Overzicht

serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Consumentisme en uitbuiting op Black Friday

, door

ACHTERGROND - Consumentisme en uitbuiting gaan vaak hand in hand. Lage prijzen stimuleren immers de consumptie, maar die lage prijzen moeten natuurlijk wel ergens vandaan komen. Amerikaanse werkgevers weten dit als geen ander.

Vorige week donderdag vierden zo’n beetje alle Amerikanen Thanksgiving. Dit is een dag van familiebezoek (zelfs als de familie ver weg woont), football op TV en heel veel eten (vooral kalkoen). De volgende dag is er nog meer football en daarnaast wordt er driftig gewinkeld. Deze dag staat dan ook bekend als ‘Black Friday’, zogenaamd omdat vanaf die dag winkeliers zwarte cijfers kunnen schrijven. In werkelijkheid is deze term echter ontstaan als een negatief bedoelde verwijzing naar de absurde drukte en verkeersopstoppingen die het gevolg waren van het massaal uitgerukte winkelpubliek.

Om de mensen de winkels in te krijgen hanteren met name grote winkelketens voor een deel van hun assortiment absolute stuntprijzen. Ieder jaar doen zich dan ook de nodige incidenten voor onder het winkelende publiek zoals vechtpartijen en vertrappingen. Soms vallen er zelfs doden. Dit jaar weliswaar niet, maar deze video (NSFW wegens heavy metal soundtrack) geeft toch een aardig inkijkje in het winkelgedrag op Black Friday.

De Verenigde Staten kennen verschillende reusachtige winkelketens die flink uitpakken op Black Friday, maar Walmart is met afstand de grootste. Behalve om zijn lage prijzen staat deze keten er ook om bekend dat het zijn werknemers werkelijk allerbelabberdst behandelt. Daarnaast doet Walmart er zo’n beetje alles aan om te voorkomen dat werknemers zich aansluiten bij een vakbond om zo, door middel van collectieve druk, hun werkomstandigheden te verbeteren. Niettemin vonden afgelopen Black Friday stakingen plaats bij meer dan duizend Walmartfilialen:

Foto: Riccardof (cc)

Enkel ‘winnaars’ na laatste Gaza-conflict

, door

ACHTERGROND - Elders in de Wereld op zondag – over geopolitiek, internationale betrekkingen en internationale instellingen – kan natuurlijk niet om hét conflict van de afgelopen weken heen: de recentste escalatie tussen Hamas en Israël.

Nu het kortstondig geëscaleerde conflict weer tot rust is gekomen (voor zo lang het duurt, want al twee dagen na de wapenstilstand werd een Palestijn doodgeschoten in de bufferzone aan de grens tussen Israël en Gaza), laaide meteen de discussie op wie er eigenlijk gewonnen heeft.

Dennis Ross schreef in dit stuk van 18 november (22 november in vertaling in de Volkskrant verschenen), dus nog voor het ingaan van de wapenstilstand, dat Hamas verkeerd gegokt heeft. De Palestijnen hoopten door middel van raketbeschietingen de Egyptische president Mohamed Morsi en zijn Moslimbroederschap te dwingen tot een keuze voor Hamas. Bovendien verwachtte Hamas dat Israël het niet tot een escalatie van het conflict zou laten komen. Israël sloeg echter terug met de liquidatie van Jaabari, het hoofd van de militaire tak van Hamas, en met bombardementen op de Gazastrook.

Volgens Ross, een Amerikaanse oud-diplomaat, die nu verbonden is aan The Washington Institute for Near East Policy, hadden zowel Israël als Hamas geen behoefte aan een langslepend conflict. Tegelijkertijd wilden beide partijen de overwinning op kunnen eisen, het tonen van zwakheid helpt daarbij niet. Ross voorzag in zijn artikel al een belangrijke rol voor Egypte: kiest Morsi voor zijn ideologische verwanten in Gaza of kiest hij pragmatisch voor de economie van zijn eigen land – Egypte ontvangt jaarlijks 1,3 miljard dollar van de Verenigde Staten.

Foto: Riccardof (cc)

Nieuw corruptieschandaal in Slowakije

, door

ACHTERGROND - Slowakije heeft sinds begin dit jaar een nieuwe regering van sociaal-democraten die de absolute meerderheid hebben in het parlement. Een corruptieschandaal ging hieraan vooraf. Nu zijn er nieuwe onthullingen over corruptie bij de rechterlijke macht. 

De President van Slowakije, Ivan Gašparoviç, brengt deze week een bezoek aan Nederland. Hij besprak met de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer “de aanpak van de financieel-economische crisis in Europa. Daarbij ging het vooral ook om de consequenties die deze aanpak heeft voor het draagvlak onder de bevolking in de EU-lidstaten.” Vorig jaar viel de rechtse regering in Slowakije over het Europese noodfonds. Dat wil zeggen, de oppositie dwong de centrum-rechtse regering van premier Radicova tot aftreden, waarna het parlement inclusief de oppositie alsnog het noodfonds goedkeurde.

Begin dit jaar won de sociaal-democratische oppositiepartij Smer-SD van Robert Fico de absolute meerderheid in het parlement. Fico steunt de huidige Europese aanpak van de crisis en je zou uit zijn overwinning kunnen afleiden dat er in Slowakije voldoende draagvlak is voor steun aan Griekenland, de begrotingsnormen van de EU en de daarvoor noodzakelijke bezuinigingen. Maar net als in het parlement werd de stemming onder de bevolking ook meer bepaald door binnenlandse motieven. De kiezers hadden genoeg van de met schandalen omgeven oude regering en zetten hun kaarten dus massaal op Fico.

Foto: Riccardof (cc)

Weigeren om te haten

, door

ANALYSE - De grote rol van Egypte bij de totstandkoming van de wapenstilstand tussen Israël en Hamas laat zien hoezeer de dynamiek in het Midden-Oosten verschoven is door de Arabische Lente. Het wordt tijd dat de VS zich gaan inspannen voor een allesomvattend vredesakkoord.

Verschillende commentatoren wijzen op de verschuivende dynamiek in het Midden-Oosten. Greg Myre gaat op NPR in op de veranderende rol van Egypte, nu de uit de Moslim Broederschap afkomstige Mohammed Morsi daar president geworden is. Die nieuwe rol komt bijvoorbeeld tot uiting in het bezoek aan Gaza van de Egyptische premier afgelopen week, een openlijke steunbetuiging aan de Palestijnen. Volgens Juan Cole, die dit eveneens signaleert, neemt Morsi aanzienlijke risico´s met zijn bemiddeling. Slaagt hij niet, dan liggen woede van het Egyptische volk en een confrontatie met de militairen, die hem ook nu al verantwoordelijk stellen voor de chaos in de Sinaï in het verschiet.

Gaza niet meer geïsoleerd, grotere rol Arabische leiders

Waar Gaza sinds de machtsovername door Hamas in 2006 geïsoleerd was, zien we nu Arabische leiders bezoeken aan Gaza afleggen. Naast de Egyptische premier waren dat ook de emir van Qatar en de Tunesische minister van Buitenlandse Zaken. De Arabische Liga kwam langs en Ban Ki-moon vloog naar Cairo voor overleg. Voor de Gazanen ongetwijfeld reden om een toename van internationale steun te zien. Ook Al Jazeera kijkt naar de veranderende rol van de Arabische landen in het conflict. Zo zei de emir van Qatar recent:

Foto: Riccardof (cc)

Boze, grote, stonede middenklasse

, door

ACHTERGROND - Wat is het nieuws elders in de wereld? De presidente van Argentinië ging slecht om met protesten van de middenklasse in haar land, en hoe beïnvloeden de verkiezingen in de VS de drugskartels in Mexico?

Hét nieuws van deze week in Argentinië was de ‘#8N’ megaprotestmars tegen de regering van presidente Cristina Fernández de Kirchner. Met luid pannengekletter, het zogenoemde cacerolazo, gaven met name middle class Argentijnen uiting aan hun woede over groeiende onveiligheid en corruptie, hoge inflatie en economisch wanbeleid.

Hoe dat economisch beleid, dat onder meer protectionisme gebruikt als middel tegen kapitaalvlucht en inflatie, precies in elkaar steekt laat dit artikel in Businessweek door middel van een paar sprekende voorbeelden mooi zien. Zo moet Porsche om onderdelen te mogen importeren naar Argentinië inmiddels eerst genoeg olijven en wijn het land uitsturen. Het is wachten op de eerste bolide die op Malbec-ethanol draait en gesmeerd wordt met olijfolie.

De middenklasse was ook boos vanwege de Oostindisch dove presidente. Haar respons de dag na de mars was bijna cabaretesk. Ze tweette: “Deze week waren er twee belangrijke gebeurtenissen. De Amerikaanse, en de Chinese presidentsverkiezingen.” In your face, #8N. In. Your. Face.

Die presidentsverkiezingen waren niet het enige nieuws uit het noorden met grote invloed op Zuid-Amerika. Ook referenda over het homohuwelijk en legalisering van marihuana haalden het nieuws. Die twee samengenomen produceerden bovendien deze 24-karaats gouden dijenkletser.

Foto: Riccardof (cc)

Helden en schurken op het groene (kunst)gras

, door

ACHTERGROND - Nu, minder dan een week na de Amerikaanse presidentsverkiezingen, is het natuurlijk een prima moment om deze gebeurtenis nóg eens te analyseren. Aan de andere kant: we hebben hier de laatste tijd al heel veel over moeten horen. En daarom gaat deze rubriek vandaag over iets heel anders: American football.

Qua bezoekersaantallen en kijkcijfers is American football de meest populaire sport in de VS. Dat is misschien ook niet vreemd. Wie houdt er nou niet van om grote kerels elkaar volledig aan gort te zien beuken? Amerikanen vinden het in ieder geval prachtig.

Deze sport kent dan ook vele helden. Er is geen betere manier, zo menen Amerikanen, om leadership tentoon te spreiden dan door goed te presteren op het groene (kunst)gras. Zo speelde voormalig president Gerald Ford in zijn jonge jaren in het team van zijn universiteit. Lezers van een bepaalde leeftijd herinneren zich wellicht ook dat Sonny Crockett, held van de TV-serie Miami Vice, deel uitmaakte van het team van de University of Florida – totdat een knieblessure een tragisch einde maakte aan zijn prille carrière.

Een andere held die speelde voor de University of Florida (deze keer in het echt) is Tim Tebow.

Foto: Riccardof (cc)

De filosofie van het heden

, door

ANALYSE - Zijn de Arabische opstanden en Occupy Wall Street mislukt omdat ze er niet in slaagden politieke instituties te transformeren? Nee, zeggen Chiara Bottici en Benoit Challand op Jadaliyya, want het is de verkeerde maatstaf om hun succes te meten. Met het bezetten van pleinen bezette men feitelijk de democratische ruimte. Er valt een les uit te leren: democratie begint niet bij de stembus, maar bij onszelf.

De opstanden waren weliswaar spontaan, hadden geen organisatiestructuur, fondsen of leiders, maar daarmee waren ze niet onvoorbereid. We moeten de wijzende vinger – Facebookrevoluties, sociale media en grensoverschrijdende satellietkanalen – niet verwarren met het punt waar hij naar wijst: een nieuwe politieke taal. Een taal die sociale rechtvaardigheid en waardigheid mengt met niet langer bang zijn voor meedogenloze autoritaire regimes.

Volgens Bottici en Challand hebben de opstanden twee revolutionaire principes gemeen. Het eerste is inclusie: men kwam niet alleen op voor zichzelf, maar ook voor hen die anders zijn of sociaal kwetsbaar. Dat uitte zich in nationale identificatie, door ons ten onrechte aangezien voor traditioneel nationalisme.

Het tweede principe is presentism: het claimen van het hier en nu en het afwijzen van de vervreemding van een baanloze toekomst en vage politieke perspectieven. Presentism is tegelijk een filosofie die de prioriteit legt bij het heden én een methode voor dialoog voor de bezetters van de pleinen. Daardoor kwam menselijke waardigheid centraal te staan en maakte men duidelijk dat de politieke methode om de urgentie van de behoeften onder de bevolking te agenderen, gefaald heeft.

Foto: Riccardof (cc)

Oekraïne tussen tirannie en democratie

, door

De parlementsverkiezingen in Oekraïne zijn gewonnen door de pro-Russische Partij van de Regio’s van president Janoekovitsj. De voorzitter van de OVSE-waarnemingsmissie Walburga Habsburg Douglas sprak van een terugval in de democratie. Dat sloeg dan vooral op het het machtsmisbruik en de buitensporige rol van geld in de verkiezingscampagne.  Deze kritiek werd onmiddellijk overgenomen door NATO-chef Rasmussen en minister van Buitenlandse Zaken van de VS Hillary Clinton en vervolgens alle westerse media. Het rapport van de commissie hebben zij echter nog niet kunnen lezen, merkte het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken op. Was mevrouw Douglas misschien ontstemd over het feit dat ze geen bezoek mocht brengen aan oppositieleidster Timoesjenko, die in de gevangenis zit en opnieuw in hongerstaking is gegaan? Janoekovitsj zelf negeerde de kwalificatie van Douglas over de campagne: ‘The observers gave a positive assessment to the process of voting.’

De Tsjechische krant krant Lidové noviny schrijft over de verkiezingen in Oekraïne onder de kop: Moeizaam ontwaken uit een democratische droom. Janoekovitsj heeft vooral geprofiteerd van een nieuw door hemzelf geïntroduceerd verkiezingssysteem, een combinatie van evenredige vertegenwoordiging en districtenstelsel. En in veel districten is hij oppermachtig.  “Honderdduizenden dollars zijn er uitgegeven in de gebieden waar de door de regeringspartij gesteunde kandidaten sportterreinen en scholen bouwden of warmwaterleidingen aanlegden. […] Het lijkt erop dat deze verkiezingen eerder een geldkwestie waren dan een keuze voor de toekomst van Oekraïne.” Ook worden er op grote schaal stemmen geronseld bij kiezers die hun volmacht afgeven, maar dat gebeurt door alle partijen.

Foto: Riccardof (cc)

Eilanden in de aanbieding

, door

Armoede in Griekenland fors gestegen. Dat was een bericht van vorig jaar december. Een verhaal over werklozen, daklozen, gaarkeukens en verstoten kinderen. Een half jaar later zijn de berichten niet veel beter met meer dan 1 miljoen werklozen die de huur en de boodschappen niet of nauwelijks meer kunnen betalen en 400.000 ondervoede kinderen. Aan de vooravond van nieuwe besluiten van de schuldeisers die de Grieken onder druk blijven zetten waarschuwde premier Samaras begin deze maand voor ontwrichting van zijn land. In het Duitse Handelsblatt vergeleek hij de situatie in Griekenland met die van de Weimarrepubliek, die zoals bekend voeding heeft gegeven aan het Hitlerregiem. De samenleving wordt bedreigd door zowel extreem links als extreem rechts, zei Samaras. En als onze regering stuk loopt, rest slechts de chaos.

Zijn dreigement had kennelijk enig effect, want deze week kreeg de Griekse regering nog twee jaar de tijd om verdere bezuinigingen door te voeren. Wat het voor de armen gaat betekenen is niet moeilijk te raden. Voor binnen- en buitenlandse rijken biedt de Griekse nood echter bijzondere nieuwe kansen: eindelijk je eigen eiland in de Middellandse Zee!

De uitverkoop van 40 onbewoonde eilanden is onderdeel van een veel groter project: het Hellenic Republic Asset Development Fund dat de verkoop organiseert van land, wegen en overheidsbedrijven, zoals het casino en de de nationale loterij. Ook de voetbalpool kun je kopen, de inschrijvingstermijn is verlengd tot 9 november.

Foto: Riccardof (cc)

De onderkant van Europa

, door

In Parijs is vorige week een illegale krottenwijk van Roma-zigeuners ontruimd. De bewoners kregen geen vervangende huisvesting. Een deel van hen heeft onderdak gevonden in de tuin van een particulier. De toestand in het zigeunerkamp was volgens sommigen onhoudbaar geworden. De zigeuners hadden hun hoop gesteld op de nieuwe president, Hollande. Ze hoopten dat hij meer voor hen zou doen dan zijn voorganger. Voorlopig is dat nog niet bewezen. De Fransen vinden het goed dat het kamp ontruimd is, maar realiseren zich dat er nog geen oplossing in zicht is. “Het is het verplaatsen van het probleem.”

Frankrijk is voor zigeuners nog heilig vergeleken met de situatie in Oost-Europa. In Tsjechië, Slowakije en Roemenië worden Roma bijeengedreven in ghetto’s zonder water en elektriciteit. In Roemenië is een groep overgebracht naar een verlaten chemische fabriek waar het gif nog aanwezig is. In Hongarije terroriseren de paramilitaire groepen van Jobbik delen van dorpen waar veel zigeuners wonen. Het ERRC, een NGO die opkomt voor de rechten van zigeuners, rapporteerde vorige maand op een congres in Warschau minstens twintig aanvallen op zigeuners met tien dodelijke slachtoffers.

De sociaal-economische kant van de problematiek komt duidelijk naar voren in een recent rapport van de Wereldbank waarin de werkgelegenheid van Roma in Slowakije vergeleken wordt met die van niet-Roma inwoners. Van de zigeuners werkt slechts 20% van de mannen en 9% van de vrouwen. Bij de andere inwoners zijn die cijfers resp. 65% en 52%. De Roma zijn voor hun inkomen in meerderheid aangewezen op een werkloosheidsuitkering, pensioen, bijstand of kinderbijslag (links Roma, rechts niet-Roma, donkerblauw is werkgerelateerd inkomen).

Foto: Riccardof (cc)

Migrantenkinderen presteren het best in Zweden en Frankrijk

, door

Onderwijssystemen verschillen in Europa. Hoe lang kinderen naar school gaan, vanaf welke leeftijd, hoe lang alle kinderen ongeacht hun niveau bij elkaar blijven: dat varieert allemaal nogal. Onderlinge vergelijking van de effecten van het onderwijs is daarom erg leerzaam.

In The European Second Generation zijn de school- en arbeidsloopbanen van kinderen van Turkse gastarbeiders vergeleken in acht verschillende landen: Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Zweden, Zwitserland en Oostenrijk. Het onderzoek werd gecoördineerd door Maurice Crul, hoogleraar onderwijs en diversiteit aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. De onderzoekers kozen voor de Turken omdat die naar alle onderzochte landen zijn geëmigreerd. De verschillen die zij constateerden in de prestaties van de kinderen waren opmerkelijk. In Zweden gaat minder dan 10 procent van de tweede generatie Turkse jongeren zonder diploma van school. In Duitsland bereikt maar 5% van de tweede generatie een hogeschool of universiteit.

Het percentage voortijdige schoolverlaters loopt van 9 in Zweden tot 32, 33 en 34% in resp. Oostenrijk, Duitsland en België. Het percentage kinderen dat het hoger onderwijs bereikt verschilt van 36 in Frankrijk tot 17 in België, 15 in zowel Oostenrijk als Zwitserland en 5 in Duitsland. Nederland heeft 25% voortijdige schoolverlaters en 26% van de tweede generatie Turken bereikt het hoger onderwijs (cijfers ontleend aan het artikel van Sheila Kamperman, NRC 6/7 oktober j.l., te vinden bij de boekaankondiging)

Foto: Riccardof (cc)

Duitse loodgieters werken in Polen

, door

Polen is voor duizenden Duitse burgers een van de meest aantrekkelijke landen geworden om in te wonen en carrière te maken. Meer dan 6.000 Duitse bedrijven proberen voet aan de grond te krijgen in Polen. Het gaat vooral om kleine en middelgrote firma’s, maar er zitten ook een paar grote bij. De waarde van de Duitse investeringen wordt geschat op 22 miljard euro, wat vorig jaar 21% van alle buitenlandse investeringen in Polen vertegenwoordigde, zo bericht het Poolse blad Uważam Rze (vertaling: PressEurope). Volgens het Duitse Bureau voor de Statistiek vestigden afgelopen jaar 9.434 Duitse staatsburgers zich in Polen. Daarmee heeft Polen Oostenrijk van de derde plaats verdrongen, en komt het nu net achter Zwitserland en de Verenigde Staten.

In de regio Szcezecin zou het om 2500 arbeiders gaan, merendeels loodgieters, verwarmingsinstallateurs, timmermannen, metselaars en dakdekkers. Ze zijn voornamelijk afkomstig uit de deelstaten Brandenburg en Mecklenburg-Vorpommern, waar een enorme werkloosheid heerst. Sommigen stammen van families die lang geleden vanuit Polen naar Duitsland zijn getrokken.

Deze week is voor de 22e keer de dag van Duitse Eenheid gevierd. En nog steeds is de ongelijkheid tussen west en oost niet weggewerkt. In de zomer van 1990 reisde ik per trein naar Berlijn. In mijn coupé zat ik tussen twee vrouwen: een uit West-Duitsland, chique, modern gekleed, de ander uit Oost-Duitsland, mode uit de jaren vijftig. De West-Duitse daagde de Oost-Duitse op een arrogante, superieure manier uit. “Waarom hebben jullie niet harder gewerkt, daar? Nu moeten wij bijspringen. Jullie hebben er een puinhoop van gemaakt.” Zo ongeveer. Het was buitengewoon genant om het gesprek te moeten aanhoren. De Oost-Duitse had ook geen enkel verweer. Ze bleef buitengewoon beleefd, gaf korte antwoorden en trok zich na verloop van tijd als een gewond dier terug in haar hoekje. Het typeerde de verhoudingen die sindsdien nauwelijks verbeterd zijn. Veel hoog opgeleide Oost-Duitsers vertrokken naar het westen. In het oosten namen West-Duitsers de ondernemingen over. Maar veel arbeiders kwamen zonder werk omdat hun expertise niet meer gevraagd werd. In topfuncties zijn de Oost-Duitsers zwaar ondervertegenwoordigd, ook al leveren ze tegenwoordig de premier en de president.

Vorige Volgende