Zorgen over de wetenschap in Amerika

Verwarring in het Poolse parlement. Nadat een besluit over een omstreden mediawet aanvankelijk was uitgesteld tot september vroeg de parlementsvoorzitter een nieuwe stemming aan omdat er geen datum was genoemd. In tweede instantie bleek er een nipte meerderheid tegen uitstel en vòòr de nieuwe wet die een Amerikaans TV-station mogelijk de licentie gaat kosten. De populaire nieuwszender TVN24, via een Nederlandse holding onderdeel van het Amerikaanse Discovery,  is al jaren een doorn in het oog van de PiS-regering vanwege zijn kritische berichtgeving. De nieuwe wet beperkt de uitgifte van licenties tot Europese bedrijven. Het wetsvoorstel “is rechtstreeks gericht op TVN en is een ongekende aanval op de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de media”, zei het management van TVN in een verklaring na de stemming, eraan toevoegend dat het 30 jaar Pools-Amerikaanse betrekkingen dreigt te ondermijnen. Duizenden Polen hadden dinsdag al in verschillende steden tegen de wet gedemonstreerd.

Het is opmerkelijk dat de PiS-regering het risico heeft genomen van een verkoeling van de betrekkingen met de VS. Die zijn sinds de omwenteling altijd gekoesterd door achtereenvolgende Poolse regeringen als garantie voor bescherming tegen mogelijke Russische agressie. De reactie van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken op de mediawet moet Kaczynksi c.s. toch aan het denken zetten.  Blinken toonde zich ‘zeer verontrust’ over de wet die volgens hem is gericht ’tegen het meest bekeken onafhankelijke nieuwsstation, dat ook een van de grootste Amerikaanse investeringen in het land is.’ Hij kan nog hoop putten uit de Senaat, waar PiS geen meerderheid heeft en die volgens voorzitter Tomasz Grodzki de wet nooit zal goedkeuren. Maar dan is het kwaad van het geschokte vertrouwen tussen de VS en Polen al geschied. Met alle risico’s voor een afname van Amerikaanse investeringen. Er gaan zelfs al geruchten dat de VS troepen wil verplaatsen naar Roemenië.