Goed volk | Augustus oogstmaand
COLUMN - De huidige maand mag dan vernoemd zijn naar de Romeinse princeps Gaius Iulius Caesar Octavianus, beter bekend als ‘keizer Augustus’, binnen de volkscultuur wordt augustus de ‘oogstmaand’ genoemd om de voor de hand liggende reden dat er in deze maand de oogst van het land gehaald wordt.
De voorgaande maand juli wordt de ‘hooimaand’ genoemd, uiteraard omdat er dan gehooid wordt: weidegras en planten die tussen het gras groeien worden gemaaid, op het land gedroogd, na enige tijd verzameld en opgeslagen in hooibergen teneinde het vee in de winter van voer te kunnen voorzien. Dit was nog een relatief ontspannen bezigheid, maar de oogstmaand is veel spannender aangezien half augustus de eerste najaarsstormen opsteken. Een flinke hagelbui kan een complete lokale oogst vernietigen. Als dit op landelijke schaal gebeurt, zoals de beruchte mislukte aardappeloogsten in Ierland in de periode 1845-1850, kan dat zomaar een miljoen doden kosten – waarbij zij aangetekend dat de misoogsten in Ierland te wijten waren aan een aardappelziekte en niet aan het weer. Er was dus alle reden om opgelucht adem te halen als het laatste deel van de oogst op de kar kon worden geladen.
Oogstfeesten
Hieruit zijn de nodige gebruiken ontstaan, die overigens niet verward moeten worden met de oogstfeesten in oktober en november als de oogst veilig en wel in de schuren ligt en de wijn ligt te gisten. De protestants-christelijke ‘dankdag voor het gewas’ vindt tegenwoordig dan ook pas plaats op eerste woensdag van november (vroeger op de eerste donderdag in september). Zijn tegenhanger, de ‘biddag voor het gewas’, op de tweede woensdag van maart.