Riskante bijwerkingen van de Kukuru-podcast

COLUMN - van Alexander Beunder.

Genoeg over Shambala, het drankje dat helpt ‘je innerlijke guru’ te vinden en ‘je hart te openen’. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) kondigde onlangs aan het kruidendrankje te onderzoeken, nadat in het televisieprogramma Radar vraagtekens werden gezet bij de veiligheid ervan. Als er voor december een uitspraak volgt, kan het wellicht alsnog veilig in de surprise of onder de kerstboom. Of moet het voorgoed in de ban.

Het zou zonde zijn als men door de Shambala-affaire het hele Kukuru afschrijft. Zo heet de populaire spirituele podcast van BNNVara-dj Giel Beelen waarmee hij Shambala lanceerde. Het is een serie diepzinnige gesprekken met bijvoorbeeld rapper Typhoon, Emile Ratelband, en vooral heel veel spirituele denkers, schrijvers en life-coaches. ‘Handige tools voor een optimaal leven’ is de slogan.

Met taal als ‘De Wereld Ontwaakt’. Zo heet de achtdelige serie gesprekken met de jonge wereldberoemde guru Bentinho Massaro. De eerste aflevering begint wat vreemd, met de constatering van Massaro dat landen op spiritueel niveau van elkaar verschillen. De vraag die hierop volgt, van Beelens sidekick Thijs Lindhout: ‘Zit er ook een bepaalde – ik wil het woord haast niet gebruiken – hiërarchie in ofzo, bepaalde levels?’ Maar Massaro weerspreekt dat en het gesprek heeft een niet al te serieuze toon. Later in de show zegt Beelen bovendien: ‘Ik wordt altijd een beetje kriegelig van levels omdat je dan al snel in een soort ranking van mensen komt.’

De rest van de Massaro-reeks is een soms abstracte, soms interessante dialoog over spiritualiteit, ego, energie, relaties en liefde. Maar ook over de worsteling van Massaro met de beschuldigingen dat hij een soort sekte bouwt en zijn volgelingen complottheorieën leert over 9/11, aliens en ufo’s. Conspirituality wordt dat inmiddels genoemd: de combinatie van spiritualiteit en complotdenken.

Tijn Touber schoof ook aan bij Kukuru. De oprichter van de band Loïs Lane is bedenker van ‘stadsverlichting’, een ‘initiatief om een cultuur van vrede en verlichting te creëren’. Na een uur vraagt Beelen naar zijn drie favoriete boeken – een vast onderdeel in elke show.

Toubers nummer twee: Inwijding, een boek uit 1953 van de Hongaarse yoga-instructeur Elisabeth Haich (1897 – 1994). ‘Dat is voor mij een soort model geworden’, zegt Touber, ‘waardoor ik het leven gewoon beter snap’. Aan het eind vraagt een ijverige gast uit het publiek: ‘Wat was de naam van dat tweede boek?’ Touber spelt: ‘H-a-i-c-h’. Beelen vult aan: ‘Er komt een hele boekenlijst van al mijn gasten’.

Kukuru, meer dan een podcast. Een soort informele spirituele academie, met een eigen boekenkast. Ik doe even mee.

Inwijding van Haich is autobiografisch geschreven, waarin de Hongaarse vertelt hoe zij in een eerder leven in Egypte een spirituele ‘inwijding’ onderging van haar oom Ptahhotep. Zijn lessen vormen de kern van het boek. ‘Fascinerend’, maar een boek met ‘vreemde raciale ideeën’ zegt een lezer op Amazon. Dat klopt. Het is halverwege te vinden, waar gesproken wordt over ‘hogere’ en ‘lagere’ mensenrassen, weliswaar zonder kleuren of afkomsten expliciet te benoemen. ‘Beetje bij beetje sterft het hogere ras uit’. Dit hogere ras leefde spiritueel, liefdevol en onbaatzuchtig en ‘bezat alle geheimen van de natuur’. Lagere rassen daarentegen ‘leefden in primitieve oerwouden, worstelend met natuur, elkaar en met dieren’. Hierna volgen nog een paar pagina’s over schedelvormen, de hiërarchie tussen rassen en ideeën over erfelijkheid die het citeren niet waard zijn. Touber zegt tegen Giel over het boek: ‘Het is zo gedetailleerd dat je denkt, dit kun je niet verzinnen!’ Gedetailleerd is het zeker.

Flauw misschien, om zo’n extreem element uit Kukuru te cherrypicken. Maar er hangen meer opmerkelijke kersen aan de Kukurustruik. Reïncarnatietherapeut Maarten Oversier bestempelt de coronapandemie als een vooropgezet plan van hogere machten, zonder serieus weerwoord van Beelen. De gesprekken met life-coaches Michael Pilarczyck en Tessa Koop zijn vrij neutraal, maar zijn wel een gateway drug naar extremere ideeën: Pilarczyck deelt op zijn twitter allerlei complotmedia, zoals Gezond Verstand of een video van Thierry Baudet over de Great Reset; de door Koop mede opgerichte website Want To Know – in Kukuru kritiekloos besproken – blijkt een pro-Trump blog vol complottheorieën.

‘Handige tools voor een optimaal leven.’ Dat zit er zeker in. Maar net als Shambala, kan Kukuru zélf ook een goede bijsluiter gebruiken. Mogelijke bijwerkingen: raciale ideeën, Trumpisme, complotdenken en algemene paranoia.