In de Kunsthal zag ik werk van visueel artiest Ellen Gallagher, die zich liet inspireren door de Drexciya-mythe, waarover ik gister een Closing Time maakte. Gallaghers werk in de Kunsthal is onderdeel van de expositie In The Black Fantastic (tot 10 april te zien) met werk van kunstenaars uit de Afrikaanse diaspora. Wat de kunstenaars gemeen hebben is dat zij mythes en science-fiction inzetten om racisme en onrechtvaardigheid - de “racialized imagination”, in de woorden van curator Ekow Eshun - te weerleggen en er een andere verbeelding tegenover te stellen. Drexciya, van het gelijknamige Detroitse technoduo James Stinson en Gerald Donald, leeft niet alleen voort in hun muziek (en andere artiesten die zij inspireerden), ook meerdere kunstenaars hebben zich laten inspireren door de onderwaterwereld waarin Drexciyans, de ongeboren kinderen van de tot slaaf gemaakte vrouwen die tijdens de Middenpassage overboord werden gegooid, tot leven zijn komen. In deze KoZ een selectie van kunstprojecten (volg de links voor een impressie). Ellen Gallagher maakte onder meer de serie Watery Ecstatic geïnspireerd op de Drexciya-mythe (zie hier een van de eerste werken uit 2001). Onderdeel van deze serie zijn ook deze aquarellen die hinten naar de portretten en stillevens van de 17e-eeuwse Nederlandse kunstenaar Albert Eckhout, die tijdens reizen naar Nederlands-Brazilië de oorspronkelijke bevolking en tot slaaf gemaakten vastlegde. Kunstenaar Firelei Báez’s schilderde haar verbeelding van de mythologische wezens voor haar expositie A Drexcyen Chronocommons (To win the war you fought it sideways) en ze maakte een abstracter kunstwerk over de oceaan als “a connector and a repository of physical memory.” Over de betekenis van de mythe zegt ze: “mythology often contains origin stories, whether they be for natural phenomena or the origin of a nation. For those who were displaced through slavery and colonialism, much of that has been violently erased. Mythology, like the Drexciya myth, which is also associated with Afro-futurism, holds space for both a fantastical remixing of the past but also hope for the future.” Fotograaf Ayana V. Jackson refereert in haar portrettenreeks Take Me to the Water aan verschillende nieuwe en oude mythen, waaronder Drexciya. In het portret Sea Lion poseert ze als een Drexciyaanse godin - op precies dezelfde manier als in een portret van Queen Elizabeth I, onder wiens bewind de eerste pogingen tot kolonialistische uitbreiding werden ondernomen. Eind april start in New York Jacksons expositie “From the Deep: In the Wake of Drexciya with Ayana V. Jackson” maar daar kunnen we online helaas nog niets over vinden. Visueel artiest Edgar Arceneaux, tot slot, maakte in 2011 de tekening The Slave Ship Zong, waarop metershoge golven over honderden ogenparen rollen, volgens Arceneaux “tied to the Drexiyan mythology of the transformation of bodies becoming an accelerated evolution of humanity.” De tekening verwijst naar de massamoord in 1781 waarbij meer dan 130 tot slaaf gemaakten overboord het slavenschip Zong werden gegooid omdat er te weinig drinkwater aan boord was en het verlies toch geclaimd kon worden bij de verzekering. De rol van Nederland in de slavenhandel is nooit ver weg: de Zong was oorspronkelijk een schip dat voor de Middelburgsche Commercie Compagnie een slaventransport naar Suriname had uitgevoerd.
Boeiend hoe sommige nummers op het album Circuitous uptempo en laidback tegelijk klinken. Afrikan Sciences, die zichzelf ‘rhythmist and sonic explorer’ noemt, maakt free jazz in het voetspoor van Sun Ra waarbij ritmes een belangrijke rol spelen.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Drexciya was het duo James Stinson en Gerald Donald, onderdeel van de Detroit-technoscene van begin jaren ’90. Met hun muziek creëerden zij de mythische onderwaterwereld genaamd Drexciya. Met hoesteksten, kaarten en illustraties gaven ze leven aan de Drexciyans, de ongeboren kinderen van de tot slaaf gemaakte vrouwen die tijdens de Middenpassage overboord werden gegooid:
“During the greatest holocaust the world has ever known, pregnant america-bound african slaves were thrown overboard by the thousands during labor… Is it possible that they could have given birth at sea to babies that never needed air?” (in album The Quest, 1997)
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Rommelig, haperend, lo-fi, echoënd, vervormd, maar ook sprankelend, vloeiend, speels, dromerig – er is veel boeiende te horen op het album dimension//perspective van artiest Brown Calvin. Omdat samenwerking met andere muzikanten vanwege covid niet mogelijk was, maakte Calvin het album door te reageren op visuele concepten van artiest Eatcho, die de kunst voor de albumcover maakte.
Fulu Miziki noemt zichzelf een eco-vriendelijk Afrofuturistisch ensemble – de bandnaam betekent zo ongeveer “muziek van afval”. Hun muziekinstrumenten zijn letterlijk gemaakt van afval zoals de behuizing van een computer, metalen pijpen en oude slippers. Gedwongen door de pandemie gingen ze hun traditionele muziek mixen met elektronische invloeden en brachten ze onlangs hun eerste EP uit, Ngbaka.
Ik struin nog wat verder door de beginjaren van de Los Angeles beat scene, een divers collectief van artiesten die met hun muziek ergens laveren tussen hiphop en leftfield elektronische muziek, met invloeden van jazz, funk en wat nog meer. Ras G behoorde tot de eerste lichting van de scene en mengde er nog wat Afrofuturisme doorheen – het resultaat noemde hij zelf ‘ghetto sci-fi’.