VERSLAG - Hoeveel je slaapt, maar ook de hoeveelheid koffie en alcohol die je drinkt, zijn enkele factoren die je alertheid kunnen beïnvloeden. Wist je dat je door het drinken van alcohol niet per se slechter of minder slaapt? En dat koffie ervoor zorgt dat je juist slechter presteert?
Om enkele mysteries rondom onze slaap te ontrafelen, hielden 800 mensen een week lang een slaapdagboek bij. Ze moesten vermelden hoeveel alcohol en koffie ze hadden gedronken en hoe lang ze sliepen en in bed lagen. Om hun concentratie en alertheid te meten, deden ze elke dag een testje waarbij ze zo snel mogelijk op het juiste moment op een knopje moesten drukken. Ook vulden 3500 deelnemers online een vragenlijst in over hun gezondheid, slaapgewoonten en mogelijke slaapproblemen.
Deze mensen deden mee aan het Groot Nationaal Onderzoek naar slaap en de resultaten hiervan zijn recent bekend gemaakt in het wetenschapsprogramma Labyrint. Het onderzoek is uitgevoerd door NTR, VPRO en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) in samenwerking met slaaponderzoeker Eus van Someren (VU, Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen) en het Nederlands Slaapregister. Er kwamen een aantal verrassende resultaten uit.
Door alcohol slaap je beter
Uit de resultaten kwam naar voren dat als gematigde drinkers in de avond alcohol hadden gedronken, minder vaak het gevoel hadden dat ze wakker werden tijdens hun slaap en dat ze beter sliepen. De metingen van de reactietijd lieten zien dat deelnemers die korter sliepen dan normaal meteen slechter gingen presteren. Van Sommeren had verwacht dat dit alleen voorkwam bij mensen die een dag of langer wakker gehouden werden. De verslechte prestatie was ook te vinden bij mensen die 24 uur van te voren koffie hadden gedronken. De cafeïne in de koffie zorgde ervoor dat ze vaker op de knop drukten, maar niet op de gevraagde momenten.
Slechte slapers nemen ook minder snel comfort waar, bleek uit de vragenlijst en een waarnemingsproef. Uit een hersenscan zag Van Someren dat er bij mensen met slapeloosheid in het algemeen minder grijze stof aanwezig was in het hersengebied dat verantwoordelijk is voor het waarnemen van comfort. Bovendien lijken slechte slapers hun nachtrust anders te ervaren. Als de hersenscan aangeeft dat ze zeven uur geslapen hebben, kan het zijn dat ze het zelf als vijf uur ervaren. Interessant vervolgonderzoek zou volgens van Someren kunnen zijn om te kijken of de hersenen te trainen zijn om comfort waar te nemen.
Van Someren vermoedt dat slecht slapen ook de kans op een depressie of andere psychologische of psychiatrische problemen kan vergroten. Het is bekend dat ongeveer 16% van de Nederlanders leidt aan chronische slapeloosheid, waarvan 13% twee keer zoveel kans heeft op een psychologisch of psychiatrisch probleem.
Alertheidsdip
De drukke samenleving dwingt ons vaak om door te werken, geen pauzes te nemen en slapen over te slaan. Uit verschillende studies blijkt dat tussen vier en vijf uur ’s middags de meeste onverklaarbare verkeersongelukken plaatsvinden. Mensen hebben dan te maken met een alertheidsdip, aldus
Neuropsycholoog en slaapdeskundige Gerard Kerkhof. Om alertheidsdips tegen te gaan, kun je het beste korte periodes slapen, ook wel een powernap genoemd, want het werkt verkwikkend, is goed voor je stemming en je prestaties.
Slapen zorgt ervoor dat je de informatie van de dag beter kan opslaan in je lange termijn geheugen. Als je bijvoorbeeld voor een toets moet leren, dan kun je beter niet tot ’s avonds laat doorwerken, maar stoppen, ontspannen, slapen en de ochtend erop doorgaan. De nieuwe informatie is dan beter verwerkt. Ook een belangrijke beslissing kun je beter na een goede nachtrust nemen.
Er is al veel onderzoek gedaan naar het effect en nut van slapen. Hoewel we nog veel niet weten, geeft dit onderzoek weer nieuwe inzichten in hoe we om moeten gaan met slaapproblemen en het effect van slaap op je dagelijks leven. Hoe goed slaap jij? En heeft dit onderzoek je besef van slaap veranderd? Slaap er eens een nachtje over.
Reacties (2)
Al die flauwekul, wie gelooft dit nog, de deskundigen zijn stapelgek geworden!
Door hier diep op in te gaan, heb ik wel geleerd wat anderen ervaren en hoe er naar slaap wordt gekeken. Het belang van slapen is nog een grijs gebied en ik vind dat het interessante uitkomsten zijn. Maar ook ik vind niet alles makkelijk te geloven.