Nieuwe episode in favoriete bezigheid van Erdogan: persvrijheid inperken

Een jaar geleden werd Turkije opgeschrikt door een corruptieschandaal rond de Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) van president Erdogan. Zondag werd een nieuw dieptepunt bereikt, schrijft Alper Alasag. In het kader van het corruptieschandaal verdacht de Turkse justitie ene Reza Zarrab, een in Iran geboren zakenman, ervan vier AKP-ministers te hebben omgekocht. Deze vier ministers werden kort na het bekend worden van de corruptieaantijgingen vervangen, maar verder veranderde er weinig binnen de regering. Wel werden in de volgende weken duizenden politieagenten, aanklagers en rechters overgeplaatst en vervangen omdat zij, volgens de toenmalige premier Erdogan, door de corruptie binnen de regering bloot te leggen de regering ten val wilden brengen. Zij waren onderdeel van een complot van buitenlandse machten, aldus Erdogan. Om de vier oud-ministers van de AKP te onderzoeken, werd afgelopen mei een parlementaire commissie samengesteld. Deze commissie ging aan het werk, maar de media werden een beperkingen opgelegd bij het verslaan van het onderzoek. Het was niet de eerste keer in Turkije dat de mediavrijheid werd beperkt. Zo werden in het eerste kwartaal van 2014 bijvoorbeeld Youtube en Twitter geblokkeerd door de Turkse regering.

Poging tot staatsgreep Turkije

Laagvliegende straalvliegtuigen, bruggen die zijn afgesloten door het leger, social media en de staatstelevisie zijn afgesloten.

Volgens de Turkse premier, Binali Yildirim, gaat het echter maar om een klein groepje ‘muiters’ binnen het leger, en is de regering nog steeds in controle over het staatsapparaat.

Yildirim says “it would be wrong to call it a coup” but that there has been an attempt by “part of the military”.

He describes it as an “illegal attempt” to seize power.

Turkey would never allow any “initiative that would interrupt democracy”, he said, and promised the perpetrators “will pay the highest price”.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Grotere rol godsdienst Turks onderwijs stuit op verzet

Seculiere liberalen en religieuze minderheden maken zich grote zorgen over de steeds grote rol die godsdienst begint te spelen in het Turkse onderwijs. Ze beschuldigen de AK-partij van president Erdogan ervan, het onderwijs te willen misbruiken voor het indoctrineren van hele generaties leerlingen.

Het Turkse onderwijs is sinds de hervormingen van Atatürk steeds strikt seculier geweest. Hoofddoeken waren zelfs verboden, wat veel vrouwen uit een conservatief-gelovig milieu deed besluiten om het hoger onderwijs links te laten liggen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Wie is toch de ‘Deep Throat’ van Turkije?

Dat de premier van Turkije niet van Twitter houdt, wisten we al. Premier Erdogan heeft sinds eind februari echter reden om het medium nog meer te haten: een van zijn eigen ambtenaren lekt met regelmaat gevoelige informatie.

Dat Erdogan tijdens een vergadering een stafmedewerker in het gezicht heeft geslagen, bijvoorbeeld. En dat Erdogan doodsbang is dat er tapes uitlekken waaruit blijkt dat hij vooraf wist van de dood van Muhsin Yazicioglu bij een helikopterongeval.

Turkse protesten vormen bepaald geen ‘Turkse Lente’

Afgelopen weken groeide een lokaal protest over plannen om op de plek van een van de weinige parken in Istanboel het zoveelste winkelcentrum te plaatsen dankzij het keiharde politieoptreden uit tot een massale beweging die meerdere steden omvat.

Tal van commentatoren vergeleken de situatie met protestbewegingen in de Arabische wereld. Sociaal-historicus Zihni Özdil, werkzaam aan de Rotterdamse Erasmusuniversiteit tempert de verwachtingen met een heldere analyse waarin hij erop wijst dat deze protestbeweging bij verre na niet zo breed gedragen wordt onder de Turkse bevolking als de protesten op het Tahrirplein in Caïro.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.