Eppo’s emmertje

Bijna ieder gesprek dat ik de laatste tijd voer met mensen die ik een tijd niet heb gezien, gaat zo. Een van de twee zegt ‘hoe gaat het?’, en dan zegt de ander ‘nou, de wereld staat in brand’. Meestal volgt dan iets als: ‘Maar persoonlijk gaat het wel goed.’ De wereld staat natuurlijk al lange tijd op verschillende plekken in brand, maar de vlammen slaan nu zo hevig uit dat ze in kleine gesprekjes zichtbaar worden. [caption id="attachment_357959" align="alignleft" width="214"] Brandblusmachine, ca. 1750. Anoniem; collectie Rijksmuseum[/caption] Ik kom ook mensen tegen die ontmoedigd of somber zijn en niet goed weten waar ze moeten beginnen met blussen. Het wordt steeds minder duidelijk of die branden onze levens echt niet zullen blakeren. Formulieren Van de leiding van het land moeten we niet hebben. Zeker als wetenschappers niet. Eppo Bruins is niet alleen de minister van onderwijs en wetenschappen, maar ook een duidelijk toonbeeld van de incompetentie van deze regering: iemand die zijn naam heeft gezet onder rampzalige bezuinigingen, maar die deze nog steeds niet duidelijk in de verf heeft gezet waardoor er de hele tijd een vaag gevoel van doem over het vak blijft hangen. Zijn laatste stapje was om vrijdag ineens via de sociale media te laten weten:   Het is een schokkend bericht op meerdere manieren. Om te beginnen weet iedereen wat de ‘spanningen in de wereld’ zijn waarop de minister doelt: de regering van Donald Trump die ervoor zorgt dat steeds minder intellectuelen zich veilig voelen in het voormalig land van de vrijheid. Er zijn veel spanningen in de wereld, maar Russische, Indische, Keniaanse of andere geleerden moeten niet denken dat zij nu ineens welkom zijn. Toch durft Bruins kennelijk Amerika niet met name te noemen. Vorige week werd bekend dat Nederlandse wetenschappers die met Amerikanen samenwerkten, nu formulieren kregen opgestuurd waarin ze moesten verklaren dat ze geen lid waren van bijvoorbeeld ‘marxistische’ organisaties. Het enige wat de minister hierop te zeggen had was dat de regering de VS zelf bepaalt welk wetenschapsbeleid er gevoerd wordt. Geen woord van afkeuring kwam over zijn lippen. Het leven zuur De minister maakt deel uit van een regering met een partij waarvan de aanvoerder zeer verheugd was toen Trump verkozen bleek tot president. De angst dat er bij ons ook wel eens maatregelen kunnen komen waarin onder het mom van ‘antiwoke’ wordt besloten geen geld meer te steken in bijvoorbeeld onderzoek naar de manier waarop vrouwenlichamen soms anders reageren op medicijnen dan mannenlichamen. Dat de minister weigert de garantie te geven dat de Nederlandse regering wat hem betreft nooit zulke brieven stuurt, stelt niet gerust. Minstens even verontrustend is dat de minister de problemen van onze buitenlandse collega’s alléén presenteert als ‘kans’ voor Nederland. Dat mensen zich genoodzaakt zien huis en haard te verlaten is in de eerste plaats tragisch. Alleen maar over zulke ernstige gebeurtenissen praten in termen van kansen, alsof wetenschappers geen mensen met families en vrienden zijn, maar accessoires die je makkelijk even verplaatst, toont weinig empathisch vermogen. Daar komt bovenop dat Bruins deel uitmaakt van een kabinet dat als expliciet doel heeft om alle buitenlanders die géén ‘wetenschappers van topniveau’ zijn zoveel mogelijk het leven zuur te maken en te weren. Terwijl die natuurlijk net zo goed ‘kansen voor Nederland bieden’. Er waren toch te veel buitenlanders? En alle buitenlandse onderzoekers moesten toch ineens in het Nederlands college geven? Prijzen Tot slot is het natuurlijk bizar om wetenschappers uit te nodigen in een klimaat waarin je zelf, als minister, bezig bent de wetenschap flink te korten. Het is niet alleen vrij bizar om eerst topwetenschappers te ontslaan, zoals inmiddels op een aantal plaatsen in Nederland is gebeurd, om ze vervolgens te vervangen door Amerikaanse topwetenschappers. Het hele idee van ’topwetenschapper’ is bizar: alsof iemand in haar eentje topwetenschap kan doen, alsof het een spelletje patience is. Alsof daar niet een goede infrastructuur voor nodig is, van mensen, laboratoria, collega’s – precies de infrastructuur die de minister op dit moment aan het afbreken is. Inmiddels is ook duidelijk geworden dat de minister helemaal geen geld heeft voor deze geste: de komst van de Amerikaanse topwetenschappers moet gefinancierd worden met de bestaande middelen. Het is dus een volkomen loze belofte – het maakt de wetenschappelijke gemeenschap waarvoor hij verantwoordelijk is ongelukkig en ongerust, en helpt uiteindelijk niemand. Eppo Bruins is de meest incapabele minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen die ik heb meegemaakt. Tot nu toe heeft hij alleen schade aangericht, en er is geen enkele aanwijzing dat dit nog zal veranderen. De wereld staat in brand, en hij schept ondertussen wat zand in een emmertje, in de hoop dat wij hem daarvoor zullen prijzen.

Foto: Ron Frazier (cc)

Wij hebben de schoften uit het Witte Huis niet nodig: Europeanen verenigt u en steun Oekraïne!

COLUMN - van Bram van Gendt

Het bezoek van Zelensky aan Trump en Vance laat zien dat Europa zich moet verenigen. Wij moeten een spreekwoordelijke middelvinger opsteken naar de narcistische, koloniale, arrogante Trump-kliek. Het uur van een verenigd Europa (met de Britten, Turken en Canadezen) is geslagen. Oekraïne is daarbij de informele leider van dat onafhankelijke Europa; een land dat iedere dag, drie jaar lang, hun soevereiniteit en democratie moet verdedigen ten koste van immens veel slachtoffers. Dit Europa wordt verenigd door democratie en mensenrechten, en bovenal door het principe dat landen en volkeren vrij en soeverein behoren te zijn: zelfbeschikkingsrecht voor ieder volk en land. Wij moeten niet enkel pal staan voor de vrijheid van Oekraïne, maar ook voor die van Groenland, Panama, Georgië, Palestina, Moldavië, de Baltische republieken en andere onderdrukte regio’s. Dat dit principe onder druk staat werd vanavond onderstreept door de neerbuigende houding van Trump en Vance jegens Zelensky.

De ontmoeting tussen Trump en Zelensky was een schoffering aan het adres van het Oekraïense volk. Zelensky zou volgens vice-president J.D. Vance – die Trump in het Oval Office flankeerde – ‘dankbaar’ moeten zijn voor alles wat Trump zogenaamd voor Oekraïne heeft gedaan. Maar wat doet Trump dan zoal voor Oekraïne? Helemaal niets. Trump schoffeert de Oekraïense regeringsleider door hem een ‘ongekozen dictator’ te noemen. Ondertussen heeft Trump op bilateraal niveau onderhandeld over de Oekraïne-oorlog met afgevaardigden van het genocidale, imperiale Rusland, zónder dat Oekraïne erbij betrokken wordt—alsof hij de tactiek van negentiende-eeuwse politici heeft afgekeken. Tijdens deze onderhandelingen worden bovendien allerlei lucratieve economische ‘deals’ voorbereid met een regime dat de afgelopen drie jaar verantwoordelijk is voor bloedvergieten en terreur. In plaats van, net zoals de EU, nieuwe sanctiepakketten aan te kondigen om Rusland op de knieën te krijgen (alle beetjes helpen), haalt Trump Rusland juist uit zijn diplomatieke en financieel-economische isolement. Tot overmaat van ramp probeert hij Oekraïne te degraderen tot een Amerikaanse kolonie. Oekraïne zou, via de winning van kritieke grondstoffen, voor 500 miljard dollar garant moeten staan—zonder een Amerikaanse tegenprestatie zoals veiligheidsgaranties. Dit zijn in feite herstelbetalingen, vergelijkbaar met die uit de Vrede van Versailles. De Oekraïense regering heeft dit nog kunnen terugbrengen tot een gezamenlijk investeringsfonds waarin de VS zouden participeren, maar het blijft een koloniale daad van jewelste. En voor al deze daden zou Zelensky ‘dankbaar’ moeten zijn?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | White As Diamonds

‘Er is een cd-box verschenen van Nick Cave, B-Sides & Rarities Part II. Er staan zeldzaam mooie uitvoeringen op van bekende en onbekende songs van Nick Cave & The Bad Seeds zoals Vortex. Fans schijnen – sorry, wat? Deze Closing Time gaat over Alela Diana? Sorry. Beginnen we gewoon overnieuw.’

Alela Diane is een Amerikaanse singer-songwriter, folkzangeres. En ze kan en doet dingen met haar stem die andere zangeressen niet doen. Of niet kunnen. Ze draait krullen aan haar noten, ze schiet ineens omhoog, of omlaag, of de hoek om, maar ze mist geen noot. En ik vind die viool zo mooi.  Dit liedje is eigenlijk een verzoekje. Ik vroeg: waarom niet Pirate’s Gospel van Alela Diane, die is toch veel bekender? ‘Ja, maar deze is recenter. En ook mooi.’

Foto: DonkeyHotey (cc)

Zorgen over de wetenschap in Amerika

COLUMN - In Amerika zijn de afgelopen weken rake klappen uitgedeeld aan de wetenschap. Zo werd mensen die bijvoorbeeld een subsidieaanvraag wilden indienen verboden om woorden zoals gender en bias te gebruiken – woorden zonder welke het eenvoudig heel lastig is om over bepaalde onderwerpen te spreken. En zo werden door wetenschappelijke websites ‘gezuiverd’ van allerlei informatie omdat deze in strijd zou zijn met de ideologie van de nieuwe heersers. Dat betrof onder andere informatie over vaccinatie, soa’s en anticonceptie.

Heeft de Nederlandse wetenschap gereageerd? Ik heb een tijdje gezocht, maar ik heb geen reacties gevonden. In De Morgen stond wel een goed stuk van decanen geneeskunde uit Brussel, Antwerpen, Hasselt en Leuven. Maar uit Nederland? Geen woord.

Vrijheid

Misschien hebben wij het hier te druk met onze eigen besognes. De grote kladderadatsch is hier immers ook al begonnen, met de sluiting van de afdeling Technische Natuurwetenschappen in Twente, waar tientallen banen geschrapt staan, de eerste tientallen van enkele duizenden, als we niet uitkijken. De Open Universiteit in Heerlen volgt mogelijk binnenkort, en dan hebben we al net moeten slikken dat bijvoorbeeld Italiaans in Leiden en Utrecht (de enige twee plaatsen met een volledige opleiding) wordt geschrapt. Dat is allemaal nog vóór de bezuinigingsagenda wordt aangekondigd – dat is niet vrolijk.

Foto: IoSonoUnaFotoCamera (cc)

Waarom vertrouwen we Amerika?

COLUMN - Nu de regering-Trump hard ingrijpt in de wetenschap als die volgens politici de verkeerde woorden gebruikt, en nu het duidelijk is dat grote Amerikaanse bedrijven door de knieën gaan en het nieuwe regime steunen, wordt het belangrijk om keuzes te maken.

Ik heb het altijd eigenaardig gevonden dat ik als medewerker van een Nederlandse universiteit verplicht ben Teams te gebruiken en daarmee allerlei gegevens aan een Amerikaans bedrijf overdraag. Microsoft beheert de manuscripten van mijn artikelen, kijkt mee met vrijwel al mijn vergaderingen en heeft controle over mijn e-mail en agenda. Om toegang te krijgen, moet ik bovendien een Microsoft-app op mijn mobiele telefoon installeren om mijn identiteit te verifiëren bij het inloggen.

Controleren

Microsoft zal de Nederlandse universiteiten vast allerlei mooie beloften hebben gedaan over geheimhouding en privacy, maar in Amerika heeft de regering inmiddels een buitenstaander, de miljardair Elon Musk, toegestaan om in de gegevens te kijken van zo ongeveer iedereen die ooit geld van de overheid heeft gekregen. Iets wat eerder zelfs Amerikaanse ministers niet mochten. Wat betekenen beloften onder dit regime?

Ik ben oud genoeg om me te herinneren dat mij werd verteld dat de universiteiten voorop zouden lopen bij de open source-revolutie. Ik denk dat het een jaar of twintig geleden was dat. We zouden alleen gebruik maken van programma’s die vrijelijk beschikbaar waren, omdat programmeurs ze gezamenlijk hadden gemaakt en hadden vrijgegeven voor het publieke domein. Niemand hoefde te verdienen aan software, of preciezer gezegd: mensen konden dan altijd nog verdienen aan het op maat maken van pakketten of mensen ondersteunen. Bovendien heeft open source-software het voordeel dat iedereen kan controleren wat er gebeurt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | The Unwelcome Guest

Met de Woonopstand in mijn hoofd, was ik op zoek gegaan naar een protestliedje van Billy Bragg. Hij zou er vast wel een paar hebben, rechtsreeks uit het Thatcher tijdperk. Zo’n song waarin het gaat over klassenongelijkheid, armoede, werkloosheid, deurwaarders, huisuitzetting – kortom drama. Maar toen ik de naam Billy Bragg plus House intoetste op Google, was de eerst hit die ik kreeg een artikel waarin hij min of meer geshamed werd: hij verkocht zijn huis met een winst van 2 miljoen Pond. Uiteraard vermeldde de krant erbij dat Billy Bragg socialist was. Dus een protestsong van Billy Bragg leek me nu niet helemaal passend in deze week.

Foto: NATO North Atlantic Treaty Organization (cc)

Nederland vertrekt in stijl uit Afghanistan

Een gastbijdrage van Daan Ficheroux.

Je moet onze Ank Bijleveld één ding nageven. Als je net 20 jaar ‘nation building’ zo volledig en zo abrupt in elkaar hebt zien storten, is er veel lef voor nodig om op te merken dat je het Afghaanse volk hebt laten zien “dat het anders kan”. Maar gezien het feit dat onze Minister van Defensie vrolijk naar de film ging terwijl er nog niets geregeld was om honderden Afghanen die met ons samengewerkt hebben in veiligheid te brengen, is een betere uitleg voor haar uitspraken dat het lot van de Afghaanse bevolking haar gewoonweg niets interesseert. Wat dat betreft is Bijleveld de juiste persoon om onze aftocht te begeleiden, want voor de machthebbers in het Westen konden de Afghanen de afgelopen decennia vaak letterlijk doodvallen.

Jimmy Carter en Ronald Reagan trokken zich het lot van Afghanistan bepaald niet aan toen ze het land vanaf 1979 lieten vollopen met wapens, geld en Jihadisten om de Sovjet-Unie het leven zuur te maken. Het was George W. Bush ook al worst wat er met de Afghaanse bevolking zou gebeuren toen hij op jacht was naar Osama Bin Laden. Al-Qaeda kwam overigens voort uit de hierboven genoemde ‘Jihad’ tegen de Sovjet-Unie, maar dat terzijde. De Taliban was bereid geweest om Bin Laden aan een neutraal land naar keuze uit te leveren om berecht te worden, maar de Amerikanen wilden hier niets van weten. Dus vielen Amerikaanse bommen op steden en op mensen die niks met 9/11 te maken gehad hadden. Na een paar weken hopeloze strijd gaf de Taliban zich over, maar de VS negeerde dit totaal en bleef Afghanistan bestoken. Hierbij werkte Bush samen met een groep Afghaanse krijgsheren die onder de bevolking net zo gevreesd waren als de Taliban en al even weinig ophadden met de rechten van vrouwen. Enkele van deze krijgsheren hadden tot het einde belangrijke posten in de regering.

Foto: Kancelaria Premiera (cc)

Poolse regering in de problemen

Verwarring in het Poolse parlement. Nadat een besluit over een omstreden mediawet aanvankelijk was uitgesteld tot september vroeg de parlementsvoorzitter een nieuwe stemming aan omdat er geen datum was genoemd. In tweede instantie bleek er een nipte meerderheid tegen uitstel en vòòr de nieuwe wet die een Amerikaans TV-station mogelijk de licentie gaat kosten. De populaire nieuwszender TVN24, via een Nederlandse holding onderdeel van het Amerikaanse Discovery,  is al jaren een doorn in het oog van de PiS-regering vanwege zijn kritische berichtgeving. De nieuwe wet beperkt de uitgifte van licenties tot Europese bedrijven. Het wetsvoorstel “is rechtstreeks gericht op TVN en is een ongekende aanval op de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de media”, zei het management van TVN in een verklaring na de stemming, eraan toevoegend dat het 30 jaar Pools-Amerikaanse betrekkingen dreigt te ondermijnen. Duizenden Polen hadden dinsdag al in verschillende steden tegen de wet gedemonstreerd.

Het is opmerkelijk dat de PiS-regering het risico heeft genomen van een verkoeling van de betrekkingen met de VS. Die zijn sinds de omwenteling altijd gekoesterd door achtereenvolgende Poolse regeringen als garantie voor bescherming tegen mogelijke Russische agressie. De reactie van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken op de mediawet moet Kaczynksi c.s. toch aan het denken zetten.  Blinken toonde zich ‘zeer verontrust’ over de wet die volgens hem is gericht ’tegen het meest bekeken onafhankelijke nieuwsstation, dat ook een van de grootste Amerikaanse investeringen in het land is.’ Hij kan nog hoop putten uit de Senaat, waar PiS geen meerderheid heeft en die volgens voorzitter Tomasz Grodzki de wet nooit zal goedkeuren. Maar dan is het kwaad van het geschokte vertrouwen tussen de VS en Polen al geschied. Met alle risico’s voor een afname van Amerikaanse investeringen. Er gaan zelfs al geruchten dat de VS troepen wil verplaatsen naar Roemenië.

Closing Time | Country Boy

Blues is hip want The Black Keys immers. Dus is Robert Finley (geboren in 1954) nu hip want Blues. En hij is niet alleen blues, maar ook soul en gospel. In zijn jongere jaren speelde en tourde Robert Finley met zijn muziek. Maar toen kwam het leven ertussen, met verplichtingen in het leger en ander werk, hij was o.a. timmerman. En hij werd blind. Hij debuteerde desondanks met een plaat die kennelijk de aandacht trok van Dan Auerbach van The Black Keys. En nu is er een nieuwe plaat van Robert Finley, geproduceerd door Dan Auerbach waarop de song Country Boy staat. Op internet staan allerlei vergelijkingen met andere grote Amerikaanse blues-artiesten, maar ik moet vreemd genoeg denken aan het Nederlandse Brainbox en Kaz Lux.

Foto: Parlement van Texas. Foto door Jonathan Cutrer. Zie https://jcutrer.com/photos/ copyright ok. Gecheckt 22-11-2022

Herhaling van zetten: Amerika en de nieuwe kieswetten

ACHTERGROND - “Verlaat het gebouw discreet en ga niet naar de publieke tribune.” Dat was de boodschap van de Democratische fractieleider aan zijn fractie op 31 mei jongstleden. Even later lieten alle Democratische Afgevaardigden het Lagerhuis van Texas achter zich. Die nacht zou namelijk gestemd worden over een nieuwe Republikeinse kieswet die het vroegtijdig stemmen en stemmen per post inperkt. Maar zonder aanwezigheid van de Democraten waren er niet genoeg afgevaardigden aanwezig om tot stemming over te gaan. De Texaanse kieswet is van de tafel geveegd – voor nu.

Van alle tijden

De strijd in Amerika rondom verkiezingswetgeving is van alle tijden. Het is dan ook niet de eerste keer dat deze strijd escaleert. Zo wilde de Republikeinen in 2003 de kiesdistricten van Texas opnieuw inrichten nadat zij een meerderheid in het lokale parlement van die staat hadden verworven. Ook toen liepen de Democraten weg. Pas bij de vierde poging lukte het de GOP om hun plannen door het parlement te drukken.

Acht jaar later werd in dezelfde staat een wet doorgevoerd die voor het stemmen een identiteitskaart met foto vereiste – iets dat het stemrecht voor arme gezinnen (die voornamelijk Democratisch stemmen) bemoeilijkte. Dat er nu opnieuw allerlei restricties worden voorgesteld, is niet onverwacht.

Volgende