serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag |Luiheid

COLUMN - Momenteel ben ik aan het lezen in Boek (256 blz.) van Robert van Eijden. U kent ‘m wellicht van zijn website [maar wat is het], alwaar hij onder de naam Oxysept immer verkwikkende verhalen schrijft over zijn (gebrek aan) avonturen in het Utrechtse stadje U. Als u ‘m nog niet kent, dan moet u daar als de wiedeweerga verandering in brengen. Bijvoorbeeld door het lezen van Boek (256 blz.).

Boek (256 blz.) heeft ongeveer hetzelfde onderwerp als [maar wat is het]: het leven van een eeuwige jongeman die ten doel heeft het leven met zo min mogelijk inspanningen tot een goed einde te brengen. Voor zover je van een goed einde kan spreken natuurlijk. Van Eijden slijt zijn dagen met niet veel meer dan slapen, op de bank hangen, naar documentaires over de Tweede Wereldoorlog op National Geographic kijken, mijmeren, uit het raam staren, katten aaien, wandelen en naar het café gaan om Witte Trapist te drinken. In zijn eigen woorden: “Zonder veel hoogte- of dieptepunten kalmpjes op weg naar het einde. De enige ambitie die ik heb, niet aan mijn kop gezeurd worden, had ik al tot op een redelijk hoog niveau weten te verwezenlijken.” Hij is zelfs te lui om De Eerste Vereniging voor Onderpresteerders op te richten.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De fiets

COLUMN - Ik denk dat het 2006 was en ik zat met de vrouw die nu mijn vrouw is in de trein naar Geneve. In de restauratiewagon spraken we met een jonge Zwitser die samen met zijn klas een weekje in Amsterdam was geweest. Wat hem het meest had verwonderd waren de fietsers. Niet alleen de enorme hoeveelheden, maar vooral de macht die de fietser hier had. “The bike is king”, zei hij.

Daar moest ik aan denken toen ik afgelopen week de bijzonder fijne documentaire ‘Het Nieuwe Rijksmuseum: de Film’ zag, over de moeizame verbouwing van het belangrijkste museum van Nederland. Onbetwiste hoofdrolspeler van de film en grootste pain in the ass van de betrokkenen: het fietstunneltje.

Als kijker van de documentaire leef je met de mensen van het Rijks mee. Je kunt die kleinburgerlijke ijdele gekken van stadsdeel Oud-Zuid wel door het scherm trekken als ze weigeren hun goedkeuring over de plannen te geven omdat ze het redden van dat fietstunneltje tot hun belangrijkste reden van bestaan hebben gebombardeerd.

Aan de andere kant: volgens mij vond ik het destijds ook belachelijk dat het Rijks het fietstunneltje wilde dichtgooien. Zoals iemand het in de documentaire verwoordde: hoe durf je, als je beweert dat het je allemaal om de cultuur te doen is, het mooiste fietstunneltje ter wereld de nek om te draaien.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Site specific

Als iets over ruimte gaat dan is dat wel architectuur. In de vorige aflevering zagen we dat architecten soms meer kunstenaar dan bouwmeester willen zijn. En er zijn kunstenaars die over architectonische gaven moeten beschikken, willen ze tot stand brengen wat in hun hoofden zit.

Vandaag site specific art, een speels soort ruimtelijke kunst. De term ‘site specific’ is soms misleidend, want er zijn kunstwerken bij die het even goed doen op een andere plek, dan waar ze voor het eerst verschenen. Heel strikt genomen zou ‘site specific art’ kunst moeten zijn waar plek en kunst zo’n eenheid zijn dat het op een andere plek meteen alle waarde verliest.

Land art is per definitie ‘site specific’. Street art is dat ook zou je zeggen, maar wat mij betreft alleen als de kunstenaar de plek zelf in het werk integreert.

Een installatie die een volledige museumzaal of een complete galerie vult, wordt ‘site specific’ genoemd. Natuurlijk omdat er iets specifieks met de ruimte is gedaan. De leukste zijn de installaties, of liever bouwwerken, waar je doorheen kan lopen, glijden, klimmen en kruipen.

Dat is natuurlijk helemaal van deze tijd: publiek wil participeren. Zomaar in stilte bewonderen, kom daar nog maar eens om. Dat bedoel ik niet ten nadele van die interactieve ruimtes. Want stomverbaasd kijk ik toe hoe dat toch allemaal mogelijk is.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Moederdag

Architectuur is de moeder van alle kunsten. Een uitspraak die aan Michelangelo wordt toegeschreven. Als dat zo is, dan is vandaag een mooie gelegenheid het eens over architectuur te hebben.

Is architectuur kunst? Of stel die vraag op een andere manier: is een architect een kunstenaar? Zoals een renaissancistische kunstenaar betaamt was Michelangelo multidiciplinair. Hij schilderde leuke plafonds, schreef fraaie verzen, beitelde mooie beelden en ontwierp een paar gebouwen. Zo bezien is een architect een kunstenaar.

Het museum MARTa (in het Duiste Herford) loopt nu een tentoonstelling met de enigszins provocerende titel ‘(un)möglich! Künstler als Architekten’. Architecten geven soms hun gebouwen vorm als waren het sculpturen, schrijft het museum. Maar wat gebeurt er als je kunstenaars voor architect laat spelen? Zijn kunstenaars innovatiever, radicaler, provocerender, als zij niet zich geen zorgen hoeven te maken om bouwverordeningen en de wensen van de investeerder wensen?

De Italiaanse architect Aldo Rossi schreef: “Architectuur verschilt fundamenteel van iedere kunst en wetenschap omdat ze concreet vorm geeft aan de maatschappij, en hiermee ten nauwste verweven is.” (citaat uit zijn boek ‘De architectuur van de stad’).

“Elke grote architect is – noodzakelijkerwijs – ook een groot poëet. Hij moet een grootse interpretatie maken van zijn tijd, van zijn dag, van zijn tijdperk”, zei architect Frank Lloyd Wright.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Katharina Fritsch

Katharina Fritsch is bekend van levensgrote sculpturen en installaties. Alledaagse voorwerpen of figuren krijgen door de omvang en kleurgebruik een ander betekenis, waarvan Fritsch overigens vind dat het de kijker vrij staat zelf een betekenis er aan te geven.

In de blauwe aflevering van Kunst op Zondag zagen we haar enorme haan. Vandaag hier een mini solo-tentoonstelling. De teksten komen uit verschillende interviews

Company at the table, 1988.
cc Flickr gnosis john r photostream Katharina Fritsch kunsthaus

Vind u uzelf een klassieke beeldhouwer?
“Ik ben altijd als een ouderwetse beeldhouwer bezig met ruimte, ik wil dat elk beeld van de achterkant en de zijkanten indruk maakt . Met kleur echter, maak ik het werk meer een icoon, meer virtueel, dus het is altijd balanceren tussen een traditioneel beeldhouwwerk en het zo plat laten worden als een schilderij”.

Display Stand with Brains, 1989.
cc Flickr rocor photostream Katharina Fritsch Display Stand with Brains, 1989. Aluminum, plastic and paint. SFMOMA

Vraag: Wat maakt een groot publiek sculptuur?
“Ik denk dat het zeer belangrijk is voor openbare kunst dat je naar iets kunt kijken en het zeer vlug snapt. Ik hou dingen graag eenvoudig”.

Mann und Maus, 1992.
cc Flickr Otomodachi photostream Mann und Maus (1992) by Katharina Fritsch

Vraag: De ratten in uw werk, drie meter hoog, zijn bijna monumentale uitbreidingen. Is macht een thema in dit werk met 16 ratten?
“Ze lijken zo machtig, ze lijken een beetje ‘goofy’ zoals ze daar zitten, onnozel agressief. Daar hebben we ook naar toe gewerkt, de stomheid in de expressie van de ogen. Ze zijn verraderlijk”.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | In werkelijkheid

Kunst moet je in werkelijkheid aanschouwen. En dat doen lezers van Kunst op Zondag natuurlijk ook. “… te zien waren enkele kunstenaars bekend van sargasso”, reageerde een trouwe lezer. “Toevallig vanmiddag in Zwolle ook werk van Quinn gezien”, reageerde een ander.
Ik herinner me ook een reaguurder die over Sargasso’s Kunst op Zondag schreef: “Verder blijft de zintuiglijke ervaring wezenlijk voor alle kunst, dus op deze manier kan ik er persoonlijk niet zoveel mee”.

Welnu, om u de gelegenheid te bieden deze virtuele galerie te verlaten en kunst in werkelijkheid te gaan zien, presenteren we vandaag een aantal lopende en komende exposities met werk van kunstenaars die ook in Kunst op Zondag aan bod kwamen. Pak uw agenda er bij en noteer:

In Drawing Centre Diepenheim (Overijssel) loopt van 31 maart tot 31 mei de tentoonstelling “Waar de hand zingt”. Thema: “de noodzaak onszelf te verbinden met de wereld en er tevens weer, door het maken van beeldende kunst, afstand van te nemen”. Met onder andere Gijs Assmann, Margriet Luyten en Florette Dijkstra.

Gijs Assmann zagen we hier in Dierenleed. Zijn werk zal van 12 april tot 20 september ook te zien zijn in Museum Jan Cunen (Oss).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Blauw

Blauw. Behalve één van de primaire kleuren in uw beeldscherm, is blauw alom aanwezig in beeldende kunst. Als water, lucht en in sneeuw en ijs. Als symbool voor harmonie, trouw, oneindigheid en ook voor kou of verdriet. Als het blauwe uur, favoriet dagdeel van fotografen.

Kunstenaars genoeg, die hun blauwe periode kennen. Van Vincent van Gogh (1889 – 1890) tot Picasso (1901 – 1904), van Yves Klein tot Jan Fabres Bic-kunst (de jaren van het uur blauw).

Vandaag kunst waarin blauw prominent aanwezig is.

Onder de honderden schilderijen die Claude Monet maakte van vijvers met waterlelies, komen vele tinten blauw voor.
Claude Monet – Waterlelies,1915.
cc Flickr Oliver Kurmis photostream Water-Lilies, Claude Monet

Henri Matisse’s blik door het raam geeft uiteraard uitzicht op blauw, maar hij is ook bekend van zijn gestileerde, blauwe dames.


Henri Matisse – Blue nude skipping rope, 1952.
cc Flickr ekenitr photostream Henri Matisse, Blue nude skipping rope, 1952

Joan Miró maake het drieluik Blue I, II en III. Hij had wel een ander kleurtje nodig om het blauw te laten knallen.
Joan Miró – Bleu III, 1961.
cc Flickr It's Holly photostream Bleu III - Joan Miro

Misschien is met name Yves Klein er verantwoordelijk voor dat blauw steeds harder is geworden. Hij heeft lang gestoeid met de kleur, van de monochrome schilderijen tot de performances waarin levende modellen als verfgereedschap functioneerden. Zo gegrepen door de kleur zocht hij naar zijn ultieme blauw en dat werd IKB (International Klein Blue). Blauwe verf waar je niet om heen kan.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Het raam

Het raam in de kunst is spel met licht en donker. Het is verlangen, uitkijken en rusten. Het is het kader voor lucht, wolken en landschappen. Het ligt voor de hand dat vele kunsttechnische aspecten en de vele betekenissen en emoties die een raam kunnen oproepen, menig kunstenaar heeft geïnspireerd.

Rembrandt – Philosopher Reading,  1631.
cc Flickr Plum leaves photostream  Rembrandt Philosopher Reading 1631 Oil on wood

Peter Ilsted – Girl Reading a Letter in an Interior, 1908.
cc Flickr Plum leaves photostream  Peter Ilsted Girl Reading a Letter in an Interior 1908

Salvador Dali – Woman at the Window, 1925.
cc Flickr Gandalf's Gallery photostream Salvador Dali - Woman at the Window 1925

Juan Gris – The painter’s Window, 1925.
cc  commons.wikimedia.org The painter's Window Juan Gris

Marc Chagall – America Windows, 1977.
cc Flickr UGArdener photostream Inside the Art Institute of Chicago - Chagall American Windows

Fons Heijnsbroek – Landscape & Window, 1991.
cc Flickr Fons Heijnsbroek photostream LANDSCAPE & WINDOW, 1991

Karen Hollingsworth – Connected, 2010.
cc Flickr Plum leaves photostream Karen Hollingsworth Connected 2010

Alice Porto – Arte no Porto III.
cc Flickr Guilherme Tavares photostream Post it up  Arte no Porto III Prédio da Cotada Pelotas – RS Artista Alice Porto

Banksy – Window.
cc Flickr Matt Gibson photostream Banksy Window 1

Zit u zich voor het venster te vervelen? Ga dan er uit en op zoek naar de vele andere ramen in de kunst.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kruisweg

Leuk hoor, zo’n Passion in Enschede. Mooi ook, die jaarlijkse Mattheüs Passie. Maar het echte, diep religieuze Pasen zit in de kruiswegstaties. De Via crucis, ook Via Dolorosa genoemd. Veertien momenten uit de finale lijdensweg van Jezus zijn gevat in ontelbare kunstwerken. Een serene live opvoering vond plaats op Goede Vrijdag in Rome. De afgelopen dagen werden wereldwijd de kruiswegstaties uitgebeeld in processies en passiespelen.

Barnett Newman – The Stations of the Cross – Lema Sabachthani.
cc Flickr Rob Young photostream National Gallery of Art - Barnett Newman - The Stations of the Cross - Lema Sabachthani

In dit filmpje zie je Newmans staties iets beter.

Kate McCrickard –statie 7 uit 15 Stations of the Cross.
cc Flickr St. Mary’s Menston photostream Stations of the Cross (St. Mary's Menston) 07

Petra van Empelen – Kuiswegstatie.
cc Flickr FaceMePLS photostream Kruiswegstatie Petra van Empelen

Robert Wilson14 Stations.

Hermann Nitsch

cc Flickr tanjabaudoin photostream Hermann Nitsch in Tilburg 7

Xylor Jane – Via Crucis VIII “D.O.J.” 2009.
cc Flickr Andrew Russeth photostream Xylor Jane, Via Crucis VIII D.O.J. 2009

Prettige Pasen verder.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Marc Quinn

Vandaag lichten we Marc Quinn uit het archief van Kunst op Zondag. De man van vooral grote beelden. Een beeldhouwer? Dat label heeft zijn beste tijd wel gehad. Natuurlijk zijn er nog kunstenaars die met hamer en beitel te werk gaan, maar tegenwoordig zie je vaker beelden gevormd uit allerlei andere materialen.

Marc Quinn is beeldhouwer, beeldgieter, beeldvormer die met marmer, brons, klei, kunststoffen, vlees en bloed werkt.

In 1991 maakte hij voor het eerst zijn zelfportret gemaakt van zijn eigen bevroren bloed. “Self” is een doorlopend project. Quinn maakt om de vijf jaar een “Self”, hier de laatst gemaakte uit 2011.
cc commons.wikimedia.org Self (2011) by Marc Quinn


In Nederland werd hij in 1993 bekend door de installatie 12,5% Proof. Op de achtste internationale beeldententoonstelling in Park Sonsbeek plaatste Quinn een telefooncel vlak voor een kerk. Daarin stond een replica van Quinn een rode vloeistof te urineren. De installatie werd regelmatig belaagd door boze Arnhemmers. Het ding staat nu in de tuin van Museum Arnhem.

Verder is hij wereldwijd bekend geraakt door het marmeren beeld van zijn collega kunstenaar Alison Lapper, dat een tijdje op Trafalgar Square (2005 – 2007,Londen) was te zien en waarvan later replica’s verschenen bij de opening van de Paralympics (2012) en de Biënnale in Venetië (2013).
cc commons wikimedia.org Marc Quinn Artwork 55th biennale s giorgio maggior

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Super surrealisme

Schatplichtig aan, onder andere, Max Ernst, Joan Miró, René Magritte en Salvador Dalí kunnen we het werk van hedendaagse surrealisten ‘super surrealisme’ noemen. Al dan niet geholpen door fotografisch gereedschap, neemt men de werkelijkheid niet zo nauw, of misschien wel tot in het absurde, uiterst nauw.

Emil Alzamora – Afterlife Afterthought.cc Flickr Pierre Nel photostream the sculptures of emil alzamora

Vladimir Kush – Metamorphosis.
cc Flickr  sagitaire1721photostream Vladimir Kush – Metamorphosis

Ben Goossens – “over-built coast”.
cc Flickr sagitaire1721photostream  over-built coast - Ben Goossens

Erik Johansson  – Arms break, vases don’t.
cc Flickr ceslava.com photostream Fotomontajes de Erik Johansson

Jeremy Geddes – titel onbekend.
cc Flickr elizabethfitzpatrick82 photostream jeremy-geddes-3

Adam Martinakis – the city men.
cc Flickr mundospropios photostream Adam Martinakis - the city men

Matt Roussel – Juicy Head.
cc Flickr plpalencia photostream Juicy Head de Matt Roussel

Kris Kuksi – Church tank.
cc Flickr Gerard Van der Leun photostream church-tank-kris-kuksi

Andre Muniz Gonzaga – street art in Cuba.
cc Flickr mundospropios photostream Street Art by Andre Muniz Gonzaga

Jean-François Rauzier – Versailles.
cc Flickr marsupilami92 photostream Versailles Jean-François Rauzier

Prettige zondag.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Marx

Karl Marx was een Duitse schilder. Voor een paar miljoen euro kocht verzamelaar Erich Marx “Das Kapital” van Joseph Beuys.

Vandaag een kapitaal aan kunst van Marx.

Annette Marx – do you believe in red moments?
© Annette Marx do you believe in red moments

Aaron MarxBuilders of the Universe.
© Aaron Marx - Builders of the Universe

Robert Ernst Marx – No.
© Robert Ernst Marx - No

Mieke Marx – Installatie in de der Aa-kerk, Groningen, i.s.m. Martin Fenne.
© Mieke Marx – Installatie in de der Aa-kerk, Groningen, i.s.m. Martin Fenne

Lesley Patterson-MarxLittle Lady Harmonica Book.
© Lesley Patterson-Marx Little Lady Harmonica Book

Joachim Marx – untitled.
© Joachim Marx - untitled

Max Marx –  Angry bird.
© Max Marx - Angry bird.

Kate Marx – Remnant #5.
© Kate Marx - Remnant #5

Gerhard MarxFire Walker (i.s.m. William Kentridge).
cc Flickr Zunelle Cairns photostream The Fire Walker by William Kentridge and Gerhard Marx

Kristine Marx – video bij ‘Littoral’ van componist John Supko (waarin o.a. teksten van Cees Nooteboom). Muziek uitgevoerd door het fluit/percussie duo Due East.

Meer Marx?

Roberto Burle Marx was landschapsarchitect en schilderde ook niet onverdienstelijk. Enid Marx, een ver nichtje van de grote Karl Marx, was schilderes en ontwerpster. Hellmuth Marx was een Oostenrijkse beeldhouwer.

De Zuid-Afrikaanse Maja Marx maakt onder andere kunst in de openbare ruimte. Bijvoorbeeld: Pedestrian Poetry. Stefan Marx maakt statements in prints en drukwerk, zoals “Dawn is mine but I will share it”.

Oh ja, en Harpo Marx schilderde ook.

Vorige Volgende