing. U kunt het aanvullen met monumenten die op u grote indruk hebben gemaakt. Honderd jaar geleden bleven ontelbaar veel dode soldaten achter op het slagveld. Verworden tot geesten, nu in graniet gehouwen door Paul Landowski (u kent hem ook van de immense Jezus in Rio de Janeiro).  ‘Les Fantômes’ in vogeldronevlucht. https://www.youtube.com/watch?v=QyApNRu3Xqk Ook 100 jaar geleden vonden in en rond Bakoe, de hoofdstad van Azerbeidzjan, de zgn. ‘Maart Dagen’ plaats.

Door: Foto: Cernavoda (cc)
Foto: Riccardof (cc)

Liberté, burgerbloedbad en de Queen of Taarab

ELDERS - In deze Afrika-aflevering aandacht voor de Moulin-Fourniers, een behoorlijke geweldsoprisping in Noord-Nigeria en het overlijden van een vrouw die niet dood leek te kunnen.

Blij, opgelucht en bebaard. Zo bevestigde vader Moulin-Fournier afgelopen vrijdag zijn vrijlating (en die van zijn vrouw, kinderen en broer) aan de Franse president Hollande. Over het lot van de familie die sinds 19 februari door Boko Haram-rebellen werd vastgehouden in het noorden van Kameroen, werd sinds hun gevangenneming angstig gespeculeerd en de afgelopen weken in het geheim gediscussieerd. Het wachten is nu op nieuws rond het hoe en waarom van de sissende afloop.

Im Norden nichts neues voor Nigeria, want datzelfde Boko Haram richtte op de dag van de vrijlating een bloedbad aan in de vissersstad Baga. De bommen en granaten van de moslimextremisten kostten liefst 185 mensen het leven; burgers werden tijdens de aanval – die oorspronkelijk tegen het leger gericht was – gebruikt als menselijk schild. Wat kan ik er verder over zeggen? Niets. Dat het verschrikkelijk is, ja.

Ten slotte: natuurlijk kan ik het hebben over de aankomende(?) verkiezingen in Zimbabwe – en de dinosaurus die zijn onderdanen toespreekt – maar in die poppenkast heb ik nu even helemaal geen zin. Wat hier in Tanzania de afgelopen anderhalve week nu écht het nieuws heeft gedomineerd, is de dood van Bi Kidude. Wie? Bi Kidude, een zang- en paradijsvogel van Zanzibar die bij leven al een taarab-legende was, in de jaren twintig begon met optreden en alles bij elkaar meer dan een eeuw leefde. Easy listening vindt u taarab wellicht bepaald niet, maar bedenk dat deze gezongen Swahili-poëzie in Oost-Afrika mannen, vrouwen en misschien ook kinderen tot tranen toe roert. Ik was bij het laatste live-optreden van de oude Bi – over wie een prachtige documentaire gemaakt is – en voelde me volmaakt gelukkig toen die honderd miljoen rimpels even naar me leken te glimlachen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

By the time I get to Arizona

Eergisteren (17 januari) was het Martin Luther King jr. day in de VS. MLK-day is een officiële nationale feestdag ergens halverwege de jaren tachtig ingevoerd door Ronald Reagan. Niet alle staten waren destijds echter blij met de viering van deze dag en met name in Arizona leidde dat tot een ophef die in het kader van de recente gebeurtenis wellicht interessant is. Gewelddadige retoriek is van alle tijden.

In 1986 werd de Republikein Evan Mechan gouverneur van Arizona. Hij was een fervent tegenstander van MLK-dag en had zelfs campagne gevoerd met het plan om de vrije dag  – die een jaar eerder door zijn Democratische voorganger was ingevoerd – terug te draaien. “You folks don’t need another holiday. What you folks need are jobs” was zijn stoïcijnse antwoord op de woede van mensenrechtenorganisaties. Hij was waarschijnlijk minder goed voorbereid op de reactie van Chuck D.

By the time I get to Arizona is een protestnummer zoals we dat van Public Enemy  gewend zijn. Een keiharde aanklacht tegen politiek racisme, opgekropte woede gerapt over een goed gesampelde beat. De begeleidende clip doet er nog een stapje bovenop. Gewapend met een wapenarsenaal waar Sarah Palin ongetwijfeld haar vingers bij af zou likken trekken Chuck D en zijn militie daarin op naar Arizona. Om de dag van vrede, mensenrechten en broederliefde ook in Arizona veilig te stellen richten ze een bloedbad aan waarbij de gouverneur en nog een paar politici om het leven komen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.